Tímarit lögfræðinga - 01.04.2017, Blaðsíða 48

46
skoðun og byggðu þá afstöðu einkum á heimild 1. málsliðar 1. mgr.
30. gr. þágildandi skipulagslaga nr. 19/1964 þar sem sagði: „Nú er
land í einkaeign og eigandi óskar, að því eða hluta þess verði breytt
í byggingarlóðir, samkvæmt gildandi skipulagi, og skal sveitarstjórn
slíkt heimilt, enda láti landeigandi endurgjaldslaust af hendi við
sveitar félagið til almenningsþarfa, t.d. gatna, leikvalla o.s.frv., sem
svarar 1/3 af heildarflatarmáli þeirra byggingarlóða, sem heimild
sveitarstjórnar nær til.“ Í forsendum Hæstaréttar sagði:
„Sýnt þykir, að sá samningsgrundvöllur, sem kannaður var í síðari hluta
viðræðnanna, hafi borið í sér ýmis erfið úrlausnarefni. Hins vegar sýna gögn
málsins, að stefndi hafi slitið viðræðum aðila án sérstaks fyrirvara, áður en
þau hefðu verið rædd til þrautar eða reynt hefði til fulls á verðhugmyndir
aðila. Jafnframt var málum þannig háttað, að samþykkt tillögunnar að
deiliskipulagi á landinu hafði ekki verið leidd til lykta, og hefur stefndi
ekki skýrt að fullu ástæður frestunarinnar, sem á því varð. Verður ekki
annað séð en tími hafi verið til frekari viðræðna. Þegar þessa er gætt og
fyrrgreind samskipti virt í heild, verður stefndi ekki talinn hafa sýnt fram
á, að hin umdeilda ákvörðun bæjarstjórnar 18. apríl 1996 hafi verið reist á
viðhlítandi undirbúningi.“
Samkvæmt þessu var ekki talið að skilyrði 28. gr. þágildandi skipu-
lagslaga til eignarnámsins hefðu verið uppfyllt. Af því leiddi, að fallist
var á kröfu eignarnámsþolans um ógildingu ákvörðunarinnar.
Segja má að verulega langt sé gengið í endurskoðun á mati stjórn -
valdsins í þessu tilviki. Í málinu bar mikið á milli aðila um verð
hins eignarnumda. Mat Garðabær það svo, sem fyrr segir, að frekari
samningaviðræður væru tilgangslausar og að hugmyndir eignar-
námsþola um að standa sjálfir að framkvæmd skipulags á landi sínu
væru óraunhæfar m.a. með tilliti til þess tíma sem var til stefnu.
Hæstiréttur lætur hins vegar brjóta á því að síðari möguleikinn hafi
ekki verið fullreyndur en sú leið hlaut þó alltaf að ráðast af tæknilegu
og sérhæfðu mati sem ætla mætti að stjórnvaldið byggi fremur yfir.78
Þessi dómur vekur jafnframt spurningar um hversu langt þarf að ganga
í samningaviðræðum til þess að þær teljist fullreyndar? Útilokað er
78 Rétt er að árétta að dómstólar hafa almennt haft tilhneigingu til að eftirláta viðkomandi
stjórnvöldum mat sem er sérfræðilegs eðlis, sbr. dóm Hæstaréttar frá 5. nóvember 2015 í
máli nr. 173/2015 (Hestamannafélagið Funi). Þar var tekið fram að bæði Eyjafjarðarsveit
og vegamálastjóri hefðu byggt á því að nauðsynlegt væri að leggja sérstakan reiðstíg
inn Eyjafjörð til að tryggja umferðaröryggi, jafnt fyrir ökumenn bifreiða og hestamenn.
Hæstiréttur taldi ekki efni til að hnekkja því mati.