Bændablaðið - 19.03.2020, Blaðsíða 45

Bændablaðið | Fimmtudagur 19. júlí 2018 45
„Apple-vöruskortur yfirvofandi
á Íslandi!“ Þetta var með fyrstu
fréttum af afleiðingum COVID-
19 á Íslandi. Veiran sem lamað
hafði daglegt líf og framleiðslu í
Kína hafði þau áhrif að það fór að
bera á vöruskorti á apple-vörum
á Íslandi.
Eins og eflaust fleiri bændur velti
ég því fyrir mér hvort að afleiðingar
svona heimsfaraldurs gætu orðið
meiri, hvort það gæti orðið skortur
á mikilvægari hlutum. Hvað með
matinn?
Vitund um fæðuöryggi
mikilvæg nú sem áður
Í upphafi mánaðar barst Vísinda­
vefnum spurning sem sneri að
fæðuöryggi landsins. „Gæti Ísland
og íslenska þjóðin verið sjálfbær ef
landið myndi lokast eða það þyrfti
að loka landinu til lengri tíma? hvort
sem það yrði vegna stríðs eða heims­
faraldra.“ Ég staðnæmdist við þessa
spurningu þar sem ég hef lengi velt
fyrir mér hvort áhugi stjórnvalda
og hins almenna neytanda á mikil­
vægi fæðuöryggis, og um leið inn­
lendrar matvælaframleiðslu, ætti
ekki að vera mun meiri enda líklega
stærsta hagsmunamál hverrar þjóðar
að tryggja aðgang að nægu magni
næringarríkra og öruggra matvæla.
Því lengra sem liðið hefur
á mánuðinn hefur umræða um
fæðuöryggi landsins orðið meira
áberandi. Uppi eru aðstæður sem
erfitt er að hafa fulla stjórn á og fólk
spyr sig hver staða þjóðarbúsins sé.
Hvernig stöndum við? Verður til
matur?
Bændur standa vaktina
Fæðuöryggi hverrar þjóðar verður
meira eftir því sem innlend mat­
vælaframleiðsla er sterkari, eðli
málsins samkvæmt. Lífsskilyrði
þjóðarinnar hafa breyst hratt,
nú erum við vön frelsi á ýmsum
sviðum – við viljum geta ferðast
og átt viðskipti á heimsvísu og
höfum verið svo heppin að hafa
litlar áhyggjur af því hvort nægur
matur sé til staðar. Svo koma upp
aðstæður sem við ráðum lítið við
eins og fjármálakreppur, náttúru­
hamfarir, heimsfaraldrar. Þá förum
við að leita inn á við og velta upp
grunnspurningum eins og ,,verður
til matur?“
Þessi spurning læðist að fólki
núna þegar heimsfaraldur geisar
og það gerðist líka í hruninu 2008.
Þáverandi forseti landsins, Ólafur
Ragnar Grímsson, hélt ræðu á
Búnaðarþingi 2008 þar sem hann
kom inn á mikilvægi þess að eiga
nægilega mikið af öruggum matvæl­
um til að hægt væri að fæða þjóðina
í „ólgusjó alþjóðaviðskipta og hlýn­
andi loftslags jarðar“.
Það er góð regla að vona það
besta og búa sig undir það versta.
Samtök bænda og afurða­ og mat­
vælafyrirtæki eru með aðgerðaáætl­
anir í gangi og ekkert bendir til þess
að skortur verði á vörum. Eins og
framkvæmdastjóri Bónuss sagði í
fréttaviðtali í síðustu viku er nægur
matur í landinu og eflaust hjuggu
margir bændur eftir orðunum sem
fylgdu þar á eftir ,,... og við erum
svo heppin að við framleiðum mjög
mikið af matvælum á Íslandi.“ Það
er staðan. Bændur standa vaktina í
sveitum landsins og halda áfram að
framleiða matvæli.
Sterkar stoðir til framtíðar
Við erum vissulega heppin að
í landinu er framleitt mikið af
úrvals mat. Ísland er matvæla­
framleiðsluland. Árið 2018 fram­
leiddu Íslendingar 830 þúsund tonn
af mat, að meðtöldu sjávarfangi.
Um 220 þúsund tonn eru framleidd
fyrir innanlandsmarkað. En það þarf
meira til en heppnina. Við eigum að
tryggja með öllum ráðum að innlend
matvælaframleiðsla standi á sterkum
stoðum.
Mikilvægt er að mótuð verði
stefna til framtíðar fyrir matvæla­
framleiðslu landsins og fagna ég
því að sú vinna sé á lokametrunum.
Mismunandi straumar og stefnur
hafa áhrif á neysluvenjur og því er
mikilvægt að bæði landbúnaðar­
og matvælastefna séu mótaðar til
framtíðar þar sem þarf að horfa vítt
yfir og ekki einungis á síbreytilega
neyslustrauma og stefnur. Við getum
öll verið sammála um hversu gott það
væri fyrir þjóðina ef við myndum
framleiða fleiri tegundir matvæla
og má þá einna helst benda á aukna
akuryrkju og grænmetisframleiðslu.
