Studia Islandica - 01.06.1986, Side 165

163
hetjan steypist niður í djúp kvalar og vonleysis en vinnur
sig upp úr því uns vonardraumurinn um „nýtt“ líf virðist
ætla að rætast.
2. Rof: En frelsi og sjálfstæði reynast einungis hillingar.
Ferðin upp á við snýst í fall niður á við. Á leið suður er
Jóni meinað húsaskjól og verður nær úti á milli bæja, kelur
svo á fótum að sníða verður annan af við hné og hinn um
rist auk þess sem hann missir tvo fingur. Líf hreppsómag-
ans blasir við á nýjan leik. Lýsingin á aflimun Jóns er
kjarnaatriði sögunnar og um margt einstök. Raunsæisleg
nákvæmni höfundar hrollvekjandi:
Svo batt læknirinn fast um fótinn neðan við hnéð og skar skinnið í kring
og fór að flá. Það fór um mig hrolltitringur og sviti spratt á enni mér, en eg
bifaðist ekki. Svo fann eg hnífinn vaða innan um vöðvana, og skera sundur
sinar og taugar. Svo fann eg að læknirinn leitaði uppi æðarnar, teygði þær
út og batt fyrir þær. Svo skar hann inst við beinið, beinhimnuna í sundur. Þá
gat eg ekki setið á mér lengur- eg engdist saman, hallaði við höfðinu og beit
í þríhyrnubrúnina á brjósti Signýjar. Hún lét vangann síga ofan á ennið á
mér, og eg fann tár hraut ofan á andlitið á mér, svo var eins og kvalirnar sef-
uðust við það. Eg heyrði urga í söginni, þegar leggirnir voru sagaðir í
sundur, og heyrði þegar fótarbútnum var kastað frá. Svo vissi eg lítið af mér
upp úr því; eg var í einhverjum doða á meðan verið var að búa um
stúfinn. (149-150)
Ekki er kyn þótt myrkrið þéttist að nýju í sál Jóns; þótt
sólin skíni björt inn um glugga er hún hulin honum og á
köflum minna harmkvæli hans á þrautavein Jobs, kvölin
verður að himinhrópandi ásökun á hendur Guði: „Og falla
svona, svona hræðilega, hrapa svona geysilega fyrir öll
björg örvæntingar og vonbrigða, einmitt þegar vonin hafði
gefið mér vængi . . (169) Margir hafa látið bugast við
aðstæður sem þessar og gefist myrkrinu á vald. Það gerist
þó ekki í þetta sinn því úr píslarbálinu rís eldsúla endur-
vakinnar vonar.
Aflimunin er hrollvekjukennd og þýðir líkamlega
sundrun, en um leið felur hún í sér andstæðu sína. í veik-
indunum hafði ung bóndadóttir, Signý að nafni, annast
L