Bændablaðið - 31.01.2019, Síða 54

Bændablaðið | Fimmtudagur 31. janúar 201954
Kambsmálið – Engu gleymt, ekkert
fyrirgefið eftir Jón Hjartarson,
fyrrverandi fræðslustjóra, segir
frá átökum fátækrar fjölskyldu við
hreppsyfirvöld í Árneshreppi um
miðbik síðustu aldar. Bókin segir
frá aðdragandanum, atburðinum
sjálfum og eftirmálum hans.
Þann 4. júní 1953 mætti
hreppstjóri Árneshrepps að bænum
Kambi í sömu sveit til þess að bjóða
upp dánarbú heimilisföðurins, sem
látist hafði fyrr á árinu. Húsmóðirin
var á berklahælinu á Vífilsstöðum
en heima fyrir einungis börnin,
átta talsins og á aldrinum 7 til
18 ára. Þegar búið var að selja
hæstbjóðendum allt sem nýtilegt
var af búsmunum, stóð til að
ráðstafa barnaskaranum á heimili
í sveitinni eftir fornum reglum um
sveitarómaga.
Þá gerist
það að átján
ára heimasæta
stillir sér upp
í útidyrum og
fyrirbýður að
nokkurt systkina
hennar verði
tekið í burtu
af heimilinu.
Eftir nokkurt
stímabrak lúpast
yfirvöld af
bænum og skilja
börnin eftir í
reiðileysi.
Dvölinni á Kambi
lokið
Í eftirfarandi kafla
er gripið niður
þara sem ein af
eldri systrunum, Pálína, segir frá.
„Vorið 1954 var augljóst að dvöl
okkar á Kambi væri að ljúka, það
væri raunar ekkert annað eftir en
að finna sér einhvern verustað til
bráðabirgða, þar sem við fengjum
vinnu og gætum búið fram á haustið.
Ágúst bróðir flutti til Djúpuvíkur
í apríl og settist þar að með sinni
konu, þar sem hann vann í síld og
við ýmislegt annað sem til féll þegar
ekki var síldarvinna. Hann útvegaði
Önnu systur vinnu í mötuneyti í
Djúpuvík og var hún fyrst af okkur
hinum til að yfirgefa Kamb.
Við hin þurftum að finna okkur
húsnæði og vinnu í Djúpuvík til
haustsins, meðan við værum að
ráða fram úr framhaldinu og bíða
eftir að því litla sem eftir stóð af
bústofninum yrði slátrað. Næst var
komið að mér að fara frá Kambi
til Djúpuvíkur í leit að húsnæði og
vinnu.
Við Jóna ákváðum að ég færi
á skektunni, en hún yrði eftir með
börnin meðan beðið væri eftir að
úr rættist með húsnæði og vinnu.
Ég lagði af
stað snemma
morguns, en
eitthvað hef ég
verið annars
hugar eða flýtt
mér of mikið
því þegar ég
var komin
dágóðan spöl
áleiðis tók
ég eftir því
að negluna
vantaði í
skek tuna .
Hana var
h v e r g i
að sjá í
kjalsoginu
og sjórinn
b u n a ð i
viðstöðulaust inn í bátinn, án þess
að ég gæti nokkuð að gert. Ekki kom
til greina að snúa við heldur halda
áfram þangað til ég kæmist að landi
innar með ströndinni. Ég hamaðist
við róðurinn eins og kraftar leyfðu,
en þegar skektan var orðinn svo
sigin að framan að hún var farinn að
stinga stefninu í ölduna, stóð ég upp,
setti annan fótinn yfir neglugatið,
þurrjós hana og hélt svo róðrinum
áfram sem mest ég mátti. Ströndin
var svo klettótt að hvergi varð
komist í land fyrsta spottann, þannig
að ég varð að endurtaka þetta einum
þrisvar eða fjórum sinnum. Ég man
hvað þetta tók á mig andlega, ég
var ekki beinlínis hrædd en fannst
samt afar óþægilegt að vera stödd á
hriplekri bátskænu úti á rúmsjó og
komast hvergi að landi.
Loks þegar ég komst í land tíndi
ég saman spýtnarusl í fjörunni sem
ég tróð kyrfilega í neglugatið og
hélt svo róðrinum áfram alla leið
til Djúpuvíkur. Þar dró ég skektuna
upp í fjöru og leitaði á náðir Sigurðar
Péturssonar og konu hans, þar sem
ég fékk bæði mat og gistingu.
Daginn eftir fór ég að svipast um
eftir einhverju húsaskjóli fyrir okkur
systkinin. Mér hafði verið sagt að
leita til Helga Kr. og þar fékk ég
húsnæði fyrir okkur öll á annarri
hæð í húsi á bak við verslunina.
Áður hafði verið bakarí í kjallara
hússins en það starfaði ekki þetta
sumar né síðar.
Strax næsta dag var ég mætt á
planið og farin að salta síld, því nú
reið á að halda vel á spöðunum og
gefast ekki upp.
Þegar húsnæðismálin voru leyst
var komið að Jónu og börnunum að
flytja, frændfólk okkar í Veiðileysu
hljóp undir bagga með okkur og
flutti Jónu, börnin og allt annað sem
flytja þurfti til Djúpuvíkur.
Og þannig gerðist það, að í
lok júlí 1954, liðlega ári eftir
uppboðsdaginn, lauk búsetu okkar
á Kambi fyrir fullt og fast.“
Útgefandi er bókaútgáfan
Sæmundur. /VH
Smáauglýsinga-
síminn er:
563 0300
Eldri blöð má
finna hér á PDF:
Kambsmálið:
Engu gleymt, ekkert fyrirgefið
Systkinin á Kambi.
LÍF&STARF
Rannsóknarsjóður Hrafnistu:
Þrjú verkefni í þágu aldraðra fá styrki
Einni milljón króna hefur verið
úthlutað úr Rannsóknarsjóði
Hrafnistu til þriggja verkefna í
þágu aldraðra. Markmið sjóðsins,
sem er í eigu Sjómannadagsráðs
höfuðborgarsvæðisins, eiganda
Hrafnistuheimilanna, er að stuðla
að nýjungum og þróun í málefnum
aldraða.
Sjóðurinn er opinn öllum,
einstaklingum, fyrirtækjum og
stofnunum, sem stunda rannsóknir,
formlegt nám eða annað sem
stuðlað getur að jákvæðri þróun í
málaflokknum. Þetta kemur fram á
vef Hrafnistu.

