Saga - 2019, Qupperneq 226

bygging bókarinnar er skynsamleg og nytsamleg. Sagan er sögð í tímaröð
og byggð upp með stuttum köflum og nýtist hún því sem afbragðsuppfletti -
rit um einstaka þætti auk þess að vera fróðleg og skemmtileg. Bókin er rituð
á vönduðu máli og frágangur allur til fyrirmyndar. Nafna- og myndaskrár
auka notagildi hennar enn frekar — nokkuð sem ýmsir útgefendur mættu
taka sér til fyrirmyndar. Loks ber þess að geta að fjölmargar ljósmyndir eru
í bókinni auk teikninga og myndrita sem allar auka gildi hennar.
Afar mikill fengur er í þessu glæsilega verki sem segir ekki einungis
sögu fyrirtækisins sjálfs heldur sögu þjóðarinnar og samskipta hennar við
áfengi og tóbak enda er Áfengis- og tóbaksverslun ríkisins, eins og segir í
titli bókarinnar, engin venjuleg verslun.
Unnar Ingvarsson
MIRRORS OF VIRTUE. MANUSCRIPT AND PRINT IN LATE PRE-
MODERN ICELAND. Ritstj. Margrét Eggertsdóttir og Matthew James
Driscoll. Museum Tusculanum Press. Bibliotheca Arnamagnæana XLIX.
Opuscula XV. Kaupmannahöfn 2017. 437 bls. Handritaskrá, nafnaskrá.
Handrit eru hlutir. Það vissi Árni Magnússon sem eltist við þau árum saman
og skrifaði um eina skinnbókina: „Lárentíus sögu mína hefur Þórður
Jónsson fengið af Jóni Þórðarsyni á Bakka í Melasveit, blöð tvö úr henni
síðan frá einum bónda undan Jökli, sem hann mér og gefið hefur. Svo hefur
athugaleysi þessum pergamentsbókum frá sér sjálfum í sundur fleygt“ (AM
406 a I 4to). Ein afleiðingin af atorku Árna, handritamálið á sjöunda áratug
síðustu aldar, sýndi alþjóð einmitt þetta — að handrit eru hlutir — enda var
deilt opinberlega og haldnir langir fundir fræðimanna um það hvaða
handrit ættu að fara til Reykjavíkur og hver þeirra yrðu áfram í Kaup -
mannahöfn. Á þessari einföldu staðreynd hafa líka rannsóknir á íslenskum
handritum byggt frá öndverðu, sem til dæmis birtist í hinum miklu rit -
röðum ljósprentana sem hófu að koma út árið 1930. Þar er í inngöngum lýst
útliti og lögun handrita, skriftin skilgreind og sögð saga þeirra með tenging-
um við önnur handrit með sömu hendi eða úr sömu skrifstofu. Um rann-
sóknir á handritum síðari alda gegnir sama máli og nægir að nefna grein
Peters Springborg, „Nyt og gammelt fra Snæfjallaströnd“ (1969), sem hátind
slíkrar umfjöllunar. Greinargerð fyrir þessari hefð sárvantar í þá bók sem
hér er til umræðu.
Aðstandendur tveggja rannsóknarverkefna tóku sig saman um þetta
safn tíu greina, annað um kveðskap á sautjándu og átjándu öld sem Margrét
Eggertsdóttir stýrði en hitt um handrit á dögum prentunar sem Matthew
James Driscoll fór fyrir. Þau ritstýra bókinni. Í markmiðslýsingu víkja þau
ritdómar224