Norræn jól : ársrit Norræna félagsins - 01.12.1986, Page 13

„Hér er víst allt með himnalagi“,
sagði Skröggur.
,Jú, hér er allt í lagi“, sagði álfur-
inn, „og þó hef ég klögumál fram að
flytja".
„Hvað er nú það?“
,JÚ, gimbillinn hennar Nönnu var
mjög svo stúrinn eftir fráfærurnar í
sumar, er hann fékk ekki lengur að
totta móður sína:
Gimbillinn mælti
og grét við stekkinn:
Nú er hún mamma mín
mjólkuð heima.
Því ber ég svangan
um sumardag langan
munn min og maga
í mosahaga.
Gimbill eftir götu rann,
hvergi sína mömmu fann
og þá jarmaði hann“.3
„Og hvernig líður gimblinum nú?“
spurði Skröggur.
„Og nú stendur hann á jötu og étur
í erg og gríð“.
„Um hvað er þá að sakast?" sagði
Skröggur.
„Það fannst mér nú líka“, sagði
álfurinn, „en ég hafði lofað að eiga tal
við þig um þetta“.
„Og það sem maður lofar ber
manni að efna; það er bæði víst og
satt“, sagði Skröggur. „Og vertu nú
sæll, álfur minn. Innan lítils tíma
sjáumst við aftur“.
Vöggur og Skröggur héldu nú aftur
leiðar sinnar; en þá hittu þeir álf í
skóginum, sem var heldur en ekki
stúrinn á svipinn.
„Hvert er ferðinni heitið?" spurði
Skröggur.
„Eitthvað bara á annað bú
álfur mæddur flytur nú“,
svaraði álfurinn.
„Og hvað ber til?“ spurði Skröggur.
Alfurinn svaraði og varp um leið
mæðilega öndinni:
„Bóndinn, hann sýpur sér í mein;
konan er svarkur og subba ein;
börnin óþæg og aldrei hrein“.
,Ja, það er ljóta ástandið“, svaraði
Skröggur, „en reyndu nú samt að vera
þar eitt árið enn; það er alveg úti um
heimilisfriðinn, ef þú ferð. Ef til vill
lagast þetta eitthvað, og þá kem ég
næstu jól með jólagjafir handa því“.
,Jæja; ég geri þetta þá fyrir þín
orð“, sagði álfurinn og sneri við.
Skömmu síðar staðnæmdist
Skröggur fyrir framan mikið hús, það-
an sem ljósið lagði úr hverjum glugga.
„Hingað eiga nú nokkrar jólagjafir
að fara“, sagði Skröggur, um leið og
hann opnaði kistu sína. En Vöggur
varð alveg frá sér numinn af undrun
yfir öllu því skrauti, sem hann sá. Þar
gat að líta armbönd og brjóstnálar,
sylgjur og spennur, silki og flos. Og
allt glitraði þetta af silfri, gulli og
gimsteinum. Þar sá hann tilbúin
skrautblóm og þefaði af þeim, en þau
báru engan ilm. Og loks kom hann
auga á það, sem hann furðaði mest á,
lausar fléttur og hárlokka.
„Hvað er nú þetta?“ spurði hann.
„Það eru veiðarfæri“, sagði Skrögg-
ur og dró um leið annað augað í pung.
„Slík veiðarfæri nota ungfrúrnar nú á
tímum, þegar þeim verður veiðivant!“
„En þetta?“ spurði Vöggur og benti
á gullna stjörnu, sem Skröggur sagði,
að herramanninum væri ætlað að
bera á brjósti sér.
„Það er líka veiðarfæri“, sagði
Skröggur.
Þá varð Vöggur alveg hissa og því
botnaði hann ekkert í; hann hafði
aldrei séð nema eitt veiðarfæri og það
var silungastöng. Skröggur brá nú
huliðshjálmi yfir Vögg, svo að hann
yrði öllum ósýnilegur. Því næst gengu
þeir upp breiðu þrepin, er lágu upp að
húsinu. Þar stóðu þjónar í einkennis-
búningi og geispuðu. Því næst komu
þeir inn í skrautlegt herbergi með
ljósahjálm ofan úr miðju loftinu. Þar
sat hefðarfrúin og gcispaði. En ung-
frúrnar, dætur hennar, voru að virða
fyrir sér myndablöð, er sýndu þeim
það sem þeim þótti mest um vert á
þessari jörð, nýjustu tískuna í klæða-
burði í París. Herramaðurinn sat
einnig hálfdottandi í hægindastól sín-
um með hendurnar á maganum,
spennti greipar og var að hugsa um
hina miklu menntun sína, latínuna, er
hann hafði lært í æsku, en var nú
löngu búinn að gleyma. Það var mun-
ur á honum og nábúa hans, hrepp-
stjóranum, sem var alómenntaður
maður, nema hvað hann kunni eitt-
hvað úr biblíunni og formálabókinni
og sína ögnina af hverju þess utan; því
að ekki kunni hann, veslingurinn,
neina latínu, sem hann gæti gleymt.
Skröggur afhenti gjafirnar, og var
þeim tekið fremur fálega, öllu nema
stjörnunni. Þegar Skröggur kom með
hana og sagði, að þetta væri gjöf frá
kónginum handa herramanninum,
stökk hann á fætur, hló út undir eyru
og hneigði sig, talaði um mildileik
konungs við sig og sinn eigin lítilmót-
leik. Og svo fór hann inn í næsta
herbergi, þar sem hann hugði, að eng-
inn myndi sjá til sín, staðnæmdist
fyrir framan spegilinn, nældi stjörn-
unni á brjóst sér og stökk í loft upp,
tók það, sem ungfrúrnar myndu hafa
nefnt „kavaléra-stökk“, um leið og
hann sagði við sjálfan sig: „Nú hef ég
loks náð tilgangi mínum; þetta fær
maður, þegar maður er gott barn!“
„Er hann þá barn?“ spurði Vöggur.
„Sennilega“, sagði Skröggur.
Þessu næst komu þeir að enn stærra
húsi og þar voru einnig margir glugg-
ar uppljómaðir. Þar tók Skröggur
ofan loðhúfuna og hrópaði: „Lifi, lifi,
lifi —!“
„Lifi hvað?“ spurði Vöggur.
„Það færð þú að vita að svo sem
tuttugu árum liðnum“, sagði Skrögg-
ur og var eins og hann byggi yfir
einhverju. Hann opnaði kistu sína og
tók upp úr henni nokkrar bækur í
snotru bandi.
„Fallegt er bandið“, sagði Skrögg-
ur, „en hvað cr það á móts við það,
sem í þeim er. í þeim eru margar af
þeim göfugustu hugsunum, sem
mennirnir hafa nokkru sinni hugsað.
Ekki get ég fundið neinar hæfilegri
jólagjafir handa húsbændunum hér“.
Vöggur varð nú að vera eftir í sleð-
anum, á meðan Skröggur fór inn, og
ekki sagði hann Vögg litla á cftir neitt
um það, sem hann hafði séð. En ég
veit það og því get ég sagt frá því.
Hann sá pilt á aldur við Vögg; hann