Milli mála - 2017, Blaðsíða 125

MARÍA ANNA GARÐARSDÓTTIR, KRISTOF BATEN OG MATTHEW WHELPTON
125
i. Föst algild þróunarröð var á ákveðnum formgerðum tungu-
málsins sem allir málnemar gengu í gegnum og engir utan-
aðkomandi þættir höfðu áhrif á þá röð. Þróunarröðin var talin
háð almennum þáttum málúrvinnslu.
ii. Aðrar hliðar tungumálsins voru breytilegar og háðir mál-
nemanum og aðstæðum hans hverju sinni.
Á grunni algildrar þróunarraðar margvíða líkansins setti Pienemann
fram kennslutilgátuna sína (e. Teachability Hypothesis) árið 1988.4
Með henni setti hann fram þá tilgátu að áhrif kennslunnar á til-
einkun væru háð því hvað málneminn væri reiðubúinn til að læra5
hverju sinni, eða m. ö. o. verður málneminn að hafa tileinkað sér
viðeigandi úrvinnsluaðgerðir (e. processing procedure) í huganum til að
verða fær um að vinna úr tilteknum málfræðiformgerðum og kennsla
breyti þar engu um. Síðar setti Pienemann fram úrvinnslukenn-
inguna (e. Processability Theory) þar sem hann skilgreinir nákvæm-
lega þær úrvinnsluaðgerðir sem málneminn þarf hverju sinni með
hugtökum hlutverkamálfræðinnar (e. Lexical-Functional Grammar)
og setti upp úrvinnslustigveldi (e. processability hierarchy) sem skýrir
og lýsir algildri þróunarröð málfræðiformgerða í máltileinkun.
Úrvinnslukenninguna setti Pienemann fram í tveimur áföngum,
fyrst árið 1998 í bókinni Language processing and second language deve-
lopment – Processability Theory6 og síðar í endurbættri útgáfu, ásamt
Bruno DiBiase og Satomi Kawaguchi, árið 2005 í greinasafninu
Cross-Linguistic Aspects of Processability Theory.7
Úrvinnslukenningin er námskenning þar sem gert er ráð fyrir því
að málneminn þurfi að byggja upp sértæka úrvinnslufærni í huganum
áður en hann getur unnið úr ákveðnum formgerðum tungumálsins.
Leitast er við að skýra og lýsa samspili málúrvinnslu og málsköpunar
og gert er ráð fyrir að tileinkunin fari fram í mannlegum huga með
öllum sínum takmörkunum, en ekki í takmarkalausum tölvubúnaði.8
4 Manfred Pienemann, „Is Language Teachable? Psycholinguistic Experiments and Hypotheses“,
Applied Linguistics 10:1, 1989, bls. 52–79.
5 „[T]he teachability of language is constrained by what the learner is ready to acquire.“ Sama rit,
bls. 52.
6 Manfred Pienemann, Language processing and second language development . Processability Theory .
7 Manfred Pienemann o.fl., „Extending Processability Theory“.
8 Manfred Pienemann, Language processing and second language development . Processability Theory, hér bls. 1–5.