Morgunblaðið - 28.05.2020, Síða 36

36 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 28. MAÍ 2020
Oft hef ég klórað mér
í hausnum yfir ýmsu
sem kemur frá bæjar-
stjórninni okkar hér á
Akureyri. En eftir að
hafa lesið fundargerð
frá 19. þessa mánaðar
um fiskeldi við Eyja-
fjörð var mér algjör-
lega fyrirmunað að
skilja hvað blessað fólk-
ið er að fara. Eftir ein-
hverjar umræður á fundinum voru
samþykktar tvær ályktanir um mál-
efnið sem ganga greinilega hvor gegn
annarri og úr verður óskiljanleg
þvæla.
Fyrri ályktunin, sem samþykkt var
með sjö atkvæðum en fjórir sátu hjá,
kveður á um að Eyjafjörður verði
friðaður án frekari vafninga og þar
með útilokaður frá sjókvíaeldi um
aldur og eilífð. Ekki var
minnst í samþykktinni á
samráð um þetta málefni
við önnur sveitarfélög við
Eyjafjörð enda þótt þau
hafi sýnt þessari
atvinnuuppbyggingu
nyrst í firðinum mikinn
áhuga. Ekki var heldur
talin ástæða til að ræða
málið við bæjarbúa, rétt
eins og þeim komi málið
heldur ekkert við. Það
drýldna viðhorf sem end-
urspeglast í þessari sam-
þykkt bæjarstjórnar er í góðu sam-
ræmi við kenninguna um að „við ein
vitum“, við höfum höndlað sannleik-
ann og því óþarfi að tala við nágranna
okkar, hvað þá samborgara. Við erum
með þetta og hananú.
Síðari ályktunin, sem var sam-
þykkt með fjórum atkvæðum en sjö
sátu hjá (!), er á þá leið að skoða allar
hliðar málsins áður en ákvörðun um
fiskeldi í Eyjafirði verði samþykkt,
sem auðvitað má telja sjálfsagðan
hlut. Enn fremur er tekið fram að
lykilatriði sé að samráð verði haft við
sveitarfélög og íbúa í jafn umfangs-
miklu máli og hér er til umræðu. Síð-
an er hvatt til þess að unnið verði með
stjórnvöldum að gerð strand-
svæðaskipulags áður en lengra verði
haldið og með aðkomu allra sveitar-
félaga á svæðinu. Þetta er auðvitað
mun skynsamari nálgun en fyrri sam-
þykktin þar sem kallað er eftir ein-
hliða banni án þess að gera fyrst
vandaða úttekt með sérfræðingum og
nágrönnum okkar þar sem jákvæðar
og neikvæðar hliðar fiskeldis verði
skilgreindar, skoðaðar og metnar.
En þá stendur eftir spurningin:
Hvað var raunverulega samþykkt í
bæjarstjórn þennan drottins dag?
Var það ótvírætt bann við fiskeldi í
Eyjafirði eða hitt að skoða málið með
nágrönnum okkar sem sýnt hafa fisk-
eldi áhuga? Alltént þarf meiri spá-
mann en mig til að skilja þetta moð úr
bæjarstjórn sem hér er vakin athygli
á þar sem „eitt rekur sig á annars
horn eins og graðpening hendir
vorn“, eins og skáldið á Bægisá sagði.
Þar með sýnist mér að bæjarstjórn
hafi komið málum svo haganlega fyr-
ir að allt gufar upp og ekkert gerist
eins og hún er raunar þekkt fyrir
enda þjökuð af alvarlegu stefnuleysi í
mikilvægum málefnum að viðbættu
áberandi forystuleysi. Þegar allt
leggst þannig á eitt verður útkoman
sorglega snautleg.
Við ein vitum
Eftir Ragnar
Sverrisson
Ragnar Sverrisson
» Sýnist mér að bæjar-
stjórn hafi komið
málum svo haganlega
fyrir að allt gufar upp
og ekkert gerist eins og
hún er raunar þekkt
fyrir enda þjökuð af al-
varlegu stefnuleysi í
mikilvægum málefnum.
Höfundur er kaupmaður á Akureyri
síðustu 55 ár.
raggijmj@simnet.is
Ég starfaði í tuttugu
ár sem félagsmálastjóri.
