Fjölrit RALA - 15.02.1995, Side 37

Áhrif sláttar
35
Umræður
Samband sláttutíma og uppskeru
Sláttur getur haft mjög neikvæð áhrif á alaskalúpínu. Áhrifin fara þó mjög eftir
sláttutíma (sjá: 10.-14. ljósmynd). Þau eru mest ef slegið er á tímabilinu frá miðjum
júní og fram í júlí. Þá eru afföll plantnanna mikil og þær sem ná að vaxa upp aftur
hafa mun færri stöngla og eru lágvaxnari en áður (4. og 5. tafla). Þekja lúpínu sem
slegin var á þessum tíma féll úr 100% niður í 0-10% og hélst þannig næstu tvö ár.
Uppskera af þessum reitum var einungis 80-115 g þv. m-2 tveimur árum eftir slátt
(12. mynd), en hafði áður verið um 700-780 g þv. nr2 (1. mynd). Það getur því
greinilega tekið lúpínubreiðu mörg ár að ná fyrri uppskeru ef sláttur fer fram á þessu
viðkvæma tímabili.
Sláttur í byrjun eða lok sumars hefur mun minni áhrif á endurvöxt lúpínu. Afföll
eru þá mun minni (4. tafla). Stönglum fækkaði þó töluvert við vorslátt, en haustsláttur
hafði hverfandi áhrif á stöngulfjölda og hæðarvöxt (5. tafla). Tveimur árum eftir slátt
á þessum tíma var þekja lúpínu um 70-80% og uppskera var um 500-530 g þv. nr2
(12. mynd).
Slátturinn 1988 hafði almennt ekki eins mikil áhrif á plönturnar og slátturinn árið
áður. Það má geta þess að vöxtur fór seinna af stað vorið 1988 (1. kafli). Sláttu-
tímarnir hafa því sennilega ekki fallið á sömu þroskastig hjá lúpínunni bæði árin.
Árferði og vaxtarskilyrði á hverjum stað skipta því máli þegar spá á fyrir um áhrif
sláttar á lúpínuna.
Athyglisvert er að bera saman samband sláttutíma á uppskeru (12. mynd) og söfnun
rótarforða hjá lúpínunni (1. tafla). Þar virðist vera góð samsvörun á milli neikvæðra
áhrifa af slætti og þess tímabils þar sem rót lúpínunnar er léttust miðað við sprota.
Lúpínur sem vaxa til fjalla í Norður-Ameríku eru almennt taldar mynda mikinn
rótarforða (Kerle 1985; Braatne 1989). Forðasöfnun plantna er einmitt talin geta verið
lykilatriði í hvemig og hvort þær ná sér eftir beit eða slátt (Archer & Tieszen 1986).
Það má því ætla að á vorin, þegar forði er enn í rótum, þoli lúpína slátt tiltölulega vel.
Um mitt sumar hefur hins vegar gengið á forðann og er lúpína þá mjög viðkvæm fyrir
slætti. Er dregur að hausti eykst rótarforði að nýju og þolir lúpína þá slátt betur.
Nýliðun lúpínu eftir slátt
Greinilegt var að þekja ungplantna lúpínunnar var mest á reitum þar sem plöntur
höfðu horfið vegna sláttar (12. mynd, c). Það tekur lúpínuna nokkur ár að ná fullri
stærð (1. kafli). Ungplönturnar auka því uppskeru lítið fyrstu árin eftir slátt.
Mælingar voru ekki gerðar á reitunum eftir 1989, en sumarið 1994 var lúpínubreiðan