Saga - 2019, Qupperneq 255

Sigurjón Ó. Ólafsson þingmaður flokksins hafði verið í stafni í félaginu. Allt
var reynt í þeirri baráttu, jafnvel tímabundin samvinna við kommúnista, „en
þráðurinn milli íhalds og komma hafði styst æði mikið á Nýsköpunar -
árunum“ eins og höfundur nefnir (bls. 116). Sjómannasamband Íslands var
stofnað 1957 og var Sjómannafélag Reykjavíkur aðili að því. Ætlunin með
stofnuninni var að freista þess að styrkja aðstöðu sjómannastéttarinnar við
samninga um kaup og kjör svo og til aukinna áhrifa á ríkisstjórn og löggjafar -
valdið (bls. 133). Í framhaldinu lýsir höfundur ýmsum átökum sem fylgdu.
Þar má nefna þá ákvörðun fyrsta formanns Sjómannasambands Íslands,
Jóns Sigurðssonar, að koma sambandinu í ASÍ. Höfundur fer yfir umskiptin
árið 1980 þegar Guðmundur Hallvarðsson formaður Sjómanna félags
Reykjavíkur var kosinn varaformaður sambandsins í óþökk Alþýðu -
bandalagsmanna. Þar vísar höfundur í viðtal sitt við Guðmund en nokkuð
vantar á að önnur sjónarmið komi fram. Sama gildir um söguna eftir að
Jónas Garðarsson tók við formennsku í Sjómannafélaginu. Sagan hverfist
nokkuð um gjörðir hans og athafnir. Auðvelt hefði verið að leita annarra
sjónarmiða, margt sem félagið kom að vakti mikla athygli í samfélaginu og
mikil umræða skapaðist. Má þar nefna hentifánastefnu skipafélaga, sjóflutn-
inga fyrir varnarliðið, öryggismál sjómanna og fleira. Árið 2007 urðu svo
afgerandi straumhvörf í sögu Sjómannafélags Reykjavíkur þegar nafni þess
var breytt í Sjómannafélag Íslands og ákveðin var úrsögn úr Sjómanna -
sambandinu og ASÍ. Nokkuð vantar upp á til að greina betur þessi miklu
umskipti (bls. 256). Því hið fornkveðna gildir hér sem annars staðar: Allt
orkar tvímælis þá gert er.
Nokkuð skortir á ritstýringu á bókinni. Víða má finna dæmi um það. Á
bls. 93–94 segir: „Vorið 1940 barst styrjöldin til landsins kalda við ysta haf
með hernámi Breta, fyrir ströndum geisaði langvinnasta orrusta styrjaldar-
innar — orrustan um Atlantshafið“. Aftur segir á bls. 101: „Þann 10. maí
1940 urðu þáttaskil á Íslandi. Snemma morguns flaug Walraus flugbátur yfir
Reykjavík“ og svo framvegis. Þess konar endurtekningar eru hvimleiðar,
ekki síst vegna þess að þær eins og margt annað heyra strangt til tekið ekki
undir sögu Sjómannafélags Reykjavíkur. Bókin er 281 blaðsíða í megintexta
sem skiptist í 27 kafla. Kaflaskil eru nokkuð óljós, sérstaklega í seinni hlut-
anum. Þar hefði mátt fækka köflum. Myndir eru margar góðar og eiga vel
við efni textans. Hvað varðar frágang heimilda má segja að samræmi sé í
því vinnulagi sem höfundur notar en þó ber nokkuð á því að tilvísana -
númer vanti við beinar tilvitnanir í megintexta. Einnig ber nokkuð á ósam-
ræmi í skáletrunum í tilvísunum. Þrátt fyrir nokkra galla er bókin góð
viðbót í íslenska verkalýðssögu. Saga þessa félags er mikil átakasaga og því
skilar bókin vel til lesenda.
Sigurgeir Guðjónsson
ritdómar 253