Morgunblaðið - 06.03.2021, Qupperneq 26

26 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 6. MARS 2021
Skoðið fleiri innréttingar á
innlifun.is
Suðurlandsbraut 26 Sími 587 2700
Opið 11-18 virka daga, 11-16 laugardaga innlifun.is ALVÖRU ELDHÚS
Samkvæmt grein-
ingum Húsnæðis- og
mannvirkjastofnunar
stefnir í alvarlegan hús-
næðisskort á næstu ár-
um. Húsnæðisöryggi er
ein af grunnstoðum
allra samfélaga og eitt
af mikilvægustu inn-
viðum okkar og kjara-
málum. Að tryggja
fólki, ungu sem öldnu,
mannsæmandi lánakjör og aðgengi að
öruggu, vönduðu og hagkvæmu hús-
næði hlýtur að vera eitt af megin-
markmiðum verkalýðshreyfing-
arinnar til lengri tíma.
Við í verkalýðshreyfingunni höfum
unnið í þónokkur ár við að koma leigu-
félaginu Blæ af stað sem á að tryggja
félagsmönnum okkar aðgengi að
öruggu og vönduðu húsnæði á sann-
gjörnu verði. Þegar íbúðafélaginu
Bjargi var komið á fót á sínum tíma
stóð alltaf til að Blæ yrði komið af stað
samhliða því. Félag sem er ekki rekið
á félagslegum grunni og er opið öllum
sem vilja leigja. Markmiðin eru að
gera leigu að jafn öruggum bú-
setukosti og hjá þeim
sem eiga, koma á lang-
tímajafnvægi á húsnæð-
ismarkaði og lækka
kostnað þeirra sem eru
á leigumarkaði. Lægri
kostnaður við að lifa eru
bestu kjarabæturnar.
Hugmyndafræðin að
baki Blæ er ekki óhagn-
aðardrifin en þjónar
bæði hagsmunum leigj-
enda og langtíma-
fjárfesta eins og lífeyr-
issjóða.
Mótframbjóðandi minn til for-
manns VR hefur af einhverjum
ástæðum ákveðið að draga þessa
vinnu inn í kosningabaráttu sína með
afar dapurlegum hætti og mála þessa
margra ára vinnu sem aðgerð til að
skerða lífeyri gamla fólksins og kallar
hana óhagnaðardrifið verkefni. Sem
að mínu viti hefur aldrei verið gert.
Annaðhvort hefur viðkomandi ekki
kynnt sér hugmyndafræðina á bak við
hið nýja leigufélag eða er vísvitandi að
halda á lofti rangfærslum í veikri von
um að fólk trúi því að verkalýðshreyf-
ingin, eða formaður VR, hafi það vald
eða vilja til að taka fjármuni ófrjálsri
hendi úr lífeyrissjóðum og eyða í óarð-
bær verkefni til þess eins að skerða
réttindi í lífeyrissjóðum.
Í dag búa yfir 4.000 manns í ósam-
þykktu eða óviðunandi húsnæði. Það
er staða sem við getum ekki sætt okk-
ur við í auðugu samfélagi.
Því miður hefur okkur ekki tekist,
þrátt fyrir mikla vinnu, að skapa stöð-
ugleika á húsnæðismarkaði.
Hreyfingin hefur ekki látið sitt eftir
liggja í gegnum tíðina eins og með
verkamannabústaðakerfinu, sem síð-
ar var aflagt, og svo með uppbyggingu
Breiðholtsins með Júní-samkomulag-
inu 1964 þegar verkalýðshreyfingin
og atvinnurekendur tóku höndum
saman með stjórnvöldum og réðust í
stórfelldar umbætur í húsnæðis-
málum með því að byggðar yrðu 1.250
íbúðir á næstu fimm árum. Íbúðir í
Breiðholti urðu alls um 7.600. Með
uppbyggingu Breiðholtshverfisins
náðist að útrýma braggahverfum í
Reykjavík og tryggja tekjulágu fólki
öruggt húsnæði. Og nú síðast í kjölfar
kjarasamninganna 2015 með stofnun
Bjargs íbúðafélags með samvinnu
ASÍ og BSRB um uppbyggingu íbúða
fyrir tekjulága félagsmenn og með
hlutdeildarlánakerfinu sem komið var
á árið 2019 til að auðvelda ungu fólki
og viðkvæmum hópum inn á húsnæð-
ismarkað, svo fátt eitt sé nefnt.