Í því samhengi er þó vert að minna á
að samkvæmt neyslutölum er ekkert
sem bendir til þess að draga eigi úr
framleiðslu mjólkur og kjöts. Við
þurfum ekki að fórna einni grein til
að efla aðra.
Mikilvægi stuðnings við
matvælaframleiðslu
Við þekkjum umræðuna um mis­
munandi viðhorf til viðskipta með
matvæli. Einhverjir vilja meina
að matvæli eigi að öllu leyti að
lúta sömu lögmálum markaðarins
og aðrar vörur. Orð Bill Clintons,
fyrrum Bandaríkjaforseta, eru fræg
þar sem hann, í gagnrýni sinni
á afnámsstefnu niðurgreiðslna í
landbúnaði í Afríku 2008 sagði að
„matvæli eru hins vegar ekki alveg
eins og annar varningur, þau eru lífs­
nauðsynjar og því á að koma fram
við þær sem slíkar en ekki eins og
litasjónvörp.“
Innan landbúnaðarins eigum við
auðlind – auðlind þekkingar, getu
og reynslu til að framleiða úrvals
matvæli. Þar fyrir utan hefur orðið
mikil uppbygging og fjárfesting í
aðstöðu og tækniframþróun bæði
meðal bænda og innan afurðastöðva
sem vinna með hráefnið. Þetta eru
verðmæti sem við þurfum að meta
og gæta að. Við skulum heldur ekki
gleyma því að fyrir utan bændurna
sjálfa skapar matvælaframleiðsla
landsins gríðarlegan fjölda fjöl­
breyttra starfa við úrvinnslu og
þjónustu við atvinnuveginn.
Sá heimsfaraldur sem nú gengur
yfir minnir okkur enn og aftur á
mikilvægi innlendrar matvæla­
framleiðslu og í góðærunum sem
líka ganga yfir megum við aldrei
gleyma því. Byggjum enn frekar
ofan á nú þegar góða reynslu okkar
og þekkingu – mótum okkur stefnu
til uppbyggingar í öllum greinum.
Herdís Magna Gunnarsdóttir,
Egilsstöðum
varaformaður Landssambands
kúabænda
CLT einingahús -
krosslímt timbur
Byggingar úr CLT timbureiningum eru að ryðja sér rúms
um allan heim og nú býður BYKO upp á þessa lausn. Um
er að ræða mjög hagkvæma leið til að byggja þar sem það
er fljótlegt að reisa og loka húsum, auk þess sem þetta er
vistvæn gæðalausn. Timbur er afar traust byggingarefni sem
sýnir sig einna helst í þeirri staðreynd að í dag er verið að
reisa háhýsi úr timbri (CLT einingum) víða um Evrópu.
Nýtt í
BYKO
Hafðu samband
serlausnir@byko.is
Sjá nánar á byko.is
Lely Center Ísland
Reykjavík: Krókháls 5f – Sími 414 0000 – www.vbl.is
Akureyri: Óðinsnes 2 – Sími 464 8600
PICHON
HAUGHRÆRUR
Polaris 800
Switchback Adventure
Nývirði: 3.600.000 kr.
Verðhugmynd:
2.700.000 kr.
Verð án vsk. 2.170.000 kr.
Óekinn | Árgerð: 2016 | Hlaðinn aukabúnaði
Stærðir
• Bensíntankur (L) 45,4
• Hæð (cm) 124,5
• Breidd (cm) 119,4
• Skíðabil (cm) 108
• Þurrvigt (kg) 227,7
Mótor og driúnaður
• Drif: Clutch P-85 / TEAM LWT
• Púst og pústventlar: Single, 3 stage
VES w/Smart Actuator
• Kveikja: Cleanfire Injector
• Kæling: Liquid with Bypass
• Slagrými: 2 - 795
• Bore x Stroke (mm): 85 x 70
Fjöðrun
• Slaglengd að framan (cm): 23,6
• Fjöðrun að framan: FOX Comp. adj. Piggybck.
• Demparar að framan: AXYS Front Susp.
• Belti að framan: ShockFOX Comp. Adj.
• Fjöðrun að aftan: PRO-XC Rear Susp.
• Belti að aftan: FOX Coil-Over Air
• Tegund skíða: PRO-STEER
Belti:
• Breidd / Lengd / Hæð (cm) 38 / 348 / 3,4
• Breidd / Lengd / Hæð (in) 15 / 137 / 1.352
Aukabúnaður
• K-Extreme Skid panna
• Studbody Powerpoint 1.375 naglasett
í belti fylgir með
• Stór framrúða
• Skautar undir skíði og belti til að færa
sleðann til á þurru undirlagi
• Hiti í handföngum
Nánari upplýsingar - Gísli / Sími: 697 8070 / Tölvupóstur: gisli@andreamaack.com
• Farþegasæti með háu baki og
upphituðum handföngum
LESENDABÁS
Skiptir matur máli?
Herdís Magna Gunnarsdóttir.
Bænda
2. apríl