Fréttablaðið - 13.01.2023, Blaðsíða 8

n Halldór
n Frá degi til dags
Útgáfufélag: Torg ehf. Stjórnarformaður: Helgi Magnússon forStjóri og Útgefandi: Jón Þórisson ritStjóri: Sigmundur Ernir Rúnarsson ser@frettabladid.is aðStoðarritStjóri: Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is
fréttaStjóri: Lovísa Arnardóttir lovisa@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út fimm daga í viku og hægt er að nálgast það ókeypis á 120 fjölförnum stöðum á höfuðborgarsvæðinu, á Suðurnesjum, Árborg, Ölfusi, Akranesi, Borgarnesi,
Akureyri og víðar. Að auki er blaðið aðgengilegt í pdf-formi og í appi. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871 fréttaBlaðið Kalkofnsvegur 2, 101
reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is. VefStjóri: Einar Þór Sigurðsson einarthor@frettabladid.is marKaðurinn: Guðmundur Gunnarsson ggunnars@frettabladid.is HelgarBlað: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is
menning: Þorvaldur S. Helgason tsh@frettabladid.is Íþróttir: Hörður Snævar Jónsson hoddi@frettabladid.is ljóSmyndir: Anton Brink anton@frettabladid.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Undarlegt
hvernig svo
alvarlegar
brotalamir
geta með
tímanum
orðið hálf
hversdags-
legar.
Við eigum
öll allt
okkar
undir því
að mann-
réttindi
séu virt og
því mega
engin vera
undan-
skilin.
Guðmundur
Gunnarsson
ggunnars
@frettabladid.is
gar@frettabladid.is
Gleymdur …
Maður einn vill verða öllum
gleymdur og telur sig eiga
fullan rétt á því. Um er að ræða
mann sem vill hverfa úr leitar-
vélum á netinu svo nafn hans
verði ekki lengur tengt við
gamlar syndir sem raktar voru
í fréttum. Hann leitaði á náðir
Persónuverndar sem komst að
þeirri niðurstöðu „að núver-
andi atvinnustaða kvartanda“
fæli ekki í sér „verkefni sem
vörðuðu mikilvæga hagsmuni
almennings“, eins og segir í
úrskurði þar sem lagt er fyrir
Google-vefleitarvélina að afmá
upplýsingar um manninn sem
hann segir sér óþægilegar.
… og grafinn
Google hafði fyrir sitt leyti
áður hafnað ósk mannsins
þar sem fyrirtækið teldi upp-
lýsingarnar sem um var að
tefla tengjast atvinnustöðu
mannsins og hlutverki hans á
opinberum vettvangi þar sem
hann gegni stjórnunarstöðu.
Í umfjöllun Persónuverndar
kemur ekkert fram um það
hvað myndi gerast með hinar
afmáðu upplýsingar ef maður-
inn tæki nú allt í einu upp á
því að skipta um starf og færi
að vinna verkefni „sem varða
mikilvæga hagsmuni almenn-
ings“. Enda þá of seint í rassinn
gripið og allt óþægilegt grafið
og gleymt. n
Við á Ís landi erum í fararbroddi jafnréttis í heim-
inum og mörg fram fara skref hafa verið stigin á
undan förnum árum á sama tíma og sjá má bak slag
víða í heiminum. Þegar núverandi stjórnarsáttmáli
var undirritaður var í fyrsta sinn í slíkum sáttmála
sett fram stofnun sjálfstæðrar mannréttindastofn-
unar. Á sama tíma færðust mann réttinda mál til
for sætis ráðu neytis og í kjöl farið byrjaði forsætis-
ráðherra að vinna að stofnun hennar en græn bók
um mann réttindi hefur nú verið birt í samráðsgátt
sem er liður á þeirri vegferð.
Með Vinstri græn í forystu ríkisstjórnar höfum
við hagsmuni samfélagsins að leiðarljósi til að
tryggja öllum velsæld og tækifæri með félagslegum
áherslum. Jafnrétti kynjanna og mannréttindi allra
eru undirstaða heilbrigðs lýðræðissamfélags. Við
eigum öll allt okkar undir því að mannréttindi séu
virt og því mega engin vera undanskilin. Því má
heldur aldrei gleyma að mannréttindi eru ekki sjálf-
sögð og það þarf ávallt að standa vörð um þau því
undan þeim fjarar f ljótt á tímum ófriðar og sam-
félagslegs óróa eins og sagan sýnir okkur.