Næringarástand og leiðir til bóta
Berglind Soffía Blöndal, næringar-
fræðingur og doktorsnemi í
næringarfræði, hlaut styrk að
upphæð 500 þúsund krónur.
Rannsóknarverkefni hennar ber
heitið Næringarmeðferð aldraðra
einstaklinga eftir útskrift af
Landspítala Háskólasjúkrahúsi.
Markmið rannsóknarinnar er
að kanna hvort útskrift aldraðra
einstaklinga samkvæmt Nutrition
Care Process meðferðaráætlun
ásamt heimsendum mat, sérstaklega
samsettum með þarfir aldraðra í
huga, hafi áhrif á næringarástand,
vöðvastyrk, hreyfifærni, lífsgæði
og endurinnlögn á sjúkrahús eða
dauða eftir útskrift af öldrunardeild,
samanborið við viðmiðunarhóp sem
er útskrifaður á hefðbundinn hátt, og
viðmiðunarhóp sem væri byggður
á sögulegum gögnum frá því áður
en útskriftarverkferillinn sem nú er
farið eftir var tekinn í notkun 2016.
Rannsóknin mun gefa upplýsingar um
vannæringu aldraðra í heimahúsum
og hvaða aðferðum er best að
beita til að sporna gegn versandi
næringarástandi þeirra. Niðurstöður
munu breyta verkferlum hvað
varðar útskrift aldraðra einstaklinga
og opinberum ráðleggingum um
þjónustu við þennan viðkvæma hóp
ásamt því að finna leiðir til þess að
auka lífsgæði aldraðra.

Bætt lífsgæði með Nemaste
Elfa Þöll Grétarsdóttir, hjúkrunar-
fræðingur og sérfræðingur í hjúkrun
aldraðra, hlaut styrk að upphæð 300
þúsund krónur. Verkefni hennar
ber heitið Þýðing og forprófun
á lífsgæðamælikvarðanum: The
quality of life in late-stage dementia
(QUALID). Markmið verkefnisins
er að leggja grunn að markvissum
leiðum til að meta árangur af breyttu
verklagi eins og Namaste nálgun
felur í sér. Namaste umönnun hefur
verið að ryðja sér til rúms hér á
landi sem ný nálgun í umönnun
einstaklinga með heilabilun.
Markmið þessarar nálgunar er
að bæta lífsgæði einstaklinga
með langt gengna heilabilun með
persónumiðaðri vellíðunarmeðferð.
Lífsgæðamælikvarðinn mun nýtast
öllum þeim sem starfa við umönnun
og þjónustu við einstaklinga með
heilabilun.

Lestrarþjálfun barna með
öldruðum
Hjúkrunarheimilin Hulduhlíð og
Uppsalir í Fjarðabyggð hlutu styrk
að upphæð 200 þúsund krónur. Heiti
vekefnisins er Ungur nemur gamall
temur.
Markmið verkefnisins er að
fá grunnskólabörn í heimsókn á
hjúkrunarheimilin og taka þar þátt
í lestrarátaki. Börnin æfa sig í lestri
með því að lesa fyrir íbúa sem veita
þeim leiðsögn meðan á lestrinum
stendur. Margvíslegur ávinningur
verður af verkefninu; börnin
eflast í lestri, íbúar fá heimsóknir
grunnskólabarna sem dregur úr
einveru, auk þess sem þeir taka
þátt í uppbyggingarverkefni með
börnum. Með verkefninu er verið
að tengja saman kynslóðir, skapa
notalegan vettvang til eflingar
á yngstu og elstu kynslóðum
samfélagsins og fá ungviðið í reglu-
legar heimsóknir.
/MÞÞ
Verðlaunahafarnir þrír frá vinstri, Ragnar Sigurðsson f.h. Fjarðabyggðar,
Berglind Soffía og Elfa Þöll, ásamt fulltrúum Sjómannadagsráðs og Hrafnistu
í stjórn úthlutunarnefndar rannsóknarsjóðsins. Mynd / Hrafnista
BÆKUR&MENNING
ALVÖRU BITI
Snjótönn á vinnuflokkabíl.
Tjakkar til að færa til hliðar.
Verð: 340.000 kr. + vsk
EVRÓPUMEISTARINN
´12 CAT rafmagnslyftari.
4.400 vst.
Ásnúningur með göfflum.
Verð: 1.280.000 kr. + vsk.
HEIMSMEISTARINN
´15 CAT rafmagnslyftari. 540 vst.
Ásnúningur með göfflum.
Verð: 2.380.000 kr. + vsk.
FATLAÐUR SPRINTER
´07 M.BENZ SPRINTER
Ekinn 276.000 km.
Dísel og sjálfskiptur.
Verð: 1.680.000 kr.
Malarhöfða 1 - 110 Reykjavík
Sími: 580 8900
borgarbilasalan@borgarbilasalan.is
www.bbl.is