Gnúpverjinn - 01.12.1992, Blaðsíða 33

Núpsjörp
„Forðum daga heima í hreppnum
hændist ég að fallegum skepnum.
Margan þeirra mállausu vina
man ég engu síður en hina.*‘
Svo kvað Eiríkur frændi og get ég tekið undir það um svo marga af
hestunum heima og einnig kýrnar og féð, sem ég ólst upp með. í dag ætla ég að
minnast Núpsjarpar, sem var mjög svo eftirminnilegur gripur vegna óvenjulegra
reiðhestahæfileika hennar og sérstæðs persónuleika. Hún var fædd á Stóra-Núpi í
Gnúpverjahreppi og hét móðir hennar Bleik. og var hún talin dágott reiðhross, en
faðir hennar var Látalætisbrúnn, ættaður frá Látalæti í Landsveit, en að öðru
leyti mér ókunnur hestur. Hún átti yngri systur, sem Bleik hét eins og móðirin,
vænt hross en enginn gæðingur, en sonur hennar og Skarðs-Nasa var
glæsihesturinn Skinfaxi, sem á árunum í kringum 1930 bar af flestum hestum
fyrir óvenjulega fegurð í reið. tilþrif og glæsileik.
Ekki þori ég að fullyrða hvenær Jörp var fædd, en ég hygg að það hafi verið
árið 1909. Fljótt kom í ljós að Jörp var ekki auðveld í tamningu, og þó að á
prestsetrinu á Stóra-Núpi væru þá nokkrir mjög vel hestfærir menn með fullan
kiark til þess að glíma við óstýrilát tryppi, og ungi presturinn séra Olafur Briem
ágætur reiðmaður, þá sá presturinn ástæðu til að koma ungu hryssunni í tamningu
strax þegar hún var á sjötta vetur, til Eiríks í Sandlækjarkoti, sem þá þótti
einhver íagnasti hestamaður sveitarinnar. Eiríkur lagði mikla alúð við
tamningastarfið og þegar hann skilaði hryssunni heim að Stóra-Núpi um vorið
sáu allir að hún var orðin einstakur skeiðgammur og fjörviljug með afbrigðum.
en alltof sjálfráð og átti það til að hlýða engum stjórnaraðgerðum knapans, sem á
henni sat, en geysast áfram á sínu óvenjulega gripmikla og ganghreina skeiði, sem
frískustu hestar áttu fullt í fangi með að fylgja á stökki. Það var því blendin
ánægja hjá prestinum, sr. Ólafi, að sitja hana á ferðalögum um sína stóru sókn,
þegar hann þurfti að gegna þar prestverkum, og þar kom að hann sá að hún hæfði
sér ekki sem reiðhross. Þetta frétti faðir minn, Gestur á Hæli, og þar sem hann
ferðaðist mikið og oft skyndiferðir til Reykjavíkur, þar sem gat komið sér vel að
vera fljótur í ferðum, þá falaðist hann eftir því við séra Ölaf að fá hryssuna
keypta. Það varð svo úr að hann fékk hana, og mun það hafa verið vorið 1916,
sem hún kom að Hæli og var pabbi strax stórhrifinn af henni og fannst að hann
hefði aldrei átt svo mikinn yfirferðar gæðing og hafði hann þó átt áður marga
góða reiðhesta. Eftir að hún kom aö Hæli var hún alltaf kölluð Núpsjörp.
Ýmsar sögur hafa verið sagðar um reiðhestshæfileika Núpsjarpar og ferðir
föður míns, eftir að Núpsjörp varð hans aðalreiðhestur. Þóttu þau klæða hvort
annað þar sem þau fóru, hann djarfhuga og orðhvatur nokkuð og fljóthuga en
hryssan gammvökur og óstöðvandi fjörhross.
Það var oft margt um manninn í Austurstræti á lestatímunum og svo var
einnig dag nokkurn seint í júní 1917. Komið var fram um nónbil þennan dag, en
þá voru nokkrir bændur úr Flóanum farnir að undirbúa heimför sína, binda
33