Á því tímabili komu of-
beldismál í ýmsu formi á
borð þeirra stofnana
sem ég hafði umsjón
með. Ég kynntist því
þeirri reiði, þeim van-
mætti og þeirri afneitun
sem oftast eru fylgi-
fiskar þessara mála. Ég
horfði á vanmátt margra
kvenna sem sátu fastar í ofbeldis-
samböndum og kynntist börnum sem
voru beitt kynferðislegu ofbeldi. Ég
hef því alla tíð haft áhuga á að vinna
gegn og fyrirbyggja kynferðislegt of-
beldi sem og annað ofbeldi.
Eftir að ég lauk störfum hef ég í
fjarska fylgst með ofbeldisumræð-
unni. Ég skil vel konur sem voru
orðnar þreyttar á kynferðislegri
áreitni og hafa nú gripið til sinna
ráða. Ég tel hluta skýringarinnar á
Metoo-byltingunni vera skeytingar-
og viljaleysi sumra karla að virða
konur að jöfnu. Ég er fylgjandi því að
þingkonur sem aðrar konur láti slíkt
ekki yfir sig ganga en er
samt ekki sammála bar-
áttuaðferðinni sem felst
í að saka menn um at-
burði langt aftur í tím-
ann án þess að löggjöf
og dómstólar samfélags-
ins komi þar að málum.
Slíkt hlýtur að enda líkt
og galdrabrennurnar.
Hver spyr og
hvers vegna?
Þessa dagana er á Al-
þingi Íslendinga kynnt
skýrsla um ofbeldi, kynferðislegt of-
beldi ásamt einelti á vinnustaðnum.
Niðurstöður skýrslunnar munu skv.
fjölmiðlum staðfesta ofbeldi af mörg-
um gerðum, einkum meðal þing-
mannanna. Var ástandið á þinginu
svona slæmt og eru þingmenn þar
með komnir í hóp fórnarlamba? Ég á
aðeins eitt ráð til þingmanna hvað
varðar ofbeldi og þar með kynferð-
islegt ofbeldi og það er að tilkynna
það tafarlaust til lögreglu.
En ofbeldið getur átt sér margar
myndir og form, sem vekja spurn-
ingar um hvað sé ofbeldi og hvað ekki.
Er það ofbeldi að kalla mann eða
konu druslu úr ræðustól eða á bar?
Er glerþakið fræga dæmi um ofbeldi
karla og er það ofbeldi kvenna ef þær
svara og hóta körlum öllu illu ef þær
fái ekki skjótan frama? Mér segir svo
hugur að ofbeldið á þinginu endur-
spegli þá samskiptahætti og vinnu-
staðamenningu þar sem hart er bar-
ist um bitana. Býður starfið ekki líka
upp á pólitísk átök? Hvenær verða
þau átök að einelti? Við höfum séð
einstaka stjórnmálamenn lagða í póli-
tískt einelti svo ekki hefur farið fram
hjá neinum. Þingmenn sjálfir og fjöl-
miðlafólk hefur tekið þátt í eineltinu,
m.a. til þess að sýna að það sé í réttu
liði og verði ekki sjálft lagt í einelti
líkt og fórnarlambið. Málefnalega
umræðu hefur skort en illkvittni ráð-
ið ríkjum sem einkennir einelti. Ein-
elti sjáum við ekki bara á þinginu
heldur og í skólum, vinnustöðum,
sveitarstjórnum og að einhverju leyti
í samfélaginu öllu. Einelti á ekki að
líðast og e.t.v. þurfum við öll að temja
okkur meiri kurteisi í umgengni
hvert við annað. En þetta er ekkert
nýtt, við vitum það öll. Ein spurningin
hvað ofbeldi og þingið varðar, í mín-
um huga, er sú birtingarmynd ofbeld-
isins að þingmenn séu hættir að líta á
sig sem starfsmenn þjóðarinnar en
telji sig kjörna til þess að fara að vilja
furstans, þ.e. Evrópusambandsins og
fjármálaaflanna, og beita kúgunum
hans. Laut einhver spurningin í
könnuninni að því hvort einhverjir
þingmenn fyndu fyrir valdinu úr
þeirri átt? Verða einhverjir fyrir ein-
elti eða útilokun ef þeir makka þar
ekki rétt?
