Fréttablaðið - 13.01.2023, Blaðsíða 14

Menntun til sjálfbærni
Rannís leiðir verkefnið
Menntun til sjálfbærni
fyrir hönd Norrænu ráð­
herranefndarinnar.
„Tilgangur verkefnis­
ins er að stefna að því að
sjálfbær þróun verði sam­
ofin öllu námi barna jafnt sem
fullorðinna. Allir nemendur eiga
að öðlast þá þekkingu og hæfni
sem nauðsynleg er til að efla
sjálfbæra þróun, meðal annars
með menntun um sjálfbæran lífs­
stíl, mannréttindi, jafnt aðgengi,
menningu sem byggir á friði
og alþjóðlegan þegnrétt. Þá er
lögð áhersla á gildi margs konar
menningarstarfsemi fyrir sjálf­
bæra þróun,“ segir Margrét K.
Sverrisdóttir, verkefnastjóri
verkefnisins.
Menntun til sjálfbærni gerir
ráð fyrir samvinnu einstaklinga
utan og innan skólans, og við
samfélagið nær og fjær.
„Menntun til sjálfbærni krefst
heildrænnar nálgunar þar sem
tillit er tekið til allra þátta sjálf­
bærs samfélags með skilningi á
jafnvægi vistkerfa, líffræðilegum
fjölbreytileika, nýtingu auðlinda,
loftslagi og velferð,“ útskýrir Mar­
grét og heldur áfram:
„Kjarni verkefnisins er þetta
breiða samstarfsnet yfirvalda,
stofnana, sambanda, félaga og
hagsmunasamtaka og tengsla­
neta sem koma að menntamálum
og menntun kennara á Norður­
löndunum þar sem markhópurinn
er kennarar af öllum skólastigum.“
Margrét segir þátttakendur í
verkefninu fá tækifæri til að svara
mikilvægum spurningum um
menntun framtíðarinnar.
„Þetta eru spurningar á borð við
hvað kennarar og annað starfs­
fólk menntageirans þurfi að læra
til að verða enn færari í að koma
fróðleik um sjálfbæran lífsstíl á
framfæri við nemendur, hvaða
hlutverki menntastofnanir skuli
gegna í nauðsynlegri hugarfars­
breytingu til að gera Norður­
löndin sjálfbær, hvort mögu­
legt sé að vefa rauðan þráð frá
leikskóla til fullorðinsfræðslu þar
sem þekking um sjálfbæra þróun
vex jafnt og þétt, hvaða hindranir
eru á veginum í átt að sjálfbærni,
hvernig styrkja megi rödd barna
og ungs fólks í samhengi við sjálf­
bærni og hvernig samvinna við
nærsamfélög og atvinnulíf getur
stutt við markmið verkefnisins.“
Gildistími verkefnisins er til árs­
loka 2024. Nánari upplýsingar um
Menntun til sjálfbærni er að finna
á rannis.is.
Fisktækniskólinn og Nordplus
Fisktækniskóli Íslands í Grinda­
vík hefur í tvígang verið styrktur
af Nordplus. Fyrir tilstilli þess
stuðnings hefur skólinn náð að
stuðla að stækkun og aukinni
þátttöku annarra landa í sam­
starfsneti fisktækniskóla.
Fisktækniskólinn hóf starfsemi
sína árið 2010 og hlaut árið 2012
viðurkenningu sem starfs­
menntaskóli á framhaldsskóla­
stigi. Í dag eru níu skólar aðilar
að samstarfsnetinu sem meðal
annars hafa unnið saman að
náms­ og kennsluefni og endur­
menntun sérgreinakennara.
„Alþjóðlegt samstarf er afar
mikilvægt fyrir okkur í Fisk­
tækniskólanum og af fjölmörg­
um ástæðum. Ef litið er fram hjá
hefðbundnum strandveiðum
eru veiðar, vinnsla og fiskeldi á
Íslandi hátæknimatvælaiðnaður
á alþjóðlegum markaði og margt
af því sem einkennir störfin því
sambærilegt og í helstu sam­
keppnislöndum okkar. Menntun
og þjálfun þess hluta kallar því
á alþjóðlegan samanburð, auk
þess sem við þurfum að geta
boðið upp á menntun sem
stenst samanburð við það besta
á markaði. Það sama má segja
um hefðbundna strandveiði,
þó í flestum tilfellum þurfi vart
að leita lengra en til annarra
Norðurlanda til samanburðar,“
segir Ólafur Jón Arnbjörnsson,
skólameistari Fisktækniskólans.
