Fréttablaðið - 15.09.2022, Síða 10

Það verður mjög
spennandi að sjá
hvernig hefðbundnir
bankar koma til með
að laga sig að þessum
breytingum sem eru í
farvatninu.
Börkur I. Jónsson, framkvæmda-
stjóri Rafmyntasjóðs Íslands
Það verður aldrei hin
endanlega sátt.
magdalena@frettabladid.is
Heiðrún Lind Marteinsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Samtaka fyrirtækja í
sjávarútvegi, segir að mikilvægt sé
að ræða um sjávarútveg þar sem
hann standi hjarta okkar nærri og
að þjóðin muni aldrei verða södd af
umræðu um hann.
Þetta sagði hún í sjónvarpsþætt-
inum Markaðinum aðspurð hvern-
ig skapa mætti sátt um greinina en
þátturinn var sýndur á sjónvarps-
stöðinni Hringbraut í gærkvöldi.
„Við þurfum aftur á móti að auka
gagnsæi og traust í sambandi við
sjávarútveginn þannig að fólk skilji
hvernig verðmætin verða til og fólk
skilji hvað sé áframhaldandi verð-
mætasköpun.“
Heiðrún nefnir í þættinum að í
því samhengi séu tveir þættir sem
skipti máli.
„Það er að hámarka afrakstur
nytjastofna og vera með hag-
kvæman rekstur. Þannig verða
verðmætin til en ég skil og ég geri
ekki lítið úr því að það þarf að taka
einstaka ákvarðanir til að stuðla að
samfélagslegri sátt.
Það hefur verið reynt og margoft
gert eins og með hámarksaflahlut-
deild, krókakerfið, strandveiðar og
veiðigjaldið er hluti af því,“ segir
Heiðrún og bætir við að umræðan
Segir að mikilvægt sé að ræða um
sjávarútveg þó að sátt náist ekki
um sjávarútveginn muni aldrei
klárast.
„Það verður aldrei hin endanlega
sátt þar sem við verðum öll sátt um
sjávarútveginn og við skulum ekki
gera okkur vonir um það en von-
andi skiljum við þá betur hvernig
verðmæti verða til.“ n
Heiðrún Lind var gestur í sjónvarpsþættinum Markaðinum þar sem hún
ræddi um ýmislegt tengt sjávarútvegi.
Sviðslistasjóður
Sviðslistaráð auglýsir eftir umsóknum um styrki til
starfsemi atvinnusviðslistahópa 2023/24.
Umsóknum skal skilað rafrænt á www.rannis.is
Í umsókn er beðið um lýsingu á verki, gildi, feril listamanna
og rökstudda fjárhags- og tímaáætlun.
Hafi umsækjandi hlotið styrk úr sjóðnum áður, verður umsókn
aðeins tekin til umfjöllunar ef framvinduskýrslu/lokaskýrslu
hefur verið skilað.
Athugið að umsókn í Sviðslistasjóð getur einnig gilt sem
umsókn fyrir þátttakendur til listamannalauna. Einungis er
sótt um einstaklingslaun til launasjóðs listamanna.
Á www.rannis.is eru umsóknar- og skýrsluform, matskvarði,
áherslur stjórnar, lög, reglugerð og leiðbeiningar um gerð
umsókna. Sviðslistasjóður starfar samkvæmt lögum um
sviðslistir 2019 nr. 165.
Nánari upplýsingar: svidslistasjodur@rannis.is.
Umsækjendur eru hvattir til að skila umsóknum
tímanlega.
Opið er fyrir umsóknir til kl. 15:00,
3. október 2022
H
N
O
T
S
K
Ó
G
U
R
g
ra
fí
sk
h
ön
nu
n
Rafmyntasjóður Íslands hefur
hafið útgáfu á rafkrónum.
Íslenska rafkrónan byggir á
tækni sem gerir fólki kleift
að fjárfesta í rafmyntum á
hraðari og ódýrari máta en
áður. Framkvæmdastjórinn
segir skiljanlegt að fólk eigi
erfitt með að átta sig á hvernig
heimur rafmynta virkar.
ggunnars@frettabladid.is
Rafmyntasjóður Íslands var stofn-
aður í árslok 2021 en félagið hefur
frá stofnun verið að þróa sjálfvirka
skiptiþjónustu á heimasíðunni
mintum.is. Þar geta viðskiptavinir
nú breytt krónum í rafkrónur og
auðveldað sér þannig fyrstu skrefin
inn í heim rafmynta.
Hver rafkróna í umferð er tryggð
með einni íslenskri krónu í eigna-
safni Rafmyntasjóðs Íslands. Raf-
krónan er gjaldgeng í rafmynta-
kauphöllum þar sem hægt er að
nálgast allar helstu rafmyntir með
mun lægri þóknunum en Íslend-
ingar hafa vanist til þessa.
Börkur I. Jónsson er fram-
kvæmdastjóri félagsins og einn af
hluthöfum. Hann hefur fylgst með
þróun rafmynta til fjölda ára og er
hugmyndasmiðurinn á bak við raf-
krónuna. Hann segir þessa nýjung
fyrst og fremst hafa þýðingu fyrir þá
sem eru á annað borð að sýsla með
rafmyntir.
