Ársrit um starfsendurhæfingu - 2021, Qupperneq 85

EYSTEINN EYJÓLFSSON verkefnastjóri hjá VIRK
VIRK
þrátt fyrir verulegar breytingar á samfélaginu
þá séu karllæg vinnugildi enn kraumandi
undir niðri og karlar skilgreini sjálfa sig meira
en konur út frá atvinnu sinni. Reynslan sýni
að karlar eigi oft erfitt með að færa líðan
sína í orð, leiti sér almennt síður aðstoðar
eða stuðnings í vanda og tali síður við vini
sína um erfiðleika. Karlar noti stundum verk
eða iðju til að einbeita sér að eða gleyma
sér, sem í einhverjum tilvikum geti reyndar
verið styrkleiki. Rúnar vinnur mikið með
lífsstílsbreytingar í meðferð sinni og þá
dugi oft betur að „konfrontera“ karla meira
en konur og spyrja beinna og ágengari
spurninga „og hvað ætlar þú að gera í því?“.
Þórarinn Þórarinsson félagsráðgjafi og
ráðgjafi VIRK hjá VR hefur mikið unnið
með ungu fólki sem hvorki er í námi né
vinnu. Hann telur tíðarandann, hraðann
í samfélaginu, einn meginþáttinn í því að
streita hafi aukist sem geti leitt til vanvirkni,
sérstaklega hjá ungum karlmönnum sem
eigi oft erfitt með að viðurkenna vanmátt
sinn og leita sér hjálpar og eigi því frekar
á hætta að festast í óvirkni fyrir framan
skjáinn. Vitundarvakningar sé þörf um
vanvirkni ungs fólks, mikilvægast sé að
finna leið fyrir þann sem er vanvirkur og án
samfélagsþátttöku til að þiggja stuðning sem
hann er sáttur við og hefur trú á að henti sér.
Guðmundur Jónson prófessor í sagn-
fræði við Háskóla Íslands segir að karl-
mennskuímyndin hafi mótast af harð-
Við karlar ættum
að vera duglegri að
tala um líðan okkar
við hvern annan og
ástvini okkar, gera
minna – líta oftar upp
úr vinnunni og ekki
síst áhugamálunum
okkar - og vera meira,
gera sanngjarnari
kröfur til okkar sjálfra
og hreyfa okkur
reglulega.“
lok bókarinnar má einnig finna gullkorn frá
karlmönnum sem féllu til við vinnslu bók-
arinnar og gagnleg verkefni, leiðir til lausna.
Bókin er mikilvæg vegna þess að hún opnar
umræðuna um karlmenn og streitu og beinir
sjónum að vaxandi vandamáli sem er óvirkni
ungra karlmanna sem loka sig af við tölvuna.
Við sem samfélag verðum að bregðast við
með skýrari hætti en gert er. Hún er ekki
síður mikilvæg fyrir þær sakir að hún sýnir
fram á bjargráðin og leiðirnar sem færar eru
körlum sem siglt hafa í strand í lífi og starfi.
Persónulega tek ég það úr bókinni að við
karlar ættum að vera duglegri að tala um
líðan okkar við hvern annan og ástvini okkar,
gera minna – líta oftar upp úr vinnunni og
ekki síst áhugamálunum okkar - og vera
meira, gera sanngjarnari kröfur til okkar
sjálfra og hreyfa okkur reglulega. Og vera
ófeimnir við að leita aðstoðar fagfólks þegar
þess er þörf.
neskjulegri aðstæðum en við þekkjum.
Karlmenn hafi átt að vera „þéttir á velli og
léttir í lund“ og tilfinningasemi ekki átt mikið
upp á pallborðið. Ekki átti að láta bilbug á sér
finna og tal um streitu eða erfiðar tilfinningar
talið veikleikamerki. Hann segir vinnuna
enn vera stóran part af sjálfsmynd karla,
þeir eyða miklum tíma í vinnunni og hún
skilgreini þá miklu frekar en konur sem hafi
margþættari hlutverk og tengslanet nú sem
fyrr. Erfitt væri að draga beinan lærdóm af
lífi forfeðra okkar sem kæmi okkur til góða,
því tímarnir væru svo breyttir, nema kannski
að við mættum temja okkur í auknum
mæli eitthvað af seiglu og nægjusemi fyrri
kynslóða, hægja á lífsgæðakapphlaupinu og
reyna að lifa einfaldara lífi.

Þegar karlar stranda – og leiðin í land er vel
uppbyggð, fræðandi og mikilvæg bók þar
sem fjölbreyttur hópur karla ræðir á ein-
lægan hátt stöðu sína og tilfinningar, áföll
og hvernig þeir hafa unnið sig út úr þeim. Í
85