Tímarit Öryrkjabandalags Íslands - 01.03.2002, Blaðsíða 28

Iðjuþjálfun stór þáttur
í endurhœfingu gigtarsjúklinga
- Fræðsla um liðvernd mikilvæg
Gigtarfélagið hefur rekið
endurhæfingarstöð frá 4.
júní 1984. Iðjuþjálfun er
stór þáttur í endurhæfingu
gigtarsjúklinga. Mikilvægt er að gigt-
arsjúklingar læri að beita líkamanum
rétt og fái viðeigandi leiðbeiningar og
hjálpartæki ef þarf.
Yfiriðjuþjálfi hjá Gigtarfélaginu
heitir Anna Sveinbjömdóttir og hefur
Anna mikla reynslu þar sem hún hef-
ur starfað við iðjuþjálfun frá því
endurhæfingarstöðin var opnuð og
mun láta af störfun í byrjun árs. Anna
segir frá í hverju iðjuþjálfun gigtar-
sjúklinga er fólgin. „Við hjálpum
fólki sem er orðið hreyfiskert að
þjálfa upp liðina á ný og leiðbeinum
hvernig það eigi að beita sér við dag-
leg störf og vinnu. Fólk fær aukna
fæmi í iðju því oft er fólk orðið mjög
slæmt af gigt þegar það kemur til
okkar í endurhæfingu. Einföldustu
hlutir geta verið mjög erfiðir eins og
að klæða sig. En ef fólki er kennd rétt
vinnuaðferð þá verður allt auðveld-
ara. Við kennum liðvernd og hvernig
sjúklingar geta komið í veg fyrir frek-
ari skaða á liðunum með réttri vinnu-
tækni. Við gerum einnig heimilis - og
vinnustaðaathuganir og hvort þörf sé
á breytingum í vinnuumhverfi.
Þannig skilar endurhæfingin bestum
árangri“.
Beiðni frá lœkni
En sjúklingar geta ekki gengið inn
og fengið tíma í endurhæfingu. Fyrst
þarf gigtarsjúklingurinn að hitta
lækninn sinn og hann metur hve
þörfin er mikil. Síðan er skrifuð
beiðni og hún send til Gigtar-
félagsins. Einnig er metin þörfin fyrir
hjálpartæki. Síðan kemur sjúkling-
urinn yfirleitt tvisvar sinnum í viku í
nokkurn tíma en sumir oftar. Frum-
kvæðið um endurhæfingu verður að
koma frá sjúklingnum sjálfum því
hann einn veit allt um eigin líðan.
Fáfrœðslu um liðvernd
Slitgigt og liðagigt eru algengustu
gigtarsjúkdómamir og segir Anna að
konur séu þar í miklum meirihluta.
Anna Sveinbjarnardóttir
yfiriðjuþjálfi hjá Gigtarfélaginu
Það er algengt viðhorf að fólk „sé
bara með gigt“ og verði bara að lifa
með henni. En nú er hægt að lina
verkina með lyfjum og réttri með-
höndlun. „Sjúklingar fá mikla
fræðslu hér hjá okkur og það er eins
og það skili sér frekar til fólks ef það
fær fræðsluna hér á staðnum heldur
en að sitja heima og lesa bæklinga
um hvernig hægt sé að lina verkina.
Það skiptir ntiklu máli að fólk komi
hingað til okkar og fái þær leiðbein-
ingar sem það þarf. Við notum vax-
meðferð til að hita vöðvana svo hægt
sé að liðka þá en í einstaka tilfellum
þurfum við að nota kalda bakstra til
að minnka bólgur í liðum sem eru
mjög slæmir. Vaxmeðferðin er hita-
meðferð fyrir hendur. A meðan sjúk-
lingurinn er með hendurnar í heitu
vaxbaði sem tekur um 20 mín. fræð-
um við hann um liðvernd. Síðan gerir
sjúklingurinn æfingar til að styrkja
liðina. Sjúklingurinn fer í ákveðið
æfingaprógram og er nauðsynlegt að
gera æfingamar heima líka“, segir
Anna.
Anna segir að ekki sé nauðsynlegt
að hlífa liðunum sem gigtin herjar á
heldur þvert á móti að réttar æfingar
geri gott. „Maður á að hreyfa liðinn
að sársaukamörkum. Spelkurnar
hjálpa til við að liðurinn hreyfist rétt
og sé í réttri stöðu, þá finnur sjúkling-
urinn síður til. Það er ekki hægt að
losna við gigtina en nú eru komin á
markað lyf sem lina verkina og með
réttri hæfingu getur fólk lifað með
gigtinni. Kuldi fer illa í gigtarsjúk-
linga. Því er mikilvægt að klæða sig
vel og hreyfa sig reglulega", segir
Anna. Hún nefnir einnig að Gigt-
arfélagið hafi gert samning við ferða-
skrifstofu um afslátt til sólarlanda.
Gigtin segir fljótt til sín
En hvernig áttar fólk sig á því að
það sé komið með gigt? Anna segir
að gigtin geri fljótt vart við sig. Fólk
fær verki og óþægindi og bólguhnúta.
Gigtin getur verið mallandi í langan
Komum sjúklinga í iðjuþjálfun hefur fjölgað mikið.
28