Ólafur segir þátttöku í nor­
rænum og alþjóðlegum verk­
efnum gefa kennurum og nem­
endum aðgang að upplýsingum,
tækjum og búnaði, og möguleika
á samanburði milli landa.
„Alþjóðlegt samstarf er jafn­
framt ein besta og ódýrasta
aðferðin til endurmenntunar
kennara í sérskóla sem okkar,“
segir Ólafur.
Fisktækniskólinn hlaut á
síðasta ári viðkenningu Nord­
plus Junior 2022, Aurora Award,
fyrir besta verkefnið. Valið var á
milli verkefna sem þóttu skara
fram úr innan Nordplus en nefnd
skipuð fulltrúum frá Norður­
löndunum og Eystrasaltsríkj­
unum fór yfir tilnefningar til
verðlaunanna.
Þegar kemur að því að skapa
og vinna í alþjóðlegum verk­
efnum segir Ólafur besta ráðið
vera skýra sýn á markmið og
tilgang skólans fyrir þátttöku í
alþjóðlegu samstarfi.
„Við stjórnun verkefnis er
afar mikilvægt að vera opinn
og gefa sér góðan tíma í byrjun
til að allir þátttakendur hafi
sama skilning á markmiði, hlut­
verkum og helstu verkþáttum.
Þá er nauðsynlegt að gefa
sér góðan tíma til að kynnast
þátttakendum og ástæðu
þeirra fyrir þátttöku, sem og
væntingum. Það að byggja upp
traust í upphafi verkefnis er
grundvöllur góðs samstarfs,“
segir Ólafur og bætir við að
þátttaka í alþjóðlegu samstarfi
hafi sannarlega greitt götuna
fyrir Fisktækniskólann á þann
stað sem hann er í dag.
Útgefandi: Torg ehf. Veffang: frettabladid.isÁbyrgðarmaður: Jón Þórisson Sölumaður auglýsinga: Ruth Bergsdóttir, ruth@frettabladid.is, s. 694 4103.
Eydís Inga, Andrés og Eva hvetja til umsókna um styrk til verkefna hjá Nordplus. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
Margrét
Sverrisdóttir
er verkefna­
stjóri
Mennt unar til
sjálfbærni.
Ólafur Jón
Arnbjörnsson,
skólastjóri
Fisktækni­
skóla Íslands
Helstu markmið
Nordplus 2023-2027:
n Að styrkja samvinnu í
menntamálum og styðja
markmiðið um að öll löndin
séu aðilar að einu mennta­
svæði .
n Að styðja, þróa og nota nýjar
aðferðir í menntun með því
að skiptast á reynslusögum
og dæmum um það sem vel
hefur gengið .
n Að auka gæði og nýsköpun
á sviði menntamála með
samvinnu bæði innan
menntakerfisins og við
aðila vinnumarkaðarins
með þróunarverkefnum og
samstarfsnetum.
n Að styrkja stöðu Norður­
landamála og menningar
Norðurlanda og að auka
skilning á menningu Eystra­
saltslandanna.
n Að auka skilning á Norður­
landamálunum, sérstak­
lega meðal barna. Sérstök
áhersla er lögð á dönsku,
norsku og sænsku.
n Að endurvekja tungumál
minnihlutahópa á Norður­
löndunum í menningarleg­
um og inngildandi tilgangi.
Norræn ungmennaráðstefna
um sjálfbærni
Í nóvember 2023 mun Rannís
standa fyrir norrænni ung­
mennaráðstefnu í Varma­
landi í Borgarfirði í samvinnu
við verkefnið Menntun til
sjálfbærni sem er að fullu fjár­
magnað af Norrænu ráðherra­
nefndinni.
Þema ungmennaráð­
stefnunnar í ár er Ungt fólk og
sjálfbærni.
