Skólavarðan - 2017, Blaðsíða 35

HAUST 2017 35
aðstæðum sem verða til þess að þeir spenna
röddina upp. Það er alveg sama með þetta
og aðra vöðvastarfsemi, þú spennir undir
ákveðnum kringumstæðum, í þessu tilfelli ef
þú ert í hávaða eða ef þú ert langt frá þeim
sem á að heyra það sem þú segir. Áður en fólk
veit af er þá er það byrjað að tala afar hátt og
með klemmdri röddu. Svoleiðis raddbeiting
er stundum kölluð kennararödd, sem segir
ýmislegt um vinnuaðstæður kennara. En
þetta er ekki einkamál þeirra, því til að
nemendur læri þá þurfa þeir augljóslega að
heyra hvað kennarinn er að segja. Það gera
þeir hins vegar alls ekki alltaf. Rannsóknir
sýna til að mynda mikinn mun á því hversu
mikið nemendur heyra eftir því hvar þeir sitja
í skólastofunni. Þannig heyra nemendur sem
sitja í fremstu röð í um sjö metra „langri“
skólastofu um 90% af því sem kennarinn er
að segja. Þeir sem sitja í miðri stofu heyra
um helming þess en þeir sem sitja aftast í
stofunni heyra ekki nema um 36% þess sem
kennarinn segir.“
Leiðinleg rödd = leiðinlegur
kennari
En hvað er til ráða? Valdís segir ýmis úrræði
til staðar, t.d. þurfi að vinna markvisst í að
draga úr umhverfishávaða í skólastofum. Það
sé hægt að gera á einfaldan hátt, t.d. með því
að setja tennisbolta undir stólfætur o.s.frv.
Til að tryggja að rödd kennarans berist, og
þar með að nemendur heyri hvað hann er að
segja, væri áhrifaríkast að setja upp hljóðkerfi
í öllum kennslustofum. „Vandinn er að
fyrirtæki sem búa til hljóðkerfi sjá skóla ekki
sem sérmarkað. Það þýðir nefnilega ekkert
að vera með sama hljóðkerfi í skólastofu og
t.d. fyrirlestrasal, heldur þarf hljóðkerfi fyrir
skólastofur að vera einfalt og vistvænt en
samt í miklum gæðum. En þetta er brýnt því
um leið og kennari fer að nota svona kerfi
þá heyrir hann eigin rödd sem leiðir til þess
að tónninn lækkar, kennararöddin hverfur
og samtalsröddin kemur í staðinn. Þetta er
líka mikilvægt því rannsóknir sýna að ef t.d.
þér þóknast ekki rödd þá hefur það áhrif
á það hvað þér finnst um þann sem talar.
Í skólastofunni þýðir þetta að ef nemenda
hugnast ekki rödd kennarans, þá er alveg
sama hvað kennarinn segir eða gerir, hann er
alltaf leiðinlegur.“
Skortur á sársauka
Valdís telur að mun fleiri eigi í raddvand-
ræðum heldur en átti sig á því. „Flestir þeirra
væru búnir að gera eitthvað í málinu ef þeir
fyndu fyrir sársauka, sem þeir gera ekki.
Það er vegna þess að raddböndin sjálf eru
tilfinningalaus, þau eru eins og fiðlustrengir.
Raddvandamál lýsa sér því í hlutum á borð
við hæsi og kökk-tilfinningu og að lokum
brestur röddin. Þá gefst fólk upp, dregur sig í
hlé og reynir að forðast aðstæður þar sem það
þarf að tala, oftast án þess að vilja það eða
gera sér í raun grein fyrir vandanum sjálft.“
Hvar eru löndin
í heimsálfunum?
Afríka
Evrópa
Norðu
r-Ame
ríka
Asía
Eyjaálfa
Skólavefurinn.is kynnir
Suður-
Ameríka
MYND: ANTON BRINK