Arkitektúr og skipulag - 01.04.1988, Blaðsíða 36

stöðvanna, er líka dæmigerö fyrir þörf þéttbýlisfólks-
ins til nærveru við náttúruna og landið.
Við vaxandi þéttbýli og breytta atvinnuhætti meg-
inþorra þjóðarinnar hefur þörfin og vinnan við ýmiss
konar áætlanir og skipulag aukist mikið.
Flestar þær hugmyndir sem fram koma um mótun
umhverfis, byggjast á erlendum hugmyndum, þar
sem hugtakið þéttbýli er fastmótað í hugum almenn-
ings og stjórnmálamanna. Byggingar eru háöar sínu
umhverfi hvort sem um græn svæði eða umferðar-
götur er að ræða. Hverfi eru ekki fullbúin fyrr en
öllum stigum viðkomandi skipulags er fullnægt. Því
miður hafa okkar ágætu embættismenn og stjórn-
málamenn ekki alveg gert sér grein fyrir þessu né
heidur að nú er árið 1988 en ekki 1888 .
Það eru liðin hundrað ár síðan Garðyrkjufélag Is-
lands var stofnað og hafist var handa um að ryk-
binda götur og slétta óræktarsvæði!
I dag er hægt að líta á útivistarsvæði í tvennum
skilningi:
1. Með mismunandi nýtingu í huga: (leiksvæði,
göngustíga, almenningsgarða, torg, reiðgötur o.fl.),
það er að segja dvöl utanhúss.
2. Útlit svæðanna og frágangur, þ.e.a.s. hvað
blasir við augum vegfarenda innan úr húsi eða frá
bifreið.
Veðurfarið hér á (slandi er þannig að við verðum
að taka tillit til þess í heildarskipulagi bæjanna, hvort
sem aöaláherslan er lögð á umhverfi, útivistarsvæði
Lífsnauðsynjar einkenndu garð-
menningu íslendinga langt fram
á þessa öld. Matjurtagarðar girt-
ir rammbyggilegum girðingum.
Garðlist þeirra tíma eins og þessi
mynd frá Þingholtunum, frá því
um aldamótin, sýnir.
eða byggingar. Skjól, birta og útsýni eru þau atriði
sem flestir sækjast eftir
Segja má að útiveran hefjist við húsdyrnar og þar
hefst líka löng keðja mismunandi útisvæða, ýmist í
einkaeign eða sem almenningssvæði.
Útivistarsvæði eru öllum nauðsyn, en þau geta
aldrei orðið eins og þekkist erlendis í heitari löndum,
þar sem menn hreyfa sig lítið, þ.e.a.s. sitja og rabba
saman yfir bjórglasi eða kaffibolla, hittast á torgum,
versla á útimörkuðum og ganga um til að skoða
bæjarlífið. Útiskemmtanir, alls konar ræktun og dvöl
utan dyra nánast helming ársins er ekki það sem við
Islendingar getum vænst. Bæði er það veðráttan sem
setur okkur hömlur svo og óhóflega langur vinnu-
dagur flestra.
Hérlendis byggist útiveran á hreyfingu. Göngu-
ferðir eru ungum jafnt sem öldruðum hollar og
nauðsynlegar. Því ætti að leggja mikla áherslu á að
gönguleiðir séu sem fjölbreyttastar, að þær tengi
saman bæjarhluta og opin svæði án þess að vegfar-
endur þurfi að klöngrast yfir drullusvað og þungar
umferðargötur. Sem dæmi má nefna nauðsyn þess
að gera greiðfæra gönguleið frá Seltjarnarnesi með-
fram sjónum að Skerjafirði, að Nauthólsvík og þar
með öskjuhlíð svo ekki sé talað um áframhaldandi
leið austur Fossvogsdal að Elliðaám og jafnvel enn
lengra eða upp í Heiðmörk.
Einnig þarf að hafa í huga að gönguleiðir verða að
vera greiðfærar á vetrum, ekki síst fyrir gamalt fólk.
36