Fréttablaðið - 13.01.2023, Blaðsíða 32

Magnea vonast til að ljúka doktorsritgerð sinni í þýðingafræði á næstunni. Fréttablaðið/Ernir
Þýðandinn og rithöfundurinn
Magnea J. Matthíasdóttir fagnar
sjötugsafmæli í dag. Önnur ljóða-
bók hennar er handan við hornið.
arnartomas@frettabladid.is
„Þetta leggst bara ágætlega í mig,“ segir
Magnea J. Matthíasdóttir, þýðandi og
rithöfundur, um sjötíu ára stórafmæli
sitt í dag. „Þetta er auðvitað miklu betri
kostur en hinn, að verða ekki sjötugur.
Afmæli eru yfirleitt ánægjuleg þótt
maður hafi haldið mismikið upp á þau
í gegnum tíðina.“
Í tilefni tímamótanna býður Magnea
fjölskyldu sinni og vinum til afmælis-
veislu og þykir verst að koma ekki enn
þá f leirum fyrir í húsinu. Það er þó
meira í gangi hjá Magneu sem er í þann
mund að senda frá sér ljóðabók.
„Þetta er svona samtíningur yfir
lengra tímabil,“ segir hún. „Ég reyndi
að taka saman gömul og ný ljóð og færa
þau saman.“
Bækur Magneu á borð við Hægara
pælt en kýlt og Sætir strákar vöktu
athygli og umtal á áttunda og níunda
áratug síðustu aldar en hún hefur í
seinni tíð einbeitt sér að ævistarfi sínu
sem þýðandi.
„Guð minn almáttugur, það er orðið
svolítið síðan,“ svarar Magnea aðspurð
um hvenær hún hafi gefið út sína síð-
ustu bók, en síðasta skáldsaga hennar,
Sætir strákar, kom út 1981. „Ég hef nú
alltaf verið að yrkja en hef kannski ekki
verið að birta mikið af því. Ég er með
fulla kassa og tölvur af þessu. Ég fór að
tína þetta saman í einhverri tiltekt og
gæla við hugmyndina um að gefa ljóðin
út, hætti við það, hætti við að hætta við
og tók nokkra snúninga – þetta er stór
ákvörðun.“
Borgarlífið og kettir
Þegar kófið skall á og afmælið nálgaðist
ákvað Magnea að láta slag standa og
gefa sjálfri sér og öðrum sem kunna að
hafa áhuga afmælisgjöf.
„Þá var ég komin með dálítinn ramma
til að vinna með, lét aldur ljóðanna ekk-
ert þvælast fyrir mér, hvort þau væru
ný eða gömul, en reyndi að raða þeim
þannig að þau drægju upp mynd af
vegferð og borgarumhverfi en líka árs-
tíðum.“
Bókin ber heitið Þar sem malbikið
endar og lýsir Magnea ljóðunum sem
borgar- og mannlífsmyndum ásamt
fleiri pælingum.
„Þetta er bæði gamalt og nýtt og ég
reyndi að ná hálfgerðum árshring,“
útskýrir hún. „Að öðru leyti mætti
kannski segja að kettir koma þarna
nokkuð við sögu.“
Þýðingarsagan í sálmunum
Samhliða bókaútgáfu og þýðingar-
störfum er Magnea að vinna að doktors-
ritgerð í þýðingafræði sem hún vonast
til að klára með tíð og tíma. Við rann-
sóknarvinnuna segir hún að margt hafi
komið á óvart, of margt til að tíunda það
hér.
„Fyrir örþjóð eins og Íslendinga hafa
þýðingar verið frá upphafi byggðar gríð-
arlega mikilvægar, ekki bara til að veita
inn nýjum hugmyndum og straumum
heldur ekki síður til að endurnýja málið
og viðhalda því,“ segir Magnea.
„Það á við á öllum sviðum þjóðlífs-
ins og ég leyfi mér að fullyrða að við
ættum ekki tungumálið okkar ef við
þýddum ekki á það heldur hefðum
tapað því fyrir löngu. Það mætti segja að
þýðingarsagan okkar og þróun hennar
speglist í þeim og ekki síður hvernig ný
bókmenntagrein verður til og tekur á sig
mynd innan bókmenntakerfisins með
þýðingum.“ n
Rýnt í borgarlíf og gamla sálma
Ég hef nú alltaf verið að
yrkja en hef kannski ekki
verið að birta mikið af
því. Ég er með fulla kassa
og tölvur af þessu.
1610 Galileo Galilei uppgötvar Callisto, fjórða fylgitungl
Júpiters.
1830 Stórbruni í New Orleans. Talið var að þrælar í upp-
reisn hefðu kveikt eldana.
1920 Fullyrt í ritstjórnargrein stórblaðsins New York
Times að eldflaugar muni aldrei fljúga. Það reyndist
rangt.
