Bændablaðið - 25.08.2022, Blaðsíða 2

2 Bændablaðið | Fimmtudagur 25. ágúst 2022
FRÉTTIR
www.kofaroghus.is - Sími 553 1545
TIL Á LAGER
Ítarlegar upplýsingar og teikningar ásamt ýmsum öðrum fróðleik
STAPI - 14,98 fm
Tilboðsverð
779.000 kr.
25%
afsláttur
BREKKA 34 - 9 fm
Tilboðsverð
489.000 kr.
25%
afsláttur
NAUST - 14,44 fm
Tilboðsverð
539.000 kr.
30%
afsláttur
VANTAR
ÞIG PLÁSS?
Afar einfalt er að reisa
húsin okkar. Uppsetning
tekur aðeins einn dag
TILBOÐ Á GARÐHÚSUM!
Bændafundir Bændasamtaka Íslands á landsbyggðinni:
Brýn mál til umræðu á fyrsta
fundinum í Borgarnesi
– Innviðabreytingar samtakanna og endurskoðun búvörusamninga
Bændasamtök Íslands standa fyrir
bændafundum um allt land í ágúst
undir yfirskriftinni „Samtal um
öryggi“ og var fyrsti fundurinn
haldinn í Landnámssetrinu í
Borgarnesi mánudaginn 22. ágúst,
þar sem húsfyllir var á efri hæðinni.
Brýn mál íslensks landbúnaðar
voru þar á dagskrá og sköpuðust
líflegar umræður.
Fundurinn hófs með framsögu
Gunnars Þorgeirssonar, formanns
Bændasamtaka Íslands, þar sem
hann fór yfir þau verkefni sem
hafa verið á borði samtakanna að
undanförnu ásamt því að fjalla um
helstu áherslumál fyrir næstu vikur
og mánuði.
Innviðabreytingar
Bændasamtakanna
Fyrst greindi Gunnar frá breytingum
á innviðum Bændasamtaka
Íslands; nýju starfsfólki, skipuriti
og fyrirhuguðum flutningum
samtakanna í Borgartún 25. Á
undanförnum vikum hefði verið
unnið að undirbúningi fyrir flutninga
með róttækri tiltekt í Bændahöll, auk
þess sem verið væri að standsetja
nýtt skrifstofuhúsnæði í nýjum
húsakynnum.
Gunnar sagði að verkefnavinnan
að undanförnu hefði einkum falist í
skipulagningu á landbúnaðarsýningu
sem haldin verður í Laugardalshöll
14.–16. október næstkomandi,
degi landbúnaðarins 14. október
og undirbúnings fyrir endurskoðun
búvörusamninga á næsta ári. Fyrsti
samráðsfundurinn við fulltrúa
matvælaráðuneytisins væri áætlaður
um miðjan október.
Fæðuöryggismál til umfjöllunar
Í máli Gunnars kom fram að
fæðuöryggismál hafi mjög verið
til umfjöllunar hjá samtökunum á
síðustu mánuðum eftir að ógnarástand
á alþjóðlegum hrávörumörkuðum
með korn og aðföng bænda setti
matvælaframleiðslu á Íslandi í
alvarlega stöðu. Í þeim málum hafi
verið lagður ákveðinn grunnur með
starfi Spretthóps matvælaráðherra,
til bjargar fyrir afkomu bænda,
og starfshópi forsætisráðherra um
neyðarbirgðir í landinu.
Sú vinna hafi að talsverðu leyti
verið unnin af hálfu starfsmanna
Bændasamtaka Íslands, en í samvinnu
við ráðuneytin.
Önnur öryggismál bænda
Því næst fór Gunnar yfir ýmis
önnur undirstöðuatriði svo íslenskur
landbúnaður geti sem best þrifist
á næstu árum; öryggismál eins
og sálgæslu, vinnuvernd og
afkomuöryggi bænda, loftslags- og
umhverfismál auk markaðssetningar
íslenskra landbúnaðarafurða.
Í haggreiningartölum, sem Gunnar
sýndi fundargestum í Landnáms-
setrinu, um markaðshlutdeild innflutts
kjöts frá 2018, kom fram að á síðasta
ári hefur hlutdeild svínakjöts vaxið
mest og nálgast hratt 30 prósent þess
kjöts sem er á íslenskum markaði.
Hlutdeild alifuglakjöts vex jafnt og
þétt og er nú rétt rúmlega 20 prósent,
en var undir 15 prósentum árið 2018.