Ofbeldi meirihlutans
Að mínu mati er þó mesta ofbeldið í
þjóðfélaginu um þessar mundir of-
beldi meirihluta þings og borgar-
stjórnar Reykjavíkur gegn þjóðinni
sjálfri, sem hinir kjörnu fulltrúar eiga
að vinna fyrir en ekki öfugt. Þingið lét
mæla ofbeldið hjá sér. Hvernig hefði
verið að það hefði líka látið mæla of-
beldið gegn þjóðinni og spurt um af-
stöðu hennar til þeirra mála sem það
hefur verið og er að þvinga upp á
hana eins og þriðja orkupakkanum,
almennri áfengissölu í búðum og fóst-
ureyðingu á miðri meðgöngu? Fjöl-
margar greinar voru skrifaðar af
fólki með mikla þekkingu á sviði
orkumála, áfengisneyslu og fóstur-
fræða sem vöruðu við afleiðingunum.
Trúir einhver því að meirihlutinn telji
að hér sé um þjóðþrifamál að ræða?
Eða eru ráðamennirnir orðnir svo
veruleikafirrtir að þeir segi ríkið það
er ég? Hvernig væri t.d. að borgin léti
kanna afstöðu borgarbúa til fram-
kvæmda eða framkvæmdaleysis í
skipulags- og samgöngumálum borg-
arinnar? Ofbeldi getur nefnilega af
sér ofbeldi og hætt er við að hinir
kúguðu rísi á endanum upp ef ekki er
hlustað á þá. Ég vil fullyrða að mörg-
um þegnum höfuðborgarinnar og
þessa lands líði líkt og þeir séu í of-
beldissambandi við meirihluta þings
og borgar. Þegnarnir upplifi ergelsi,
yfirgang og vanmátt gegn yfirvald-
inu. Lýðræðið snýst ekki, hvorki hjá
þingi né sveitarstjórnum, um að ráða
einn, þar sem maður situr í meiri-
hluta og þvinga aðra til að lúta vilja
sínum. Slíkt er ofbeldi ekki bara gegn
kjörnum minnihluta heldur einnig
gegn þegnunum. Það snýst heldur
ekki um eigin frama og sérstök
áhugamál stjórnmálamanna, klifur
upp framboðslista og að auglýsa per-
sónulegt ágæti í myndabæklingum og
klippingum borða heldur um að
hlusta á og taka tillit þeirra sem mað-
ur vinnur fyrir. Það snýst um að
sætta sjónarmið.
Ofbeldi hjá þingi og þjóð
Eftir Mörtu
Bergmann »Einelti á ekki að líð-
ast og e.t.v. þurfum
við öll að temja okkur
meiri kurteisi í um-
gengni hvert við annað.
Marta Bergman
Höfundur er félagsráðgjafi.
Það er nokkuð sama hvar ferðast er
um Evrópu, alls staðar mæta vind-
myllugarðar auga ferðamannsins. Allt
frá Norður-Noregi og suður undir
Spán. Við strendur Hollands og í
Kattegat silast þessir þunglamalegu
vængir við sjónbrún og svæfandi og
pirrandi niðurinn smýgur í sálina. Þú
getur ekki flúið, nema helst inn í ein-
hverja stórborgina. Þar er annað
áreiti, annað að hugsa.
Þessi vindmylluvæðing hefur víða
valdið árekstrum og ósætti. Þetta er
áberandi í fyrrverandi Austur-Þýskalandi, þar sem kaupahéðnar hafa ginið
yfir landi til að leigja undir vindmyllugarða. Fólkið í þorpunum hefur barist
með og á móti og innbyrðis. Þetta hefur klofið þessi litlu samfélög og jafnvel
sundrað fjölskyldum. Oft eru það peningarnir sem sigra.
Hér á landi vilja menn líka virkja vindinn. Það sé svo afturkræft. Eigum
við að horfa upp á sjónmengun og sjá ekki óheft útsýni meðan við lifum, þótt
hægt væri að rífa þessar risaspírur einhvern tíma seinna? Nei, þá er betri
snyrtileg vatnsvirkjun, hvítmáluð og stolt í umhverfinu.
Sunnlendingur.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12.
Skógur vindanna
Vindorka Vindmyllur við Búrfell.
Vetrarsól er umboðsaðili
Sláttuvélar
& sláttuorf
Snjóblásarar
Askalind 4 | Kópavogi | Sími 564 1864 | vetrarsol.is
Gulltryggð gæði
40 ár
á Íslandi
Sláttutraktorar
Rauðarárstígur 12-14, sími 551 0400 · www.uppbod.is
VORPERLUR
Vefuppboð nr. 484
Lýkur 10. júní
Nína Tryggvadóttir
vefuppboð á uppbod.is
Úrval góðra verka
Eyborg Guðmundsdóttir