1930 Mikki mús stígur fram í myndasögu í fyrsta sinn.
1938 Enska kirkjan viðurkennir þróunarkenninguna.
1953 Tító kjörinn forseti Júgóslavíu.
1964 Karol Wojtyla, sem síðar varð Jóhannes Páll páfi
annar, verður erkibiskup í Kraká, Póllandi.
1978 NASA, bandaríska geimferðastofnunin, velur fyrstu
kvengeimfarana.
2000 Bill Gates stígur úr stóli forstjóra Microsoft.
Merkisatburðir
Ástkær eiginkona mín, mamma,
tengdamamma, amma og langamma,
Kolbrún Kristjánsdóttir
sem lést á hjúkrunarheimilinu
Ljósheimum Selfossi 31. desember
síðastliðinn, verður jarðsungin frá
Bústaðakirkju þriðjudaginn 17. janúar klukkan 15.
Jón Friðrik Sigurðsson
Jón Rúnar Einarsson Kristín Valborg Sævarsdóttir
Anna Einarsdóttir
Herdís Einarsdóttir Indriði Karlsson
Aðalheiður S. Einarsdóttir Jón Ingi Björgvinsson
Kristján Þór Ingvarsson Aðalheiður Bjarnadóttir
og fjölskyldur
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir,
amma, langamma og langalangamma,
Hallbjörg Gunnarsdóttir
Bebba
Hrafnistu, Hafnarfirði,
lést á Hrafnistu Hafnarfirði
aðfaranótt 9. janúar.
Steinunn Ólafsdóttir
Gunnar Guðnason Guðrún Tryggvadóttir
Guðjón Guðnason Hafdís Ólafsdóttir
Grétar Guðnason
Guðni Guðnason Jenný Guðmundsdóttir
María Jóna Guðnadóttir Hallgrímur S. Þorvaldsson
barnabörn, barnabarnabörn og barnabarnabarnabörn
Ástkær eiginkona mín, móðir okkar,
tengdamóðir, amma og dóttir,
Kristín Gunnarsdóttir
kennari frá Blönduósi,
lést á gjörgæsludeild LSH föstudaginn
23. desember. Útför hennar fer fram í dag,
13. janúar klukkan 15, frá Fella- og Hólakirkju.
Lúðvík Vilhelmsson
Dagbjartur G. Lúðvíksson Þyrí Magnúsdóttir
Erla Guðrún Lúðvíksdóttir Benjamín Oddsson
Elsa Kristín Lúðvíksdóttir Andri Þór Atlason
Bjartur Nóel Benjamínsson
Gunnar Sig. Sigurðsson
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaðir, afi og langafi,
Gísli Steingrímsson
frá Vestmannaeyjum,
lést á hjúkrunarheimilinu Seljahlíð
þriðjudaginn 3. janúar.
Útförin fer fram frá Seljakirkju
fimmtudaginn 19. janúar kl. 15.
Erla Jóhannsdóttir
Heba Gísladóttir Bernódus Alfreðsson
Jón Helgi Gíslason
Jóhann Friðrik Gíslason Anna María Birgisdóttir
Halla Gísladóttir
Ragnar Hólm Gíslason Svandís Bergsdóttir
Rósalind Gísladóttir Gunnar Kristmannsson
barnabörn og barnabarnabörn
Milli fjalls og fjöru, fyrsta íslenska
kvikmyndin í fullri lengd og fyrsta
kvikmyndin með tali, var frumsýnd í
Gamla bíói þann 13. janúar 1949. Leik-
stjóri myndarinnar var Loftur Guð-
mundsson ljósmyndari og er myndin
alls 91 mínúta að lengd.
Myndin byggði á leikriti sem Loftur
hafði samið 25 árum áður og sagði
hann að efni myndarinnar væri úr
íslensku þjóðlífi.
Loftur hafði áður gert margar
þöglar kvikmyndir en hafði heimsótt
Bandaríkin nokkrum árum áður þar
sem hann komst upp á lagið með nýju
tæknina sem notuð var í Milli fjalls og
fjöru. Þar setti hann sig í samband við
framleiðendur nýstárlegrar 16 mm
vélar en fékk hana ekki í hendur fyrr
en eftir stríð þar sem vélin var aðal-
ega notuð af hernum.
Meðal gesta á frumsýningunni voru
Georgía Björnsson forsetafrú, ráð-
herrar ásamt mökum sínum, leikar-
arnir í myndinni og fleiri. Myndin
lagðist greinilega vel í bíógesti sem
hylltu Loft og leikarana með lófataki
þegar sýningunni lauk. n
Þetta gerðist: 13. janúar 1949
Fyrsta íslenska talmyndin frumsýnd
Ný sýningarvél var aðalatriðið í aug-
lýsingunni í Morgunblaðinu.
TímamóT FRéttablaðið 13. janúar 2023 FÖSTUDaGUR