Þjóðmál - 01.09.2017, Page 48

46 ÞJÓÐMÁL Hausthefti 2017
Andstæðingar kapítalismann tala oft um að
kapítalisminn sé drifinn áfram af græðgi og
eigingirni – og leiði jafnvel af sér enn meiri
græðgi og eigingirni. Því fer þó fjarri lagi.
Þvert á móti gengur kapítalismi að mörgu
leyti út á það að taka tillit til annarra, mæta
kröfum annarra og þjóna öðrum. Bakarinn
sem opnar bakarí þarf að miða alla sína vinnu
út frá þörfum og óskum viðskiptavina sinna.
Hann hefur enga hagsmuni af því að vera
eigingjarn, bjóða upp á lélega vöru, annað en
sanngjarnt verð og góða þjónustu. Það sama
mætti segja um alla aðra starfsemi.
Á síðustu árum hefur því ítrekað þó verið
haldið að fólki – þá sérstaklega ungu fólki –
að kapítalisminn sé einhvers konar birtingar-
mynd græðginnar. Fjármálakrísan sem reið
yfir öll stærstu hagkerfi heims undir lok síðustu
áratuga gaf þessari kenningu byr undir báða
vængi. En reiðin og hatrið á kapítalismanum
einskorðast ekki við fjármálageirann. Í augum
margra eru allir sjálfstæðir atvinnurekendur
eigingjarnir á einhvern hátt. Allir þeir sem
vilja græða á daginn og grilla á kvöldin, svo
valið sé orðatiltæki af handahófi, eru í augum
vinstrimanna eigingjarnir og gráðugir.
***
Fjölnir
Hugmyndabarátta kynslóða