Sjómannablaðið Víkingur - 01.04.2008, Blaðsíða 41

Sjóm­annablaðið Víkingur­ - 41
Þegar ég var að alast upp
norður í Höfðahverfi bjó
á næsta bæ við mig grenjas­
kytta sem hafði stundum
þann háttinn á, þegar hún
hafði unnið læðuna, að taka
yrðlingana lifandi með sér
heim. Þeir voru síðan vistaðir
í gamalli súrheysgryfju þar
til þeir urðu stálpaðri; þar
var þeim gefið að éta og þan­
nig staðið að fóðruninni að
matnum var kastað niður til
þeirra úr nokkurri hæð.
Það var býsna fróðlegt að
fylgjast með því hvernig þeir
báru sig að þegar matnum var
kastað niður. Sá sem stærst-
ur var og sterkastur reyndi
eins og hann gat að sitja einn
að kræsingunum og þegar
hann hafði étið nægju sína
þá gróf hann afganginn, trúlega til síðara
borhalds eða til mögru áranna eins og
stundum er sagt.
Okkur krökkunum fannst þetta fram-
ferði afar sérstætt. Það er, þessi drottnun-
argirni sem heitir, á okkar máli, að skara
eld að sinni köku og vorum við eiginlega
alveg viss um að þessháttar framferði
tíðkaðist bara hjá tófum, refum og ámóta
illyrmi. En skyldi það nú vera svo.
Þegar ég stundaði sjóróðra frá
Grindavík í kringum 1960 var nokkrum
sinnum reynt að koma á upplýsingakerfi
á milli Grindavíkurbátanna eða báta
ákveðinna útgerða. Markmiðið var að
viðkomandi bátar gæfu upp á dulmáli
aflann í hverri netatrossu, en með því
gætu bátarnir, sem í samstarfinu voru,
átt hægara um vik við að velja netatross-
unum legu, sér í lagi þegar veiðislóðin
var mjög ásetin og einfaldlega ekki létt að
koma trossunum í veiði.
Illa gekk yfirleitt að fara eftir þeim
reglum sem voru forsenda samstarfins
þannig að yfirleitt urðu þessi upplýs-
ingakerfi ekki langlíf.
Til dæmis man ég eftir því að einn
ágætur skipstjóri kom oft með góðan afla
að landi, þrátt fyrir að það kæmi ekki
fram hjá honum þegar hann var að gefa
upp afla í einstökum trossum yfir daginn.
Þegar hann var inntur eftir því hverju
þetta sætti þá gaf hann yfirleitt þá skýr-
ingu að stærstur hluti aflans hefði komið
í síðustu trossuna hjá honum og þá hefði
það ekki haft neitt uppá sig að gera grein
fyrir því þar sem samstarfsbátarnir hefðu
allir verið búnir að leggja trossurnar sínar
þann daginn.
Ágætur sölumaður, tækja og búnaðar,
fyrir fiskiskip sagði mér frá því að hann
væri alveg hættur að sinna beiðnum frá
ákveðinni hérlendri útgerð, vegna þess að
sá sem eftir leitaði hefði þann hátinn á að
hann gerði almenna grein fyrir því sem
sig vanhagaði um. Í framhaldinu sagð-
ist sölumaðurinn ræða við sína birgja og
samstarfaðila sem færu þá í það að skil-
greina óskir viðkomandi útgerðar betur,
koma þeim á blað, þannig að hægt væri
að verðmeta hvern einstakan verkþátt.
Þegar það væri búið væri útgerðinni sent
tilboð í það sem í upphafi var um spurt.
Á þeim tímapunkti virtust leysast úr læð-
ingi leynd viðskiptasnilli útgerðarinnar
því í stað þess að ganga nú
til samninga við þann sem
upphaflega var leitað til voru
gögnin sem söluaðilinn hafði
lagt bæði vinnu og fjármuni
í að útbúa, send til annarra
söluaðila með ósk um form-
legt tilboð í það sem leitað
hafði verið eftir.
Með nefndu fyrirkomulagi
sparaði úgerðin sér að leita
til hönnuða og teiknara
til þess að koma óskum
sínum í tilboðshæft form og
komst þannig hjá ákveðnum
útgjöldum og fyrirhöfn.
Einhvernveginn finnst
mér ekki svo ýkja langt á
milli hegðunar áðurnefndra
yrðlinga og hinna tveggja úr
mannheimum þegar grannt er
skoðað enda stundum talað
um að þeir sem ná langt, í t.d. viðskipt-
um, séu bannsettir refir.
Þrátt fyrir allan refsháttinn og mat-
arbirgðir til mögru áranna þá týndu nú
nefndir yrðlingar lífinu löngu áður en
allur maturinn var uppéttinn.
Sama virðist vera að henda alla
útrásarvikingana okkar því þrátt fyrir
gnægð refsháttar, við gerð allra fram-
virku afleiðusamninganna svo ekki sé
nú minnst á blessaða vafningana sem
þeir ætluðu að geyma til mögru áranna
þá virðist sem allt þetta hafa verið frá
þeim tekið á einni svipstundu. Kannski
er ekki svo ýkja langt á milli örlaga
yrðlinganna og útrásarvíkinganna
okkar; annar hópurinn tapaði lífinu en
hinn lífsfyllingunni og lífsviðurværinu.
Helgi Laxdal vélfræðingur
Að vera refur eða refur
LISTIN AÐ HAFA
RANGT FYRIR SÉR