Studia Islandica - 01.06.1986, Qupperneq 182

180
Líf hans varð alt að einhverri vonleysis-stunu, sem dó út í þessari ömur-
legu helliskyrð. Hvert, sem hann leitaði, var sem veggur fyrir. Hann var
fangi og vafalaust dæmdur til fangavistarinnar æfilangt. (157)
Auk einsemdar og vonleysis er geigurinn, hræðsla hins
ofsótta við ofsækjendur sína. Léttlyndið hverfur og lífs-
leiðinn sest að, lífið allt verður í hans augum „dauft og
dautt og einskis vert“. (155) Heimsóknirnar á Stóruborg
breyta engu; „paradísarlífið“ er liðið undir lok. Legar
Hjalti kemur á sitt gamla heimili „reikaði þar jafnan ein-
hver skuggi, einhver stór, kaldur skuggi, sem andaði kulda
dauðans á alla gleði.“ (160)
Bærinn á Stóruborg og hellirinn eru andstæðir heimar:
Stóraborg
ómeðvituð
sælutilvera
áhyggjuleysi
mannfélag
hellir
demónsk
kvalatilvera
angist
einsemd
Hið eina, sem tengir heimana tvo, eru heimsóknir Hjalta
á Stóruborg og fæðing barna þeirra Önnu. Hjalti sekkur
hins vegar æ dýpra í óbyggðina - og sjálfan sig. Skapgerð
hans breytist um leið og hann færist æ nær siðferðilegri
glötun. Þannig á ást hans til Önnu í vök að verjast fyrir þrá-
sækinni tortryggni, beiskjan vekur í honum hatur og
hefndarþorsta, sem setja mark sitt á útlit hans, augun. Við
liggur hann breytist í villimann, stigamann. Stenst þó eld-
raunina að lokum.
Útlaginn Hjalti kemst heill úr þrautinni vegna þess að
hann yfirvinnur hatrið og virkjar „kærleikseðli“ sitt — og
gerist lausnari, „ferjumaður Krists“. Á þeirri stund tekur
líf hans stefnu frá glötun til frelsunar. Hið kristilega inntak
þessa ferlis birtist glöggt í textanum sjálfum. Þannig túlkar
Anna atburðarásina með því að skírskota til forsjónar