Gagnasöfnun og nýliðunarvandi
Gunnar sagði að söfnun gagna
væri mikilvægur liður í að bæta
samningsstöðu bænda og því væru
Bændasamtökin farin af stað í það
verkefni að byggja upp gagnagrunn
hagtalna fyrir landbúnaðinn.
Fyrsta skrefið hefði verið að
birta hálfsmánaðarlega hagtölur
landbúnaðarins í Bændablaðinu á
sérstakri síðu.
Í umræðum um nýliðunarvanda
í íslenskum landbúnaði, varpaði
Gunnar fram þeirri hugmynd hvort
ekki mætti horfa til lánafyrirkomulags
varðandi fyrstu kaup á íbúðarhúsnæði.
Þannig væri hægt að hugsa sér að ríkið
myndi fjárfesta í bújörðum nýliða upp
á 20–30 prósent, sem væri svo gert
upp þegar hún væri seld eða hluturinn
greiddur til baka á tilteknum árafjölda.
Áherslur við endurskoðun
búvörusamninga
Endurskoðun búvörusamninga,
sem eru í gildi til 2026, er sem fyrr
segir á næsta ári og sagði Gunnar að
undirbúningsvinna væri hafin innan
Bændasamtakanna. Meta þyrfti hvort
markmið samninganna hefðu náðst.
Markmið rammasamnings eru
að efla íslenskan landbúnað og
auka verðmætasköpun. Nýta einnig
sem best tækifærin sem felast í
sveitum landsins. Nefndi Gunnar að
í samningnum væru ákvæði um að
fjármunir til Ráðgjafarmiðstöðvar
landbúnaðarins væru skornir alveg
niður á samningstímanum. Þetta
ákvæði væri eitt af áhyggjuefnum
samtakanna varðandi samninginn og
þyrfti að endurskoða.
Endurskoða þyrfti líka markmiðið
með samningi um starfsskilyrði í
nautgriparækt, þar sem segði að bæta
þurfi hagræði, efla samkeppnishæfni
og auðvelda nýliðun. Sömu sögu
væri að segja um sauðfjárræktina,
en þar segir í markmiðum samnings
að stuðla verði að áframhaldandi
þróun í greininni og bættri afkomu
– og treysta stoðir í byggða- og
atvinnulegu tilliti.
Gunnar sagði að helst væri það
í garðyrkjusamningnum að nálgast
væri markmiðið, að treysta tekju- og
starfsgrundvöll framleiðenda.
Hann sagði að þetta væru
raunverulegar áskoranir við
endurskoðun samninganna; að meta
hvort núverandi markmiðum miði
áfram í rétta átt og ef ekki að skoða
þá hver eigi að vera hin eiginlegu
markmið þeirra.
Tollamál, verðlagsgrundvöllur
og afurðaverð
Talsverðar umræður sköpuðust í
seinni hluta fundar um margvíslegar
hliðar landbúnaðar á Íslandi.
Meðal umræðuefna sem komu frá
fundargestum má nefna tollamál
og misræmi í innflutningstölum,
mikilvægi þess að undirbúa
vel vinnu við endurskoðun
búvörusamninga, þörf á uppfærslu
fyrir verðlagsgrundvöll kúabúa og
úrræðum fyrir kornbændur til varnar
álftum og gæsum.
Auk þess voru afurðaverðsmál
til umræðu, eins og oft áður á
bændafundum. Trausti Hjálmarsson,
formaður deildar sauðfjárbænda innan
Bændasamtakanna og stjórnarmaður
í samtökunum, tók til máls og greindi
frá því að áfangasigur hefði náðst í
sumar í kjarabaráttu sauðfjárbænda.
Ljóst væri að meðaltalshækkun fyrir
kíló af dilkakjöti væri komin í 35
prósent frá fyrra ári. Þá gæti hann
flutt þau gleðitíðindi að birgðastaðan
væri í sögulegu lágmarki um þessar
mundir, einungis um rúm760 tonn
væru í geymslu frá síðasta ári en
til samanburðar nefndi hann að
mánaðarsala lambakjöts væri í
kringum 500 tonn.
