Saga - 2019, Qupperneq 271

Íslands eftir Axel Kristinsson. Fjölsótt útgáfuhóf var haldið í Bóka -
búð Forlagsins á Fiskislóð 25. október. Meðal þeirra sem tóku til
máls voru forseti Íslands, Guðni Th. Jóhannesson. Stund klámsins
fjallar um mótun klámhugtaksins í íslenskri orðræðu á sjöunda og
áttunda áratug síðustu aldar, á tíma sem einkenndist af sífelldri til-
færslu marka milli þess sem mátti og mátti ekki sýna opinberlega.
Höfundur las úr bókinni og kynnti víða eftir útkomu bókarinnar.
Nú síðast 5. apríl tók Sögufélag þátt í svokallaðri Bókagleði í Hann -
esarholti sem aðstandendur þess buðu útgefendum til. Guðrún Elsa
Bragadóttir bókmenntafræðingur ræddi við höfund um bókina og
Kristín Svava las upp valda kafla.
Bók Axels Kristinssonar, Hnignun, hvaða hnignun?, fjallar á ný -
stár legan hátt um söguskoðun Íslendinga og beinir sjónum sínum
sérstaklega að tímabilinu frá 1500–1800. Hann tekst þar á við marg-
víslegar goðsagnir um ástæður meints „niðurlægingartímabils“ í
sögu Íslands og setur meðal annars í samhengi við hugmyndir fræði -
manna um fátækt og umhverfismál. Tvær málstofur voru skipu-
lagðar í tengslum við útkomu bókarinnar. Annars vegar var mál -
þing 8. desember í samvinnu við Sagnfræðistofnun Háskólans í
Þjóð minjasafni Íslands sem hafði yfirskriftina „Vesæl þjóð í vondu
landi? Goðsagnir og raunveruleiki Íslandssögunnar“. Húsfyllir var
í salnum og þurftu margir að standa. Þar voru flutt fjögur erindi:
Guðrún Gísladóttir flutti erindi um breytingar á landi af eldgosa- og
mannavöldum, Axel Kristinsson fjallaði um goðsagnir um vistmorð
og Helgi Þorláksson ræddi um breytingar á viðhorfum til Dana sem
hafa orðið á seinni hluta tuttugustu aldar. Árni Daníel Júlíusson
flutti lokaerindið um nýjar leiðir til að reikna mannfjölda á Íslandi á
fjórtándu öld. Guðmundur Jónsson stýrði umræðum. Á hugvís-
indaþingi Háskóla Íslands 9. mars var önnur málstofa tengd bók
Axels en hún bar yfirskriftina „Stefndi Ísland til andskotans?“ og fór
hún fram í Árnagarði. Þar voru Axel Kristinsson, Orri Vésteinsson
og Árni Daníel Júlíusson málshefjendur um hvort líta megi á
umræðuna um hnignun og niðurlægingu í sögu Íslands sem póli-
tíska goðsögn sem rekja megi til sjálfstæðisbaráttunnar á nítjándu
öld. Málstofustjórar voru Markús Þ. Þórhallsson og Helgi Skúli
Kjartansson. Gunnar Þór Bjarnason stýrði umræðum.
Þann 8. nóvember komu út tvær bækur sem tengjast fullveldi
Íslands á hátíðlegum viðburði í Safnahúsinu við Hverfisgötu. Það
eru Hinir útvöldu. Sagan af því þegar Ísland varð sjálfstætt ríki árið 1918
eftir Gunnar Þór Bjarnason og greinasafnið Frjálst og fullvalda ríki.
ársskýrsla stjórnar sögufélags 269