„Rannís hefur fengið
Samfés, samtök félagsmið­
stöðva á Íslandi, í lið með sér
varðandi skipulagningu verk­
efnisins, auk þess sem full­
trúar mennta­ og barnamála­
ráðuneytisins hafa tekið þátt
í undirbúningi ráðstefnunnar.
Í bígerð er að ráðstefnan verði
hluti af ýmsum viðburðum
sem ráðuneytið stendur fyrir
í tilefni af formennsku Íslands
í Norrænu ráðherranefndinni
á þessu ári,“ upplýsir Andrés
Pétursson.
Möguleikarnir eru
endalausir, svo
lengi sem verkefnin
stuðla að markmiðum
Nordplus.
Andrés Pétursson
höndum Norðurlandanna fimm.
Rannís starfrækir einnig lands-
skrifstofu Nordplus á Íslandi og
er Andrés Pétursson nú tíma-
bundið yfirstjórnandi Nordplus á
Norðurlöndunum og í Eystrasalts-
ríkjunum.
„Fyrir hönd Íslands erum við
með sérfræðinga á hverju sviði
Nordplus sem svara spurningum
sem snúa að hverjum og einum
hluta áætlunarinnar, í fullorðins-
fræðslunni, háskólahlutanum,
fyrir leik-, grunn- og framhalds-
skóla og þvert á skólastig,“ segir
Andrés og heldur áfram:
„Nordplus lauk nýlega fimm
ára áætlun áranna 2018 til 2022
og þar var þátttaka Íslands mjög
góð. Ísland kom þar að samtals 768
verkefnum á tímabilinu, annað
hvort sem stjórnandi eða sam-
starfsaðili.“
Íslenskar stofnanir og samtök
hafa verið dugleg að nýta sér
Nord plus-áætlunina sem styður
við allt frá verkefnum sem fjalla
um hlutverk leikskólastjórnenda
á Norðurlöndunum til rannsókna
á háskólastigi í tungumálum vest-
norrænna ríkja.
„Við hvetjum alla sem hafa
áhuga á að koma á norrænu
menntasamstarfi á sínu sviði
að hafa samband við okkur hjá
Rannís og fá nánari upplýsingar–
um hvað hægt er að gera. Mögu-
leikarnir eru endalausir, svo lengi
sem verkefnið stuðlar að mark-
miðum Nordplus,“ segir Andrés.
Öll verkefni velkomin
Á hverju ári er skipuð svokölluð
Nordplus stjórnarnefnd með
aðilum frá ráðuneytum og ríkis-
stofnunum á Norðurlöndunum, í
Eystrasaltsríkjunum og frá sjálf-
stjórnarsvæðunum, það er Græn-
landi, Færeyjum og Álandseyjum.
„Nordplus-nefndin tekur
ákvarðanir um úthlutanir, stefnu
og áherslur Nordplus hverju sinni.
Nefndin hefur nú tekið ákvörðun
um að áherslur Nordplus mennta-
áætlunarinnar árin 2023 og 2024
verði „Efling menntasamstarfs
til að stuðla að samfélagslegri
sjálfbærri framtíð“. Það þema
byggir á framtíðarsýn Norrænu
ráðherranefndarinnar og á við
um allar undiráætlanir, öll svið og
það má túlka það breitt,“ útskýrir
Eva Einarsdóttir, kynningarstjóri
Nordplus á Norðurlöndunum og í
Eystrasaltsríkjunum.
„Framtíðarsýn Norðurlandanna
er að þau eigi að verða sjálfbærasta
og samþættasta svæði heims á
árunum fram til 2030 og á sam-
starfið í Norrænu ráðherranefnd-
inni, þar með talið Nordplus, að
þjóna því markmiði. Nordplus
leggur sem sagt áherslu á umsókn-
ir sem falla undir þetta þema en að
sjálfsögðu eru verkefni með önnur
umfjöllunarefni líka velkomin,“
segir Eva.
Næsti umsóknarfrestur Nord-
plus fyrir allar undiráætlanir er til
1. febrúar 2023. n
Nánari upplýsingar um Nordplus
og umsóknarfresti er að finna á
nordplus.is. Upplýsingar um nýja
áætlun Nordplus og áherslur eru á
nordplusonline.org.
2 kynningarblað 13. janúar 2023 FÖSTUDAGURskólar og námskeið