Alls verða bændafundirnir 11
talsins, á 11 mismunandi stöðum á
landsbyggðinni, og lýkur fundaröðinni
á morgun, föstudag, á Icelandair Hótel
Flúðum klukkan 16. /smh
Gunnar Þorgeirsson, formaður Bændasamtaka Íslands, flutti framsögu á bændafundinum í Borgarnesi. Myndir / smh
Góð aðsókn var á fyrsta bænda­
fundinn í Landnámssetrinu.
Nautakjöt:
Afurðaverð hækkar
Kjötafurðastöð KS og sláturhúsið
á Hellu tilkynntu nýverið um
breytingar á verðskrám sínum á
nautakjöti.
Mikil hreyfing hefur verið
á verðskrám afurðastöðva til
nautgripabænda á þessu ári. Undir
lok árs 2021 hófu afurðastöðvar að
hækka verð til bænda hóflega en með
vorinu fór af stað skriða hækkana hjá
öllum afurðastöðvunum, ef marka
má heimasíðu nautgripabænda á
bondi.is.
Þá greiddi SS sláturálag á alla
gripi til viðbótar fyrir innlegg á árinu
2021, líkt og áður hefur verið fjallað
um á síðum Bændablaðsins.
Kærkomnar hækkanir
„Þessar hækkanir eru kærkomnar
en duga þó varla til að mæta
gríðarlegum hækkunum á rekstrar-
kostnaði nautgripabænda,“ segir
Herdís Magna Gunnarsdóttir,
varaformaður Bændasamtakanna
og formaður nautgripadeildar BÍ.
„Nýútkomin skýrsla RML sem þið
sögðuð frá á forsíðu Bændablaðsins
um daginn sýndi að ekki bara
voru bændur að borga rúmar 400
krónur með hverju framleiddu kíló
nautakjöts árið 2021 heldur hafði
launaliðurinn lækkað með hverju
árinu. Og svo hefur allt hækkað
gríðarlega síðan, þannig að það má
hverjum vera ljóst að 30 til 40%
hækkun afurðaverðs dugar hvergi til
að loka þessu gati. Afurðastöðvarnar
eru auðvitað að reyna að gera sitt
allra besta og því er ég þakklát, en
eins og ég segi, þá dugar það varla
til,“ segir Herdís Magna.
Betri flokkar hækka meira
Ef verðskrár eru skoðaðar fyrir
árið í ár sést að lakari flokkar hafa
hækkað um 10 til 15% meðan
betri flokkarnir hafa hækkað um
allt að 36% og segir á heimasíðu
nautgripadeildar BÍ að hækkanirnar
séu nokkurn veginn í takti við þær
verðhækkanir til sauðfjárbænda
sem verið er að tilkynna um þessar
mundir. /VH
Út er komin önnur stöðuskýrsla
verkefnisstjórnar um aðgerða-
áætlun í loftslagsmálum.
Samkvæmt skýrslunni eru stærstu
tækifærin til að ná fram samdrætti
í losun gróðurhúsalofttegunda í
orkuskiptum í samgöngum. Aðgerðir
í áætluninni eru alls 50 og eru allar
nema ein nú komnar í framkvæmd
eða eru í vinnslu.
Í skýrslunni hvetur verkefnastjórn
til að tryggt verði að jákvæð þróun
í rafvæðingu bílaflotans haldi áfram
og að hugað verði sérstaklega að
orkuskiptum í þungaflutningum og
fjölgun rafknúinna bílaleigubíla.
Eins eru aðgerðir í sjávarútvegi og
landbúnaði sagðar nauðsynlegar
og að tryggja þurfi áframhaldandi
úrbótaverkefni í landnotkun.
Samkvæmt því sem segir í
skýrslunni hafa aðgerðir tengdar
orkuskiptum í samgöngum á landi
skilað árangri og rafbílum fjölga
hratt. Er hlutfall vistvænna ökutækja
yfir helmingur nýskráninga.
Nú eru 23 af 74 aðgerðum
vegvísisins um vistvæna
mannvirkjagerð komnar á
undirbúnings-, framkvæmdastig eða
þeim lokið.
Samkvæmt niðurstöðum
losunarbókhalds Íslands frá því í vor
dróst losun gróðurhúsalofttegunda
sem er á beinni ábyrgð Íslands
saman um 5% milli áranna 2019-
2020 og var 13% minni en árið
2005, sem er viðmiðunarárið fyrir
loftslagsskuldbindingar Íslands.
/VH
Loftslagsmál:
Rafbílum fjölgar
Hlutfall rafbíla er yfir helmingur nýskráninga. Mynd / transportenvironment.org