Skólavarðan - 2017, Side 37

HAUST 2017 37
fannst þetta allt saman vera mjög markvisst
og gagnlegt. Svo var æfingakennsla inni í
þessu líka.“
Ragnheiður fór að kenna fjórum nem-
endum í Tónskóla Eddu Borg þegar hún var
á öðru ári í kennaradeildinni. Nemendun-
um fjölgaði smám saman eftir útskriftina
árið 1999 og hún var fljótlega komin í fulla
stöðu. Nú kennir hún 18 nemendum á
aldrinum 7 til 19 ára.
Húsnæði tónskólans er í Seljahverfi og
er samvinna við Selja- og Ölduselsskóla,
sem eru í sama hverfi, og á morgnana kennir
Ragnheiður í Ölduselsskóla. „Við fáum að
kenna nemendum á skólatíma og notum
þá mest frímínútur en einstaka nemendur
fá að koma út úr tímum í samráði við sína
kennara.“
Kennt er í 25 mínútur í senn og eru
flestir nemendur í hljóðfæratímum tvisvar
í viku en þeir elstu fá helmingi lengri tíma
einu sinni í viku. Ragnheiður segir að þar
sem svo stutt er í Seljaskóla, sem er við
hliðina á tónskólanum, hlaupi nemendur
þar yfir í húsnæði tónskólans ef tónlistar-
tímarnir eru á morgnana.
„Elstu nemendum mínum, sem eru
búnir með grunnskóla, kenni ég líka fyrir
hádegi í húsnæði tónskólans. Ég er ekki
viss um að ég væri enn í þessu starfi ef
ég gæti ekki hagað kennslunni á þennan
hátt. Tímarnir í húsnæði tónskólans byrja
um klukkan tvö og ef ég byrjaði þá þyrfti
ég í fullri vinnu að vera að kenna fram að
kvöldmat. Þá kæmi ég heim, gæfi börn-
unum mínum að borða og ræki þau svo í
rúmið. Það væri ekki mjög fjölskylduvænt.
Ég kenni fjóra daga í viku; þrjá daga er
ég búin klukkan þrjú og einn dag klukkan
fimm.“
Dæmigerður dagur
Ragnheiður segir að dæmigerður dagur byrji
á því að hún mæti að morgni til í Öldusels-
skóla.
„Það er misjafnt hvort ég sæki nemend-
ur inn í kennslustofurnar sem þeir eru í eða
hvort þeir koma sjálfir. Það fer eftir aldri og
hvort þeir muna eftir þessu sjálfir. Reyndar
er taflan hjá mér mjög götótt af því að ég
stíla á frímínútur hjá þeim mörgum. Ég hef
getað gert gott úr þessu og skipulagt þetta
þannig að á milli er ég að undirbúa kennslu,
velja verkefni og æfa mig frekar en að gera
það heima á kvöldin. Þetta hentar mér mjög
vel. Undirbúningur er misjafn og fer eftir því
hvort ég er að kenna byrjendum eða lengra
komnum. Svo færi ég mig yfir í húsnæði
tónskólans og kenni þar mismörgum nem-
endum eftir því hvaða dagur er. Dagskráin
er samfelld eftir að ég kem í tónskólann.“
Ragnheiður segir að sér finnist samstarf
tónlistarskóla og grunnskóla vera mikilvægt
– að þeir spili saman. „Þetta snýst ekki bara
um að tónlistarkennarinn sé ekki að vinna
fram á kvöld heldur ekki síður um nem-
andann. Krakkarnir eru margir í íþróttum
eða öðrum tómstundum eftir skóla, og eru
orðnir þreyttir seinni part dags. Það er gott
fyrir þá að geta komið tónlistarnáminu
fyrir á skólatíma. Það eru valgreinar í eldri
bekkjum grunnskóla og menntaskóla og
hægt að velja hljóðfæranám sem valgrein.
