Studia Islandica - 01.06.1986, Qupperneq 124

122
Þessi greining leiðir í ljós að merkingargerð Vordraums
byggist á almennri þverstæðu lífs og dauða, sem birtist með
ýmsu móti í sögunni. Þessi merkingarvensl deila frásagn-
arframvindunni í þrjú höfuðstig, sem koma glöggt í ljós í
ytri byggingu verksins.
í lta kafla sögunnar eru persónur leiddar fram á sjónar-
sviðið og aðstæður þeirra kynntar; tilfinningaleg þögn,
kuldi og undirmál einkenna samskipti þeirra. En lokaorð
kaflans gefa til kynna að ný tíð sé í nánd, sem breyta muni
ríkjandi ástandi: „Og þegar hann [þ. e. Bjarni] loksins
sofnaði, þá dreymdi hann ekki um unnustu sína, heldur
bara um sýslumannsekkjuna á Grund.“ (208) í 2um kafla
er lýst ástarsambandi þeirra Önnu og Bjarna. Lýsingin fel-
ur í sér ákveðna stígandi, sem rís hæst undir lok kaflans í
rómantískri og táknrænni náttúrumynd. En jafnframt býr
myndin yfir íronískri skírskotun og boðar þá neikvæðu
breytingu, sem á sér stað í 3ja kafla. Þar er því lýst hvernig
innri barátta Bjarna leiðir hann að lokum til lífsafneitunar.
Með bréfi sínu til Önnu í lok kaflans innsiglar hann
„dauðadóminn“ yfir henni - og sjálfum sér. Seinasti kafli
sögunnar er að vissu leyti hliðstæða hins fyrsta; hjólið hef-
ur snúist hringinn og „dauðinn“ ræður ríkjum að nýju.
Áður en unnt er að gera sér heildarmynd af merkingar-
kerfi Vordraums er nauðsynlegt að kanna nánar þær eig-
indir, sem skáldið tengir við líf og dauða.
Greiningin að ofan hefur leitt í ljós eftirfarandi and-
stæðutvenndir:
+ vorleysing ást líf
+ vetur ástleysi dauði
Sérhver þessara tvennda er jafngild hinum: leysingunni
fylgir ástarsæla, sem er forsenda lífsfyllingar; veturinn þýð-
ir tilfinningafrost, ástleysi, sem er andstætt sannkölluðu
lífi, dauði.
í sjálfu sér er þetta merkingarmynstur harla „óraunsætt“
því inntak þess er mýþa um samstæðu náttúru, tilfinninga