Greinarhöfundur ólst upp í Breið-
holtinu og kom að stofnun Bjargs og
tók virkan þátt í að koma hlutdeild-
arlánakerfinu á ásamt því að leiða
vinnu á vettvangi ASÍ við að koma
Blæ af stað.
Hugmynd okkar gengur út á að
stofna húsnæðisfélag sem þjónar bæði
hagsmunum leigjenda og langtíma-
fjárfesta eins og lífeyrissjóða. Við er-
um að vinna útfærslur og hugmyndir
á vettvangi ASÍ og BSRB. Lífeyris-
sjóðir hafa almennt tekið vel í þessa
hugmynd þar sem um er að ræða
góða og trausta langtímaávöxtun,
dreifir áhættu þeirra og býr til raun-
veruleg verðmæti til framtíðar og
þjónar hagsmunum sjóðfélaga í leið-
inni.
Hagsmunir sjóðfélaga eru lífskjör
okkar alla ævina. Og húsnæðisöryggi
er einn af lykilþáttum velferðar og
sömu hagsmuna.
Lífeyrissjóðir væru góðir eigendur
í svona félögum þar sem fjárfestingar
þeirra eru til lengri tíma en ekki með
skammtímagróða að leiðarljósi eins
og sorglegur vitnisburður með komu
hræGamma inn á húsnæðismarkað
ber vitni um.
Einnig ber að nefna að í öllum þeim
löndum sem við berum okkur saman
við eru lífeyrissjóðir virkir fjárfestar á
húsnæðismarkaði með sambærilegum
hætti og við leggjum til.
Eignir íslenskra lífeyrissjóða telja
nú um 6.000 milljarða og ljóst að ekki
er um háar fjárhæðir að ræða í stóra
samhenginu. En er ekki tími til kom-
inn að sjóðirnir fjárfesti í verkefnum
sem skapa samfélaginu raunveruleg
verðmæti til framtíðar.
Aðgengi fólks að hagkvæmu og
öruggu húsnæði og hagstæðum lána-
kjörum lækkar kostnaðinn við að lifa
og lækkar stöðugan þrýsting á kaup-
gjaldið.
Að fjárfesta í steypu hefur til lengri
tíma litið verið ein besta fjárfestingin í
samanburði við ávöxtun verðbréfa.
Húsnæði á höfuðborgarsvæðinu hefur
hækkað að raunvirði um 4,3% á ári
síðastliðin 24 ár. Sem eitt og sér er
langt umfram þá kröfu sem sjóðirnir
setja sem viðmið. Ef við berum það
saman við fjárfestingar sjóðanna í
tveimur kísilverksmiðjum og þeirri
þriðju sem aldrei var reist eða þegar
innlendur hlutabréfamarkaður þurrk-
aðist út árið 2008.
Allt tal um að verið sé að nota líf-
eyrissjóði í annarlegum tilgangi eða
skerða réttindi sjóðfélaga með mögu-
legri aðkomu þeirra að uppbyggingu á
húsnæðismarkaði eru rangfærslur af
verstu sort.
Eiga lífeyrissjóðir að fjárfesta
í húsnæðisuppbyggingu?
Eftir Ragnar Þór
Ingólfsson »Hugmyndafræðin að
baki Blæ er ekki
óhagnaðardrifin en
þjónar bæði hags-
munum leigjenda og
langtímafjárfesta eins
og lífeyrissjóða.
