Fréttablaðið - 26.11.2021, Blaðsíða 88

Baráttan gegn ofbeldi
skiptir gríðarlegu máli
fyrir allt samfélagið.
Hver er uppáhalds Íslendinga-
sagan þín og af hverju?
Naut Njálu á Njálsgötu
Rósa
Kristinsdóttir
einn stofn-
enda Fortuna
Invest
„Af mörgum fram-
úrskarandi sögum
verð ég að segja
Njála. Þar vegur
l ík lega þy ngst
kvenskörungurinn óútreiknanlegi
Hallgerður Langbrók,“ segir Rósa
Kristinsdóttir, einn stofnenda For-
tuna Invest – fræðsluvettvangs um
fjármál, sem hefur vakið gríðarlega
athygli með umdeildri Instagram-
færslu um Gísla sögu Súrssonar.
„Hún svaraði heldur betur fyrir
sig þegar hún upplifði óásættanlega
framkomu frá eiginmönnum sínum,
framkomu sem ætla má að mörgum
hafi þótt eðlileg í þá daga og reyndar
víða talsvert lengur.
Þótt ég hafi að vísu ekki tekið
allar hennar athafnir til fyrir-
myndar í eigin lífi, og sem betur fer
ekki verið tilefni til, birtist hún sem
sterk kvenpersóna sem tók pláss og
lét ekki allt yfir sig ganga.
Mér finnst ekki ólíklegt að hún
hafi veitt fjölda kvenna innblástur.
Brennu-Njálssaga öll veitti mér
raunar svo mikinn innblástur að ég
tók málið alla leið og flutti á Njáls-
götu haustið 2017. Þar bjó ég í fjögur
ár í góðu yfirlæti með bókina í hill-
unni.“ n
Getur það verið útsjónarsemi
frekar en svindl að tengja
forrit við tölvukerfið Golfbox
til þess að næla sér í hentugan
rástíma?
odduraevar@frettabladid.is
Henry Alexander
Henrysson
siðfræðingur
Þegar við tölum
um svindl erum
við y f irleitt að
vísa til þess að
einhverjum hafi
tekist að fara á
svig við reglur til
að koma sér í betri stöðu heldur
en aðrir, eða til að fá einhver gæði
í hendurnar, sem þar af leiðandi
skiptast ekki jafnt niður.
Það þarf nú ekki alltaf sérfræð-
inga til að bera kennsl á það hvort
einhver hafi svindlað eða ekki. Börn
eru oft bestu aðilarnir til að segja til
um svindl, hvort sem það er á leik-
vellinum eða við jólatréð. Börn eru
einnig f ljót að koma auga á hvort
afsakanir eða útskýringar í kjölfar
þess að svindl kemst upp, halda
vatni eða ekki.
Ein slík útskýring um hvers vegna
ekki sé um svindl að ræða, sem
mikið er notuð meðal fullorðinna,
er að óheiðarleikinn sé ekkert annað
en útsjónarsemi. Viðkomandi finnst
þá að þau gæði sem hann kemst í á
kostnað annarra, sé í raun ekk-
ert annað en það sem hann verð-
skuldar. Það að hann hafi komið sér
í betri stöðu í tilteknu máli, byggist
í raun ekki á neinu öðru en að hann
sé þegar kominn í betri stöðu, í krafti
leikni sinnar og hyggjuvits.
Þótt erfitt sé að gera sér grein fyrir
smáatriðum í málinu sem komst
nýlega í fréttirnar varðandi rástím-
ana í golfinu, þá virðist það að mörgu
leyti sígilt dæmi um það þegar farið
er á svig við reglur til að koma sér í
betri stöðu. Hver veit nema það megi
finna göt í reglunum og að þessi göt
hafi verið nýtt?, en svindl snýst ekki
einungis um að brjóta reglur. Svindl
snýst um það þegar maður gefur
sjálfum sér forskot, eftir leiðum sem
maður vill ekki innst inni að verði
almennt stundaðar. n
Mögulega svindl að fara holu í höggi fram hjá reglum
Golfsveiflur á svig við reglur geta verið siðferðislega vafasamar,
fRéttAblAðið/Anton bRinK
n Lykilspurningin
n Hvað er að frétta?
n Sérfræðingurinn
Baráttukonan Sólborg Guð-
brandsdóttir segist hvergi
nærri hætt baráttu sinni gegn
kynferðisofbeldi og fávitum
hvers konar og heggur nú í
sama knérunn með bókinni
Aðeins færri fávitar, sjálf-
stæðu framhaldi Fávita, sem
var víða tekið fagnandi og
fegins hendi í fyrra.
odduraevar@frettabladid.is
Sólborg Guðbrandsdóttir vakti
landsathygli fyrir fimm árum þegar
hún stofnaði Instagram-síðuna
Fávitar, þar sem markmiðið var að
varpa ljósi á ósæmilegar skeyta-
sendingar ókunnugra karlmanna
til kvenna á samfélagsmiðlum.
