Vaka : tímarit um þjóðfélags- og menningarmál - 01.03.1939, Blaðsíða 62

V A K A 2. árg. . Jan.-marz 1939
ur eftir. Sagan um landnám
hveitisins norður eftir er sann-
kölluð sigurganga, sem mann-
kynið getur stært sig af.
Af harðgerðum rússneskum
hveititegundum hefir tekizt að
framleiða nýjar tegundir hveitis,
sem bæði þola mikinn þurrk og
fá staðizt snýkjudýr. Með þeim
hafa hinar þurru gresjur Kanada
verið lagðar undir hveitiræktina.
Nafntogaðastar af þessum teg-
undum eru „Durum“ og „Mani-
toba“, sem taldar eru hinar beztu
í heimi.
Frá Kanada hafa síðan hinar
harðgerðu hveititegundir af rúss-
neskri ætt aftur 'verið fluttar til
ræktunar í N.-Rússlandi og Sí-
biríu.
Frá Argentínu koma nú stór-
kostlegar hveitibirgðir. Fram til
1880 gerði landið ekki betur en
að fullnægja eigin þörfum. Land-
nemar frá Evrópu tóku sér um
þær mundir stór lönd og hófu
hveitirækt í stórum stíl. Rækt-
unin er þó á lágu stigi, en allt
mæðir á víðlendinu. Hinsvegar
nýtur Argentína þeirra yfirburða,
fram yfir norðlægari lönd, að
hveitið þroskast þar í des., og
kemur á markaðinn í Evrópu í
febr.-marz, minnst 5 mánuðum
áður en uppskeran byrjar þar. Á
þessu tímabili er Ástralía eini
keppinauturinn.
í sumum árum flytur Ástralía
eins mikið út af hveiti og Argen-
tína og meira en Bandaríkin. Sá
árangur, sem fengizt hefir af
hveitirækt í Ástralíu, er undra-
60
verður. Jarðvegurinn er yfirleitt
magur og veðrátta allt of þurrka-
söm. í Viktoría er nú ræktað
hveiti á 4 milj. ha., þar sem til
skamms tíma var talin hrein
eyðimörk.
Ástralíumenn áttu við margar
þrautir að etja áður en þeim
tókst að framleiða hveititegund,
sem hæfði jarðvegi og veðráttu.
Enskur stærðfræðingur, William
Farrer, sem kom þangað um 1880,
varði því, sem eftir var æfinnar,
til að leysa þessa þraut. Hann
framleiddi um 30 hveititegundir,
þar til sú rétta var fundin. Árið
1902 var hún tekin til ræktunar
á öllum ökrum Ástralíu. Hinir
„gullnu“ akrar eru frá því ári
eirbrúnir að lit.
Svo langt er sigurför hveitisins
komið á vorum dögum.
En henni er hvergi nærri lokið
ennþá.
Af sjónarltóli vísindanna
Fjöldamargir áskrifendur Vöku
hafa látið í Ijós ánœgju sína yfir
greininni Lífskoðun prófessors
J. B. S. Haldane, sem birtist í sið-
asta hefti. Jafnframt hefir þess
verið óskað, að framvegis yrðu
birtar slíkar greinar. Þessar óskir
verða uppfylltar. í 3. hefti þessa
árgangs verður birtur annar þátt-
ur úr bók Haldane’s l þýðingu
Jóns Eyþórssonar.