Ragnar Þór Ingólfsson
Höfundur er formaður VR.
ragnar@vr.is
Grein þessi er
framhald af grein
sem rýnir bólu-
efnaleiðina úr kófinu.
Bent var á að engar
rannsóknir væru á
áhrifum bóluefnisins
á íbúa elliheimila,
endingin væri
skammvinn og það
kæmi ekki í veg fyrir
smit. Enn fremur
gæti aukning Covid-andláta í lönd-
um sem hraðast hafa bólusett staf-
að af skammtímaónæmisbælandi
eiginleikum bóluefnisins.
Á Íslandi létust margir á elli-
heimilum eftir fyrstu bólusetningu.
Rannsókn Norðmanna á svipuðum
andlátum fann möguleg tengsl 1) er
fólk fékk í magann eða hita eftir
sprautu. Íslenska rannsóknin var
bara heimildagreining 2) án krufn-
ingar. Einnig skerðir trúverðug-
leika íslensku rannsóknarinnar að
skipuleggjendur hennar báru
ábyrgð á ákvörðuninni
um að bólusetja alla
íbúa elliheimila Íslandi
strax áður en nokkuð
var vitað um hætt-
urnar sem fylgdu.
Niðurstaðan var lítt
sannfærandi:
Í fyrri sprautu voru
sjö dauðsföll talin
„eðlileg“, en í seinni
sprautu urðu aðeins
eitt til þrjú dauðsföll í
sama hópi. Hvað gerð-
ist? Varð hópurinn
skyndilega heilsuhraustari? Ein
skýring kann að vera að land-
læknir breytti fyrirmælum 3) og
ráðlagði gegn því að veikt fólk
fengi seinni sprautuna. Ef veiku
viðkvæmu fólki var gefið ónæm-
isbælandi bóluefni í fyrri sprautu,
er erfitt að sjá hvernig slíkt gæti
ekki verið lífshættulegt fyrir suma.
Í öðru dæmi sem greinarhöf-
undur þekkir, fékk einstaklingur
við stöðuga heilsu fyrir bólusetn-
ingu, í magann strax eftir sprautu
og dó. Sömu einkenni og Norð-
mennirnir vöruðu við. Við að veðja
á bóluefnaleiðina, gengu yfirvöld í
lið með bólefnasölum og enginn
var eftir til að gæta hagsmuna al-
mennings. Sem skaðabótaskyldur
aðili máls eru yfirvöld líka orðinn
gerandi ef til málareksturs kæmi.
Afar óheppilegt er að gerandinn sé
eini rannsóknaraðilinn. Slíkt er
réttarbrot á fórnarlömbum bólu-
efnanna og aðför að réttarríkinu.
Margt er enn óljóst með bólu-
efnin og langur tími gæti liðið þar
til raunveruleg hætta sem af þeim
stafar kemur í ljós. Covid-óþol
(Vaccine Associated Enhanced Di-
sease) og dulin langtímaáhrif eru
dæmi um stórhættulegar auka-
verkanir sem verða rannsakaðar
a.m.k. fram til 2023.
Sjálfsblekkingunni
verður að linna
Eftir ofríki um allan heim í
skjóli gegndarlauss áróðurs, er
nánast pólitískur ómöguleiki að
viðurkenna loks nú að fórnirnar
hafi verið til einskis og takast á við
Covid-19 eins fyrri tíma pestir,
eins og Asíuflensuna 1957-1958
sem kláraðist að mestu á þrem
mánuðum án þess að hafa áhrif á
efnahagskerfi heimsins 4). Aðeins
galdralausn eins og bóluefni sem
læknar allt getur gefið manngerðu
hörmungunum tilgang. En bólu-
efnin voru aldrei prófuð á þeim
sem átti að vernda, koma ekki í
veg fyrir smit og gefa svo skamm-
lífa vernd að þau duga vart yfir
sumarið. Væntingarnar eru svo
fjarri raunveruleikanum að blekk-
ingar þarf til að brúa bilið.
