Bændablaðið - 09.06.2022, Qupperneq 1

11. tölublað 2022 ▯ Fimmtudagur 9. júní ▯ Blað nr. 612 ▯ 28. árg. ▯ Upplag 32.000 ▯ Vefur: bbl.is
Kúabændur leyfðu landsmönnum að skyggnast inn í dagleg störf sín á alþjóðlega mjólkurdeginum í byrjun mánaðarins. Skemmst er frá því að segja að
myndir og myndbönd frá búum kringum landið hafi slegið í gegn. Ein af fyrirsætum dagsins var garðkálfurinn frá Hátúni í Skagafirði, sem undi sér vel
innan um garðabrúðu og blágresi. – Sjá nánar á bls. 7 Mynd / Helga Sjöfn Helgadóttir
Samtök fyrirtækja í landbúnaði:
Aðstaða bænda og fyrirtækja í landbúnaði
á Íslandi er lakari en í öðrum ríkjum Evrópu
Rúmlega tuttugu íslensk fyrirtæki
sem tengjast landbúnaði og
matvælaframleiðslu hafa stofnað
Samtök fyrirtækja í landbúnaði.
„Markmið samtakanna er
meðal annars að stuðla að því
að íslenskum landbúnaði og
fyrirtækjum í landbúnaði verði
búin svipuð starfsaðstaða og gerist
í Evrópusambandinu og Noregi,“
segir Sigurjón Rafnsson, formaður
nýju samtakanna.
„Við erum enn að fullmóta stefnu
og formleg markmið samtakanna
og hvernig þau munu koma til
með að starfa en við vitum hverjar
lykiláherslurnar eru.“
Sigurjón segir að í dag halli
verulega á íslenska bændur og
fyrirtæki í landbúnaði í aðstöðu og
samanburði við þá umgjörð sem
landbúnaður í Evrópu býr við.
„Á síðustu tveimur áratugum
hefur umhverfi íslenskra bænda og
íslenskra landbúnaðarfyrirtækja
versnað mjög mikið í samanburði
við þá aðstöðu og umgjörð sem
sambærilegum aðilum er búin
annars staðar í Evrópu.
Þetta er líklega þvert á þá almennu
skoðun sem ríkir í þjóðfélaginu.
Þegar lagðar eru saman víðtækar
undanþágur frá samkeppnislögum,
aðlögun reglugerða að aðstæðum
hvers ríkis, beinn stuðningur
tengdur framleiðslu, tollvernd,
tollaeftirlit, stuðningur sem tengist
ekki framleiðslu, svo sem vegna
byggðamála og grænna lausna í
landbúnaði, tollasamningar við
önnur ríki og markaðsinngrip,
svo eitthvað sé nefnt, þá er óhætt
að fullyrða að Ísland rekur lestina
þegar kemur að því að skapa
landbúnaðinum sambærilega
umgjörð og þau ríki sem við viljum
bera okkur saman við. Reiknaður
stuðningur, eins og tollvernd,
hefur hrapað á síðustu árum vegna
samninga sem gerðir hafa verið við
önnur ríki og eru okkur óhagstæðir.
Ef skoðuð er framkvæmd tolla­
eftirlits á Íslandi og undanþágur
frá samkeppnislögum, sem eru mjög
víðtækar í Evrópusambandinu og
í Noregi, þá kemur upp sorgleg
mynd sem sýnir að aðstaða íslenskra
bænda og landbúnaðarfyrirtækja
er mun verri en í öðrum ríkjum
í Evrópu.
Þessi mismunur og staðreyndir
um hann hefur að okkar mati aldrei
náð upp á yfirborðið hér á landi og
því gætir iðulega mikils misskilnings
í umræðunni um landbúnað og
greininni alls ekki sinnt sem skyldi.“
Að sögn Sigurjóns eru
ástæðurnar fjölmargar breytingar
sem hafa átt sér stað í samfélaginu
og að einnig hafi samtök bænda
og fyrirtæki í landbúnaði og
stjórnvöld sofnað á verðinum
undanfarin ár. Úr þessu þarf að
bæta og færa rekstrarskilyrði
íslensks landbúnaðar til samræmis
við rekstrarskilyrði í Noregi og í
aðildarríkjum Evrópusambandsins.
Öll helstu fyrirtæki í landbúnaði
Samkvæmt upplýsingum Bænda­
blaðsins er fyrirmynd samtakanna
dönsk samtök sem kallast Landbrug
& Fødevarer, auk þess sem horft er
til Bondelaget í Noregi.
Hér er um að ræða samtök sem
koma fram fyrir hönd virðiskeðja
í landbúnaði, nánar tiltekið frá
„jörð til borðs“, eins og það er
orðað í Danmörku, eða frá „bónda
til borðs“ eins og það er orðað í
Evrópusambandinu.
Meðal fyrirtækja sem koma
að stofnun nýju samtakanna eru
Auðhumla, Mjólkursamsalan,
Mjólkursamlag KS, Sölufélag
garðyrkjumanna, Sláturfélag
Suðurlands, Kaupfélag Skag­
firðinga, Kjarnafæði/Norðlenska,
SAH afurðir, Ísfugl, Norðlenska
matborðið, Matfugl, Síld og
fiskur, Sláturhús KVH, Kjöt­
afurðastöð KS, Stjörnugrís og
Fóðurblandan, auk annarra sem
átt er í samræðum við.
Samhliða stofnun nýju samtak­
anna munu mörg fyrirtækjanna
ganga úr Samtökum iðnaðarins.
/VH
Framhald á næstu síðu.
Ógnarástand
Vegna ógnarástands á erlendum
mörkuðum virðist hráefni til
fóðurframleiðslu á Íslandi að
vissu leyti vera ótryggt. Fóður­
framleiðandi segist enga tryggingu
hafa fyrir því að fá næg hráefni til
fóðurframleiðslunnar út þetta ár.
Einhverjir hnökrar hafa þegar
komið upp varðandi afgreiðslu á
pöntunum fóðurframleiðenda.
Almenningur finnur nú vel fyrir
matvælaverðshækkunum og bændur
ekki síður fyrir verðhækkunum á
aðföngum – ekki síst innfluttu fóðri
sem hefur í ákveðnum tilvikum
hækkað um nálægt 50 prósent frá
síðasta hausti.
Dvínandi framleiðsluvilji
Íslenskar búgreinar í eggja­ og
kjötframleiðslu eru allar háðar
innfluttu fóðri, þó mismikið sé.
Bændur hafa þurft að takast á við
miklar verðhækkanir á aðföngum
frá því í lok síðasta árs, einkum
sögulegar áburðarverðshækkanir í
byrjun árs.
Þótt fæðuöryggi Íslendinga sé
líklega ekki ógnað alveg í bráð
virðist framleiðsluvilji bænda hafa
dvínað mjög að undanförnu og er
staðan víða orðin grafalvarleg.
Bændur þurfa að taka ákvörðun
um hvort þeir ætli að borga með
framleiðslunni með tekjum utan
bús. Nautakjötsframleiðendur eru
margir hættir að setja gripi á og
sauðfjárbændur munu draga verulega
saman í ásetningi í haust. /smh
Sjá nánari á blaðsíðum 20–21.
„Hef lagt mest upp úr
að vera gagnrýninn,
heiðarlegur og að segja
fólki sannleikann“
32–33
Eitt stærsta safn Massey
Ferguson-dráttarvéla á
landinu
26 28
Óumdeild
arfleifð
Álfadísar