Þjóðmál - 01.09.2017, Page 83

ÞJÓÐMÁL Hausthefti 2017 81
Fyrir þá sem hafa áhuga á samfélagsþróun-
inni og stjórnmálum hljóta áhyggjur Zim-
bardos að vekja ugg – því ekki þarf mikla
þekkingu á veraldarsögunni til þess að skilja
hversu hættulegt það getur reynst ef stórir
hópar ungra karlmanna lifa í rótleysi og
vonleysi. Það er helst huggun að finna í því
að ef Zimbardo reynist hafa á réttu að standa
um unga menn nú til dags er hæpið að þeir
muni finna hjá sér nægilegt frumkvæði
og þrótt til þess að framkalla sambærilega
upplausn og eyðileggingu og slíkir hópar
hafa áður gert í mannkynssögunni.
Skipulag bókarinnar er með þeim hætti að í
fyrsta hluta hennar er krísunni lýst; í öðrum
hluta (og þeim umfangsmesta) er fjallað um
undirliggjandi ástæður hennar og í þeim
þriðja eru lagðar fram ýmsar tillögur sem
bókarhöfundar telja að geti spornað við
þróuninni.
Einkenni
Í fyrsta hluta er sett fram ýmiss konar
ískyggileg tölfræði um bága stöðu karlmanna;
til dæmis slakur og versnandi námsárangur,
stóraukin notkun á hegðunarlyfjum (svo
sem rítalíni), aukin félagsleg einangrun
stórra hópa, aukið þunglyndi og félagskvíði,
og minnkandi áhugi þeirra á því að eignast
kærustur, eiginkonur og börn.
Stærsta áhyggjuefni Zimbardos tengist
óhóflegri notkun unglingspilta og ungra karl-
manna á tölvuleikjum og áhorf á auðfengið
klámefni af internetinu. Þetta tvennt telur
Zimbardo að geti hreinlega gert unga menn
algjörlega óhæfa og áhugalausa um að taka
út þann þroska sem nauðsynlegur er til
þess að geta tekið þátt í samfélaginu. Þar að
auki leiða bæði tölvuleikirnir og klámið til
félagslegrar einangrunar, brenglaðrar sjálfs-
myndar, truflaðs viðhorfs til kvenna og svo
til alvarlegs þunglyndis og kvíða. Klámneysla
er svo útbreidd meðal ungra karlmanna að
reynst hefur ómögulegt að rannsaka með
vísindalegum aðferðum áhrif hennar á unga
menn. Ástæðan: Þegar leitað var að saman-
burðarhópi í stórum háskólum – ungum
körlum sem ekki horfa á klám á netinu –
finnast ekki nægilega margir. Reyndar fannst
ekki einn einasti þegar leitað var í háskólan-
um í Montreal í Kanada; og enginn ástæða
er til þess að ætla að skólapiltar í Quebec séu
sólgnari í klám en gengur og gerist.
Zimbardo tiltekur auðvitað fleiri þætti en
klám og tölvuleiki. Offita og hreyfingarleysi
valda honum áhyggjum, en ekki síður lyfja-
notkun – bæði af uppáskrifuðum lyfjum og
ólöglegum.
Fyrsti hlutinn dregur því upp þá mynd af
ungum karlmönnum á Vesturlöndum að þeir
séu smám saman að breytast í metnaðarlaus
dauðyfli – sem er reyndar ekki alls kostar ný-
stárlegar áhyggjur eldri kynslóða af þeim yngri.
Þá er aukinheldur útbreidd fyrirlitning á ýmsu sem áður töldust vera
jákvæðir karlmannlegir eiginleikar; og sífelld niðurbæling á þörfum drengja;
svo sem eins og að fá að hreyfa sig og fikta við áhættusama hluti.