Hugsanlega væri hægt að koma slíku
skipulagi á í yngri bekkjum.“
Styrktar- og fingraæfingar
Ragnheiður segir að hún sé vön að byrja
tímana á að láta nemendur spila tækniæf-
ingar. Eldri nemendurnir spila tónstiga en
þeir yngstu eru meira í styrktaræfingum og
einfaldari fingraæfingum.
„Það hefur reynst mjög vel að æfa
tónstigana jafnhliða frá byrjun; þá er það
bara partur af dagskránni og nemandinn
er ekkert að kvarta yfir því. Yngstu nem-
endurnir fá yfirleitt nýtt lag í hverjum
tíma. Þeir spila fyrir mig það sem þeir æfðu
heima og svo kynni ég fyrir þeim næsta lag.
Takmarkið er að nemandinn skilji nýja lagið
þannig að hann sé sjálfbjarga með að æfa
það heima. Þegar nemandinn er kominn
lengra í náminu skipti ég lögunum niður í
æfingabúta. Það er oft nauðsynlegt að æfa
fyrst hvora hönd fyrir sig og æfa svo með
báðum höndum saman. Síðan bætum við
styrkleikabreytingum við og pedal ef hann er
í viðkomandi lagi. Hjá elstu nemendunum
vinnum við svo enn meira í túlkun tónlist-
arinnar og hinum ýmsu blæbrigðum. Þá fer
líka oft mikill tími í að vinna í einhverjum
stuttum bút í viðkomandi lagi; einhverjum
erfiðum parti sem þarf sérstaklega mikið að
glíma við.
Oft enda ég tímana á því að spinna
aðeins með nemandanum. Þá spila ég
hljómagang undir og þau búa til lag yfir.
Stundum notum við bara hvítar nótur eða
bara svartar nótur. Sumum finnst þetta
vera mjög erfitt fyrst. En það er fljótt að
breytast og þeim finnst mjög gaman þegar
þau komast að því að í spuna er ekki hægt að
gera neitt vitlaust.“
Það má ruglast
Ragnheiður segir að nemendurnir séu
yfirleitt mjög jákvæðir. „Það kemur fyrir að
þeir hafi ekki haft tíma til að æfa sig heima
og þá fer stundum mikill tími í að hjálpa
þeim að æfa sig; að láta þá gera það sem þeir
áttu í rauninni að gera heima. Það þarf líka
að kenna nemendunum að æfa sig; að láta
nemandann spila það sama aftur og aftur
því að þannig sér hann hvernig honum fer
fram.
Ég hef verið með nemendur sem eru
mjög gagnrýnir á sjálfa sig og finnst þeir
ekkert geta og um leið og þeir gera eina villu
þá gefast þeir upp. Þá þarf ég að byggja upp
sjálfstraust þeirra og ég legg mikla áherslu
á það við nýja nemendur að það má ruglast.
Maður lærir á því að ruglast.“
Ragnheiður segist gjarnan leyfa elstu
nemendunum að velja lögin sem þeir spila.
„Elstu nemendur mínir um þessar mundir
stefna ekki á að verða atvinnuhljóðfæraleik-
arar; þeir eru að þessu fyrir ánægjuna. Það
er orðið svo aðgengilegt að hlusta á tónlist
og nálgast nótur á netinu og þeir gera það;
þeir vilja stundum meira léttmeti sem er
ekkert endilega það sem mér finnst vera
skemmtilegast að spila eða kenna en ég er
ánægð með að aðstoða þá ef áhugi þeirra
liggur þar.“
Ragnheiður segir að sú breyting hafi
orðið á í kennslunni á þessum 20 árum að
nú sé ekki bara lögð áhersla á að nemendur
spili eftir nótum heldur líka eftir eyranu.
Hver nemandi í Tónskóla Eddu Borg
kemur fram opinberlega tvisvar á önn –
einn tónfundur er haldinn á hvorri önn og
svo koma nemendur fram á jólatónleikum
á haustönn og vortónleikum á vorönn. „Það
að koma fram og spila fyrir áheyrendur er
mikilvægur partur af tónlistarnáminu.“
„Það að koma fram og
spila fyrir áheyrendur
er mikilvægur partur
af tónlistarnáminu.“