Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.03.1980, Blaðsíða 42

40 ÍSLENZKAR LANDBÚNAÐARRANNSÓKNIR
3.3. Mœlingar 1977.
Frá 1960 til 1977 var Þjórsárdalur
friðaður eins og fyrir þann tíma, en
Heklugosið 1970 hafði mikil áhrif á gróð-
urfar dalsins. Þykk vikurlög huldu þá víð-
áttumikil gróðurlendi, sem sumpart
eyddust með öllu eða náðu sér að nýju að
einhverju leyti. Því miður er ekki tiltæk
örugg vitneskja um, hve mikið flatarmál
gróðurlendis eyddist með öllu af völdum
þessa gcss.
Gróðurkortið frá 1977 sýnir, að gróður
teygir sig um mestallan dalinn og að ekki
er mikic um samfelld gróðurlaus svæði.
Mikið ber á nýgræðingum, og mikið land
hefur verið ræktað upp af Landgræðslu
ríkisins á vegum Landsvirkjunar í ná-
grenni virkjunarinnar og austan við
Reykholt, nyrst í dalnum (3. mynd, 6.
tafla).
Það er mjög áberandi, hversu fá
gróðurhverfi eru algróin, en aftur á móti er
mikið afgróðurhverfum, sem ná ekki fullri
gróðurþekju. Þetta stafar af því, að mikið
er um nýgræður og að einnig hefur gróður
gisnað vegna ösku— og vikurfalls árið
1970, eins og að framan greinir.
Aðrar helstu breytingar frá 1960 (sjá
kort 1977) eru byggð og önnur mannvirki
ásamt miklu uppistöðulóni Búrfellsvirkj-
unar.
Niðurstöður flatarmálsmælinga
gróðurhverfa og gróðurlausra svæða eru
sýndar í 6. og 7. töflu.
Við kortagerðina 1977 var metið,
hversu grýtt landið væri, og rækt-
unarhæfni á þeim forsendum er einnig
sýnd í ofannefndum töflum.
Ekki er tekið tillit til halla landsins, þ. e.
a. s., hvort það er of bratt til ræktunar.
Langmestur hluti Búrfells er t. d. órækt-
anlegur vegna halla, en að jafnaði er dal-
urinn að öðru leyti svo flatur, að halli
hindrar ekki ræktun að verulegu marki.
Neðan 200 m er langmestur hluti ræktan-
legur, yfir 90%, en mun minna ofan við
200 m. Að vísu þekur vikur töluverðan
hluta af því landi, sem talið er ræktanlegt,
en ræktunarframkvæmdir Landgræðslu
ríkisins í dalnum sýna að engin tæknileg
atriði eru því til fyrirstöðu að rækta vikr-
ana.
Við kortagerð af Búrfelli 1977 var þess
ekki gætt að geta um grjót í yfirborði, enda
var litið svo á, að fellið væri óræktanlegt,
eins og að framan greinir.
Fyrir neðan 200 m hæð eru 52% (1776
ha.) dalsins þakin gróðri að einhverju
leyti. Gróðurinn er hins vegar mjög gisinn,
og við umreikning í algróið land rýrnar
það um meira en helming, svo að einungis
23,4% (807,2 ha.) teljast algróið land.
Fyrir neðan 200 m eru nýgræður með
grösum (Ki) langvíðáttumesta gróður-
hverfið, en mikill hluti þess er mjög gisinn
(Þ), eins og algengt er um land, sem er að
gróa upp. Nýgræður með elftingu (K2)
koma næstar að flatarmáli, en gróðurhula
er þar einnig mjög lítil að flatarmáli. Ný-
græðurnar (Ki og K2) eru meira en 2/3
hlutar þess lands, sem er gróið að
einhverju leyti. Ræktað land (R) er um
190 ha. Verður nánar rætt um það síðar.
Ofan við 200 m hæð eru 59% lands
(1980 ha. af 3382,7 ha.) með einhverjum
gróðri. Hann er ekki eins gisinn og niðri í
dalnum, eins og umreikningur í algróið
land ber með sér. Algróið land er þar sem
svarar 1281,5 ha. (38%). Fyrir ofan 200 m
er algengasta gróðurhverfið -S-, en það er
sambland af þursaskeggi með smárunn-
um (E2) og stinnastör með smárunnum
(G2). Þá kemur nýgræða með grösum
(Ki) næst og gróðurhverfi mosaþemb-