Arkitektúr og skipulag - 01.04.1988, Blaðsíða 16

33Stefán Benediktsson
nam arkitektúr í Þýska-
landi. Hann hóf störf
he'r á landi 1971 og rak
eigin teiknistofu frá
1976 til 1984. Hann sat
á Alþingi frá 1983 til
1987 fyrir Bandalag
jafnaðarmanna. Stefán
er núverandi formaður
Arkitektafélags íslands
og þjóðgarðsvörður í
Skaftafelli frá 1988. ((
sóknir, heimildagerð og þá verður “skólinn" til
af sjálfu sér. Ef við fáum grunduð svör við því
hvað eigi að vera íslenskt í okkar byggingum,
þá er engin hætfa á öðru en að menn vilji læra
þessi svör. Skólar þrífast best sem svör við
brennandi þrá manna eftir þekkingu.
Við íslendingar höfum að vísu þraukað á þessu
skeri í 1100 ár, en oft lá nærri að illa færi. Á
meðan grannar okkar í vestri ferðuðust um
Grænlandsjökul þveran og þræddu vogskorna
strönd milli jaka f húðkeipum án teljandi
skakkafalla urðu fslendingar úti milli bæja af
minnsta tilefni, því það hefur alltaf þótt lítill
manndómur í þvf á íslandi að klæða af sér
kulda. íslendingar eru sannanlega hugvitsöm
þjóð, en þeir hafa sjaldan notað hugvit sitt til
þess að leysa þau vandamál sem eru því sam-
fara að þyggja þetta land. Vandamál fylgja bú-
setu hvar sem er í veröldinni. Byggingar þjóða
taka oftast tillit til þeirra sérvandræða sem
loftslag og landslag valda. Vandamál okkar fs-
lendinga eru t.d. allt önnur en þeirra sem
byggja strendur Miðjarðarhafs eða Grænlands.
Landslag, jarðfræði, loftslag, náttúruauðlindir,
efnahagslíf, menningarlíf, lífsskoðanir o.s.frv.
o.s.frv. Allt þetta mótar þær byggingarhefðir
sem oftast má finna sem rauðan þráð í bygg-
ingarsögu þjóða. Hver er staða byggingarlistar
á íslandi? Er til rauður þráður í sögu hennar?
Ef svo er, hver er hann? Ef ekki, hver á hann
að vera? Hvaða þýðingu hefur torfbærinn,
heita vatnið, gróðurleysið, trjáleysið, raforkan,
hreina loftið, meðalhitinn, eystri hlaðan í selinu
í Skaftafelli, úrkoman, nýjungagirnin, rakastig-
ið, spennistöðin við Bókhlöðustíg, alkalí-
skemmdir, steinull, byggingarmagn, eigna-
stefnan, steinsteypan, leiguíbúðaskorturinn,
bárujárnið o.s.frv. Það verður að finna svör við
þessum spurningum og það verður að setja
þessi svör í samhengi þar sem samhengi er að
finna. Og það verður að smíða kenningar og
gagnrýna þær og rífa þær niður ef með þarf.
Mikill hluti náms í byggingarlist er almennur
og alþjóðlegur. Námið er fjölbreytt, tæknilegt,
listrænt, og - þökk sé nytjastefnunni - að hluta
akademískt. í byrjun er námið almennt verk-
fræði- og myndlistarnám. Eftir því sem í dregst
er lögð æ meiri áhersla á hönnun sífellt flókn-
ari verkefna. Eftir því sem verkefnin verða
flóknari vex þekkingarþörfin. Lausnin, niður-
staðan, krefst skilgreiningar á því sem leysa á.
Skilgreiningin krefst þekkingar á öllum þáttum
þess vanda sem við er að glíma. Vandamál
byggðar i Eyjahafi eru vissulega önnur en
byggðar í Norður-Atlantshafi. Þessi vandamál
verður að skilgreina, leita síðan lausna á þeim,
skapa heföir í lausnum, gagnrýna hefðirnar og
leita nýrra lausna. Til þess vantar okkur “ís-
lenskan skóla" i byggingarlist. Þessi skóli
verður aö öðlast líf, sæta gagnrýni, standa
hana af sér, ella hljóta byltur, rísa á ný og
yfirleitt taka þeim örlögum sem allir skólar
verða að taka og eiga að þola.
Allir þeir sem að byggingum standa eru
menntaðir á (slandi í dag nema arkitektar. Iðn-
aðarmenn, tæknifræðingar og verkfræöingar
eru menntaðir á (slandi. Nám þeirra er ís-
lenskt. Arkitektinn er eini aðilinn sem að bygg-
ingum stendur sem náms síns vegna hefur yf-
irsýn yfir allan feril verksins. Frá því að verkið
er áhugaglampi í augum byggjandans þar til
það er orðið að byggingu og þar með varan-
legum þætti í lífi þjóðar. Það er því í hæsta
máta órökrétt að ekki skuli vera hægt að
mennta arkitekta okkar hér á landi og að sam-
hæfa nám þeirra við nám þeirra stétta annarra
sem að byggingum okkar standa. Arkitektinn
leggur línurnar að þróuninni og það er því
nauösynlegt að myndin af stöðu íslenskrar
byggingarlistar á þeirri stundu sem hann leitar
lausna sé skýr í huga hans. Menntun í „ís-
lenskri byggingarlisf er menningu okkar jafn
nauðsynleg og menntun i íslenskri tungu.