Sólborg segir margt hafa breyst á
þessum árum. „Almennt séð finnst
mér umræðan og vitundarvakning-
in um kynferðisof beldi og of beldi
á netinu vera meiri. Það virðist þó
vera mjög langt í land og breyting-
arnar gerast hægt. Við þurfum að
koma kennslunni um kynheilbrigði
og heilbrigð samskipti almennilega
að í skólakerfinu okkar, og þá er ég
viss um að margt muni breytast til
hins betra á næstu árum og ára-
tugum.“
Kerfisbundið ofbeldi
Sólborg segist sjálf hafa lært margt
á þessum árum og skilji nú betur
að ofbeldi sé kerfis- og menningar-
bundið vandamál. „Við þurfum að
skoða og reyna að skilja hvað það er
sem fær fólk til að beita hvert annað
of beldi og hvers vegna því fylgja
ekki meiri afleiðingar og úrræði.
Ég hef líka lært það að vilji maður
sjá breytingar þá verði maður sjálfur
að vera breytingin. Þess vegna er
ég enn að. Baráttan gegn of beldi
skiptir gríðarlegu máli fyrir allt
samfélagið,“ segir Sólborg.
Samskipti og sjálfsþekking
Sólborg svarar vangaveltum ungl-
inga um samskipti kynjanna í nýju
Fávitabókinni. „Fyrri bókin var
samansafn af kynfræðslutengdum
spurningum sem ég hafði fengið
sendar til mín á samfélagsmiðlum
og á fyrirlestrum.
Þessi bók fjallar að mestu leyti
um samskipti og sjálfsþekkingu og
í henni svara ég vangaveltum ungl-
Sólborg
berst áfram
gegn fávitum
Sólborg lemur áfram á fávitunum í nýrri fræðslubók um samskipti kynjanna. MyndiR/AðsendAR
Sólborg tekur á
samskiptum og
sjálfsþekkingu
í Aðeins færri
fávitar.
Oddur Ævar
Gunnarsson
odduraevar
@frettabladid.is
inga um samskipti kynjanna: við-
reynslu, kynlíf, sambönd og sjálfs-
öryggi og reyni að leggja áherslu á
að efla sjálfsmynd þeirra og öryggi
í samskiptum.“
Saknar ekki Instagramsins
Sólborg segir að vinnan við
Aðeins færri fávita hafi verið bæði
skemmtileg og krefjandi. „Þetta tók
lengri tíma en með þá fyrri. Mér
finnst samt ekki lýjandi að fræða.
Fræðslan er jákvæða og hvetjandi
hliðin á teningnum og hún dregur
úr of beldi,“ segir Sólborg og bætir
við að hins vegar hafi henni þótt
erfitt að halda Instagram-síðunni
úti.
„Þar var ég í stöðugum rökræðum
við fólk og tók á móti ógrynni sagna
af kynferðisofbeldi. Ég lokaði á það
eftir fimm ár þegar ég gat hreinlega
ekki meira og fann út úr því hvað ég
gæti þá gert í staðinn.“
Sólborg segir aðspurð að mikill
áhugi sé á fræðslu sem þessari, hvort
sem hann tengist bókunum hennar
eða öðru. „Á hverju ári verða börn
að unglingum og þau hafa svipaðar
vangaveltur um þessa hluti og þau
sem á undan komu.
Við erum aldrei búin að fræða.
Heimurinn og samfélagið er stöð-
ugt að þróast og við þurfum að hafa
okkur öll við svo okkur takist að
fylgja með. Bækurnar eru góð leið
til að opna á umræður um þessi
málefni heima fyrir og ég er viss um
að þær svara mörgum spurningum
unga fólksins okkar.“ n
Haraldur Ari Stef-
ánsson leikari, fer
mikinn í spennu-
þ á t t a r ö ð i n n i
Ófærð 3 þessar
v i k u r n a r. Þ a r
fer okkar maður
me ð h lu t ve r k
mótorhjólakappa
í seríunni, sem
gerist fyrir austan
og norðan að venju.
„Það er fátt annað sem kemst að
þessa dagana en biðin eftir barni
sem ætlaði að láta sjá sig fyrir
nokkrum dögum,“ segir Haraldur.
Hann bíður spenntur ásamt kær-
ustunni sinni, Kristjönu Sæunni
Ólafsdóttur, eftir að fá lítinn sólar-
geisla í skammdegisdrungann og
næðinginn í aðdraganda aðvent-
unnar. n
Haraldur Ari
Stefánsson
62 Lífið 26. nóvember 2021 FÖSTUDAGURFréttabLaðiðLíFið FréttabLaðið 26. nóvember 2021 FÖSTUDAGUR