Til vist sjálfstæðrar mannréttindastofnunar er
for senda þess að hægt verði að lög festa samning
Sam einuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks líkt
og einnig er kveðið á um í stjórnar sátt mála. Allt
miðar þetta að því að við eigum öll jafnan rétt til að
njóta mann réttinda án mis mununar og fyrir þeim
gildum hafa Vinstri græn alltaf barist, gildum sem
gera samfélagið betra þegar þau komast á dagskrá.
Staða mannréttinda í heiminum hefur farið
versnandi. Stríð í Evrópu, skelfileg staða í Íran og
svo harðnaði viðhorf til réttinda kvenna og hin-
segin fólks svo fátt eitt sé nefnt. Við getum ekki
horft fram hjá þessu bakslagi og verðum nú sem
aldrei fyrr að standa vörð um mannréttindi fólks og
til þess þarf kortlagningu, stefnu og framkvæmd.
Öflug sjálfstæð mannréttindastofnun er sannarlega
á veg komin á vakt VG. n
Öflug mannréttindavakt
Vinstri grænna
Jódís Skúladóttir
þingmaður VG
Það líður varla sá dagur að ekki
berist fregnir af neyðarástandinu
sem ríkir í máttförnu íslensku heil-
brigðiskerfi.
Svo tíð eru neyðarópin að við
erum hægt og bítandi að verða uppiskroppa
með nægilega sterk lýsingarorð til að fanga
ástandið. Orðin svo samdauna vandanum
að það er engu líkara en að ófremdarástand
á sjúkrahúsum sé orðið einn af hornsteinum
norrænnar velmegunar. Eitt af einkenn-
unum.
Undarlegt hvernig svo alvarlegar brota-
lamir geta með tímanum orðið hálf hvers-
dagslegar. Vegna þess hve lengi ástandið
hefur varað og lítið fengist að gert.
Svo virðumst við fyrir löngu hætt að kippa
okkur upp við ópin sem berast frá fólki sem
fær ekki heilbrigðisþjónustuna sem það á
rétt á og þarf nauðsynlega á að halda. Eins og
það sé líka eitthvað sem við, sem þjóð, eigum
bara að venjast og sætta okkur við. Umkringd
auðlindum og peningastreymi.
Við bærum varla á okkur lengur þegar ein-
hver enn einn sérfræðilæknirinn fær sig full-
saddan og skilar inn sloppnum. Vegna sinnu-
leysis stjórnvalda. Í miðri manneklunni.
Nýjasta dæmið er svo fréttin sem við
heyrðum í vikunni af starfsfólki fjársveltrar
heilbrigðisþjónustu úti á landi. Þar sem þeir
sem gleggst þekkja til lýstu svívirðilegu álagi
og manneklu. Aðstæðum sem eru svo bág-
bornar að læknar taka ekki lengur í mál að
starfa þar tímabundið.
Nú vill svo til að sá sem hér ritar þekkir
ágætlega til úti á landi og getur sagt með
nokkurri vissu að það er ekki af neinni léttúð
sem fólk í fámennum landshlutum dregur
upp svo dökka mynd af sínum mikilvægastu
öryggisventlum.
Þar kvartar fólk kannski undan ónýtum
vegspottum en undan brotalömum í heil-
brigðisþjónustunni er ekki kvartað nema í
lengstu lög.
Svona svo við áttum okkur á hve alvarleg
staðan er sem þarna var verið að lýsa.
Samt hreyfðu þessar fréttir ekki við
nokkrum manni. Þetta rann bara í gegn
eins og enn ein lýsingin á ástandi sem við
erum farin að sætta okkur við að muni aldrei
breytast. Vandamáli sem við erum farin að
venjast og taka sem sjálfsögðum hlut.
Svo samdauna er íslenskt samfélag orðið
vanda sem enginn mannlegur máttur virðist
geta fært til betri vegar.
Eða hvað? n
Samdauna
Skoðun Fréttablaðið 13. janúar 2023 FÖSTuDAGuR