„Raf krónan er í raun bara raf-
vædd útgáfa af íslensku krónunni.
Hugmyndafræðin er tvíþætt, að
auðvelda aðgengið inn í þennan
rafmyntaheim og svo að gera þessa
færslu frá venjulegri mynt yfir í raf-
mynt ódýrari.“
Börkur segir að hingað til hafi
þetta ferli haft í för með sér bæði
hátt f lækjustig og háar þóknanir.
„Þeir sem hafa eitthvað prófað að
fara yfir í rafmyntir kannast við
þetta. Þeir fara kannski inn í erlenda
kauphöll, leggja þar inn pening með
kreditkorti og átta sig svo á því að
þeir eru búnir að tapa einhverjum
fimm prósentum í þóknanir strax í
Hefja útgáfu á íslenskum rafkrónum
Börkur I. Jónsson segir miklar tækniframfarir í farvatninu með tilkomu rafmynta. MYND/HRINGBRAUT
upphafi. Bara við það að stíga þarna
inn. Með því að gefa út rafkrónur
erum við að gera þennan hluta
ódýrari.
Þegar þú breytir krónum yfir í
rafkrónur þá borgar þú 0,5 prósent
í þóknun í staðinn fyrir 5 til 6 pró-
sent.“
En Börkur segir þetta ekki bara
snúast um að bjóða lægri þóknun
heldur sé með þessu verið að hraða
ferlinu. „Algengast er að þetta sé gert
með millifærslum á milli landa og
þær taka jafnan einhverja daga. En
útgáfa rafkrónu gerir það að verkum
að allt gerist strax.“
Öll umræða um rafmyntir hefur
einkennst af því að þessi heimur sé
bæði flókinn og varasamur. Að raf-
myntageirinn sé uppfullur af svika-
myllum og peningaplokki. Börkur
segir þá umræðu í sjálfu sér skiljan-
lega.
„Þetta er svolítið villta vestrið,
það verður bara að segjast. Það er
mikið um svik og pretti þarna inni.
Sérstaklega ef maður skilur ekki
kraftana sem eru þarna að baki.
Enda er þessi bransi, eins og hann er
í dag, fyrst og fremst fyrir einstakl-
inga sem hafa nægilega tækniþekk-
ingu til að vega og meta það sem er
í gangi þarna inni. Það er alla vega
mín skoðun. Rafmyntir eru ekki
komnar á þann stað, enn sem komið
er, að þetta sé fyrir hvern sem er.“
Það eigi þó eftir að gerast með
áframhaldandi þróun og tækni-
breytingum að mati Barkar.
„Til þess að skilja hvað er að
gerast þarna þá finnst mér alltaf
best að nota samlíkinguna við það
þegar internetið var að slíta barns-
skónum. Ef við hugsum bara um
allt sem var í gangi á þeim tíma.
Allar þessar heimasíður sem urðu
til og allt ruglið sem tíðkaðist á
meðan allir voru að átta sig á nota-
gildinu og möguleikunum á netinu.
Í dag erum við orðin betur læs á
kerfið og eigum þar af leiðandi auð-
veldara með að vara okkur á hætt-
unum. Það sama á við um þennan
rafmyntaheim.“
Enda segir Börkur sömu krafta
vera þarna að verki því líkt og með
heimasíðugerð geti í raun hver
sem er búið til rafmyntir. En svo
læri fólki smátt og smátt að fóta
sig. Svona þróun og tæknibreyting
snúist alltaf á endanum um væntan
ávinning.
„Við eigum eftir að ná tökum
á þessu læsi sem þarf að vera til
staðar. En svo er það hin hliðin á
þessu og það eru allar þessar tækni-
framfarir sem þetta mun hafa í för
með sér. Rafmyntirnar hafa ákveðið
tæknilegt forskot á hefðbundinn
bankaheim. Það tekur allt svo
skamman tíma og allar færslur eru
svo einfaldar.
Þetta er alger stökkbreyting í
þeim efnum og það á eftir að hafa
mjög jákvæð áhrif á öll banka-
viðskipti þegar fram í sækir. Það
er alveg klárt og þar liggur ávinn-
ingurinn að mínu mati.“
Það hafi þó sýnt sig, segir Börkur,
að hefðbundnar bankastofnanir
hafi tilhneigingu til að streitast á
móti þessum breytingum og tækni-
þróun.
„Það verður mjög spennandi að
sjá hvernig hefðbundnir bankar
koma til með að laga sig að þessum
breytingum sem eru í farvatninu.
Hvort þeir fari sjálfir í naflaskoðun
og reyni að þróast með breyting-
unum frekar en að streitast á móti.
En eins og þetta er í dag þá eru alls
ekkert allar bankastofnanir hlynnt-
ar þróun rafmynta. Það sjá ekki allir
tækifærin sem þessi tækni mun hafa
í för með sér,“ segir Börkur. n
10 Fréttir 15. september 2022 FIMMTUDAGURFRÉTTABLAÐIÐMARKAÐURINN FRÉTTABLAÐIÐ 15. september 2022 FIMMTUDAGUR