Iðjuþjálfinn - 2020, Blaðsíða 6

6Iðjuþjálfinn 1/2020
Kristjana Fenger,
lektor í iðjuþjálfunarfræði við heilbrigðis-
vísindasvið Háskólans á Akureyri
Margrét Sigurðardóttir,
iðjuþjálfi MSc,
starfaði á Reykjalundi endurhæfingarmiðstöð
Patricia J Scott,
Professor Emeritus,
Department of Occupational Therapy,
Indiana University, USA
RITRÝND FRÆÐIGREIN
ÚTDRÁTTUR
Bakgrunnur: Matstæki sem íslenskir iðjuþjálfar nota í starfi sínu
hafa iðulega verið þýdd úr ensku. Eitt þessara matstækja er
Hlutverkalistinn sem hefur verið til í íslenskri þýðingu síðan 1993.
Listinn er nú kominn út í nýrri útgáfu ásamt verklagsreglum um
hvernig skuli staðið að þýðingu hans auk athugunar á réttmæti og
notagildi.
Tilgangur: Tilgangur verkefnisins var að þýða þriðju útgáfu
Hlutverkalistans: Þátt taka og sátt yfir á íslensku og skoða réttmæti
og notagildi íslensku útgáfunnar.
Aðferð: Við þýðingu listans var notuð aðferðin þýðing-bakþýðing
og rýnihóps samræður sjö iðjuþjálfa. Gögnum um réttmæti og
notagildi listans var safnað með spurningum um reynslu af
Hlutverka listanum. Þær voru lagðar fyrir 12 iðjuþjálfa og 25
skjólstæðinga. Sniðmáti var beitt við greiningu gagna og mynduð
þemu sem endurspegluðu innihald, form og notagildi listans.
Skjólstæðingarnir gáfu dæmi um hlutverk sín og voru þau flokkuð
í stig iðju samkvæmt Líkaninu um iðju mannsins (Model of Human
Occupation).
Niðurstöður: Hlutverkalistinn tók smá vægilegum breytingum í
þýðingarferlinu. Eitt hlutverk fékk nýtt heiti, lítils háttar
orðalagsbreytingar urðu á skilgreiningum fáeinna hlutverka og
nýjum dæmum var bætt við til útskýringar. Vísbendingar voru um
sýndarréttmæti þar sem iðjuþjálfunum fannst listinn virka
sannfærandi. Þátt takendur voru sammála um að inntak listans
endurspeglaði það sem fólk væri að fást við í íslensku samfélagi
og dæmi skjólstæðinganna um hlutverk snerust ýmist um
þátttöku eða framkvæmd iðju. Þetta hvort tveggja rennir stoðum
undir innihaldsréttmæti listans. Þátttakendur voru einhuga um
að Hlutverkalistinn snerist um málefni sem mikilvægt væri að gefa
gaum að. Iðjuþjálfarnir mæltu með notkun listans þar sem hann
gæfi góða mynd af lífi skjólstæðings. Langflestum þátttakendum
þótti listinn vera skýr, uppsetning góð og auðvelt að skilja og nota
kvarðana.
Ályktun: Vísbendingar eru um að íslensk útgáfa Hlutverkalistans:
Þátttaka og sátt sé réttmæt og geti nýst íslenskum iðjuþjálfum,
bæði í þjónustu og rannsóknum. Flæðirit með ítarspurningum
gæti reynst iðjuþjálfum hjálplegt við markmiðssetningu.
Lykilorð: Hlutverkalistinn: Þátttaka og sátt, þýðing, réttmæti,
notagildi, stig iðju, Líkanið um iðju mannsins
ABSTRACT
Background: Assessments used by occupational therapists in
Iceland are frequently of English origins and need therefore to be
translated into Icelandic. The first version of Role Checklist was
published in 1984 and translated into Icelandic 1993. Now the
third version has been developed in accordance to changes in the
Model of Human Occupation (MOHO) theory and practice. In 2016
Translation Guidelines were created to assure a valid cross-
cultural translation process.
Purpose: The purpose of this study was to translate the third
version of Role Checklist: Performance and Satisfaction from
English to Icelandic and demonstrate face validity, content validity
and usability of the translated version.
Method: Translation included two forward translators, one
backward translator and focus group discussion by seven
occupational therapists. In the study of validity and usability, 12
occupational therapists and 25 clients answered questions about
their experience of the Role Checklist. Template analysis was
applied to the data where themes and codes including concepts
and phrases of the content, form, and usability of the list were
extracted from the text. These themes could be interpreted as
indicators of face validity, content validity and usability of the
HLUTVERKALISTINN:
ÞÁTTTAKA OG SÁTT
ÞÝÐINGARFERLI OG MAT Á RÉTTMÆTI
OG NOTAGILDI
PatriciaMargrétKristjana