Norræn jól : ársrit Norræna félagsins - 01.12.1941, Blaðsíða 29

Norræn jól : ársrit Norræna félagsins - 01.12.1941, Blaðsíða 29
Norræn jól II. Saga Norðmanna á 19. öld hefur borið svip æskunnar, framsóknar dugandi unglings, sem allt í einu gerir sér grein fyrir kröftum þeim, sem í honum búa, og neytir þeirra út í æsar. Það var engu líkara en þjóðin risi upp um 1814, hvíld og endurnærð af margra alda svefnmóki, eins og kol- bítur úr öskustó, og sækti fram með fágætri orku og árangri á öllum svið- um athafna og menningar. Samt má vitanlega sjá margvíslegan aðdrag- anda þeirrar viðreisnar á undanförnum öldum, ef betur er að gæít. En tæki- færin voru minni, meðan Noregur var hjálenda. Mikið af hæfileikum hefur farið forgörðum vegna þess, að skilyrði menntunar og þroska skorti í land- inu sjálfu. Þeir, sem brutust áfram og náðu mestum frama, eins og Tor- denskjold og Holberg, urðu að leita sér starfsviðs annars staðar, og afrek þeirra urðu föðurlandi þeirra ekki að eðlilegri frægð né notum. Það gefur að skilja, að ekkert hefur komið fram hjá norsku þjóðinni á 19. öld, sem bjó ekki í henni áður. Munurinn er sá, að tápinu og gáfunum voru smáni saman sett stærri takmörk, opnaðar fleiri brautir, betur að þeim hlúð og búið, þeim var nú beitt í þágu eigins lands. Hér er hvorki rúm né þörf á að telja fram allt það, sem þessi fámenna þjóð hefur afrekað frá 1814. Hún var þá ekki nema ein miljón að tölu og í höfuðstaðnum, Kristianíu, voru 11 000 íbúar. Öll verkleg og andleg menning bar þess merki, að landið hafði lotið erlendu valdi í hálfa fimmtu öld, ekki verið annað en sel frá höfuð- bóli. Síðan hafa Norðmenn rutt sér til rúms sem fyllilega sjálfstæð þjóð, jafnokar hinna norrænu þjóðanna á flestum sviðum, en á sumum komizt feti framar. Þeir hafa að tiltölu við fólksfjölda orðið mesta siglingaþjóð veraldarinnar, sýnt þar furðulegt framtak, sem fáir vita um til hlítar. C. J. Hambro sagði mér einu sinni, að þegar hann kom til Kaliforníu, hefði sér komið það alveg á óvart að fá vitneskju um, að mestallar strandferðir við vesturströnd Ameríku væru í höndum Norðmanna. Þarna væru menn í siglingum árum saman án þess að koma heim til Noregs. Þá hafa Norð- menn komið upp stórfelldum iðnaði og orkuverum og hagnýtt sér auðs- uppsprettur landsins, sem að ýmsu leyti er hart og naumgjöfult, með hugvæmni og atorku í senn. í bókmenntum og listum hafa þeir orðið ein af forustuþjóðum heimsins síðustu hundrað árin, og er því til sönn- unar nóg að nefna fáein nöfn: Henrik Ibsen, Björnstjerne Björnson, 27
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108

x

Norræn jól : ársrit Norræna félagsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Norræn jól : ársrit Norræna félagsins
https://timarit.is/publication/1682

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.