Gamla fólkið sem dó fékk líkast
til aldrei að vita að það var að taka
þátt í tilraun og lét bólusetja sig til
að fá að hitta barnabörnin. Fólki
með slæmar aukaverkanir er ekki
sagt að aukaverkanirnar séu
ónæmiskerfið að ráðast á líkam-
ann, heldur að verkirnir séu bara
merki um að bóluefnið sé að virka,
aðeins ef allir nota (gagnslausar)
grímur aðeins oftar, aðeins ef fólk
hættir að hittast, aðeins ef landa-
mærunum er lokað aðeins lengur
og aðeins betur. Bjarni tekur bara
nýtt lán og þetta reddast.
En ekkert reddast með blekk-
ingum og krefja verður yfirvöld
um heiðarlega upplýsta umræðu.
Það sem af er ári hafa tíu látist eft-
ir bólusetningu og tveir í bílslysi
sem sóttvarnarreglur höfðu mögu-
lega áhrif á. Þetta eru fleiri andlát
en í allri fyrri bylgju Covid-19 síð-
asta vor. Skaðinn er miklu hærri ef
einnig eru talin með andlát vegna
hjartasjúkdóma, krabbameins, eit-
urlyfjaneyslu og sjálfsmorða sem
sóttvarnaraðgerðir hafa haft áhrif
á. En þessi skaði er ekki metinn.
Það er ekki hægt að komast hjá
slíkum afleiðingum með því að
setja kíkinn á blinda augað og tím-
inn er að renna út. Í fjármála-
áætlun ríkisins 5) 2021-2025 er gert
ráð fyrir 900 þúsund ferðamönnum
í ár sem er óraunhæft með lokuð
landamæri. Atvinnuleysið og neyð-
in munu því framlengjast um ár ef
fólk fer ekki að vakna.
En hvað er til ráða?
Þeir sem fórna frelsi fyrir öryggi
uppskera oftast hvorugt. Stjórn-
málamenn stýra ekki náttúrunni
en þeir geta svift okkur frelsinu.
Loforð þeirra um að ábyrgjast
heilsu okkar getur því bara leitt til
meiri frelsisskerðinga og þjóðin
sekkur dýpra inn í blindgötu
sjálfsblekkinga. Blindgötu sem
ekki verður snúið úr nema við
viðurkennum að allt hafi verið til
einskis. Eina leiðin til að fá aftur
stjórn á eigin lífi er að við tökum
aftur ábyrgð á eigin heilsu. Án
þess mun vegferðin aldrei enda.
Opna verður landamærin strax og
hætta öllum íþyngjandi (gagns-
lausum) sótttafaaðgerðum. Sú að-
ferðafræði hefur alltaf virkað gegn
fyrri faröldrum sögunnar og mun
líka virka nú. Enn er hægt að
bjarga sumrinu. Vænisýkinni verð-
ur að linna.
Heimildir:
1) https://www.bmj.com/content/ 372/
bmj.n167
2) https://www.frettabladid.is/ frettir/
rannsokn-vegna- andlata-thrithaett/
3) https://www.frettabladid.is/ frettir/
ekki-haegt-ad-utiloka- orsakasamband-i-
einu-andlati/
4) https://www.aier.org/article/ in-the-
asian-flu-of-1957-58- they-rejected-
lockdowns/
5) https://www.stjornarradid.is/ li-
brary/01--Frettatengt--- myndir-og-
skrar/FJR/FJR_ Fjarmalaaetlun_V5.pdf
Eftir Jóhannes
Loftsson
Jóhannes Loftsson
» Óskhyggja og sjálfs-
blekking duga
skammt til að leiða þjóð-
ina úr kófinu. Breyta
þarf um stefnu strax ef
komast á hjá brotlend-
ingu í sumar
Höfundur er verkfræðingur.
covidspyrnan@gmail.com
Björgum sumrinu