AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.12.1999, Blaðsíða 17

lagsstjórnar ríkisins og viðkomandi sveitarfélaga.“
Önnur sveitarfélög fóru að dæmi Reykjavíkur og
ekkert þeirra taldi hægt að samþykkja tillöguna
óbreytta.
Þrátt fyrir að áðurnefnt álit skipulagsnefndar
Reykjavíkur um að Samvinnunefnd um skipulags-
mál á höfuðborgarsvæðinu væri ekki lengur til
staðar, þá virðist samt sem áður hafa verið með
nefndinni nokkurt lífsmark. Alltént gaf nefndin út á
árinu 1979 skýrslu: Höfuðborgarsvæðið, athugun
á þróunarmöguleikum byggðar. Segja má að
þessum kafla sögu svæðisskipulagsins á höfuð-
borgarsvæðinu Ijúki með þessari skýrslu og nýr
kafli taki við.
SKIPULAGSSTOFA HÓFUÐBORGAR-
SVÆÐISINS
Þrátt fyrir endalok tillögu samvinnunefndarinnar
á árunum 1965 til 1973 voru sveitarstjórnarmenn
þess meðvitandi að sveitarfélögin væru að vaxa
saman og að miklu meiri samvinnu væri þörf en
áður hafði verið. Því var það að stofnuð voru Sam-
tök sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu, SSH,
þann 4. apríl árið 1976 og voru átta sveitarfélög
stofnaðilar, Kjalarneshreppur, Mosfellssveit,
Reykjavík, Seltjarnarnes, Kópavogur, Garðabær,
Bessastaðahreppur og Hafnarfjörður. Kjósar-
hreppur bættist síðan í hópinn árið 1985 en Kjalar-
neshreppur sameinaðist Reykjavík fyrir nokkrum
árum. Samtökin voru fyrst í stað vettvangur sveit-
arstjórnarmanna til viðræðu um sameiginleg mál
svæðisins og varð þeim brátt Ijóst að skipulagsmál
í víðum skilningi væru þar einna efst á blaði. Var
því á árinu 1980 ráðist í það að stofna skipulags-
stofu höfuðborgarsvæðisins, er hefði það megin-
verkefni að vinna að svæðisskipulagi höfuð-
borgarsvæðisins. Forstöðumaður var ráðinn og í
framhaldi annað starfslið.
Skipulagsstofan átti að vinna að gerð svæðis-
skipulags fyrir höfuðborgarsvæðið og leggja fram
tillögu til stjórnar SSH, sem síðan leitaði eftir sam-
þykki einstakra sveitarstjórna og eftir atvikum
staðfestingu. Auk þess að sinna hefðbundnum
verkefnum er lutu að gagnaöflun og undirbúningi
að stefnumótun og tillögugerð svæðisskipulagsins
sinnti skipulagsstofan margháttuðu fræðslu- og
kynningarstarfi. Gefið var út tímaritið Skipulags-
mál, fjöldi sérrita gefinn út og staðið fyrir ráðstefn-
um og fundum er tengdust starfi skipulagsstofunn-
ar. Sumum hefur e.t.v. þótt farið langt út fyrir verk-
efnasvið skipulagsstofu er ætti að sinna skipu-
lagsmálum tiltekins landshluta. Um svipað leyti og
svæðisskipulagið var í undirbúningi af hálfu skipu-
lagsstofunnar vann Borgarskipulag að endurskoð-
un á aðalskipulagi Reykjavíkur og var allnáin sam-
vinna með þessum tveimur stofnunum á þessu
tímabili. Nýtt aðalskipulag Reykjavíkur var að
vonum nokkuð seint á ferðinni þar sem ekki hafði
verið lagt fram heildarskipulag fyrir Reykjavík
síðan aðalskipulagið 1962-1983 var birt á sjöunda
áratugnum. Vera má að mönnum hafi hrosið
hugur við að leggja út í slíkt stórvirki sem gamla
skipulagið var. Þó hafði Borgarskipulagið gefið út
og fengið staðfest skipulag fyrir austursvæði árið
1981 og var miðað við árabilið 1981-1998. En að
endingu leit aðalskipulag Reykjavíkur dagsins Ijós
árið 1985 og gilti það fyrir árin 1984-2004.
Ári síðar, í október 1986, kom svo loksins út
svæðisskipulag höfuðborgarsvæðisins 1985-
2005. Undanfari útgáfunnar var mikil kynning
meðal sveitarstjórnarmanna og embættismanna
sveitarfélaga á svæðinu. M.a. kynntu starfsmenn
skipulagsstofunnar tillögurnar öllum sveitarstjórn-
um svæðisins, að undanskilinni borgarstjórn
Reykjavíkur, þar var kynning ekki þegin. Flestar
sveitarstjórnir á svæðinu voru á þessum tíma
langt komnar með aðalskipulagsáætlanir sínar
eða höfðu fengið þær samþykktar og staðfestar.
Frá þeirra bæjardyrum var e.t.v. ekki þörf á að
bindast svæðisskipulagi, sem gæti kannski seinna
bundið hendur þeirra ef breytinga væri þörf. Þó
var meðal sveitarstjórnarmanna vinsamlega tekið
við heildarhugsuninni, sem fram kom um að æski-
legt væri að hafa sameiginlega stefnu í mörgum
málaflokkum. Má og segja að tillögugerðin hafi
vatnast nokkuð út í meðförum og lokatexti greinar-
gerðarinnar reyndist uppfullur af orðatiltækjum
eins og æskilegt er, stefna ber að o.s.frv. en ekki
beinar ákveðnar tillögur.
Eitt helsta deilumál þessara tíma, hvað varðaði
sveitarstjórnir á höfuðborgarsvæðinu, var Foss-
vogsbrautarmálið. Reykjavíkurborg og Kópavogur
deildu um það hvort leggja ætti svo nefnda Foss-
vogsbraut, en sú braut hafði verið inni í skipulags-
tillögunum frá sjöunda og áttunda áratugnum.
Bæjarstjórn Kópavogs hélt því fram að aðstæður
hefðu breyst og ekki væri lengur þörf á brautinni
og jafnvel að lagning brautarinnar hefði skaða í för
með sér. Reykvíkingar héldu því aftur á móti fram
að Fossvogsbraut væri nauðsynleg vegna þess
vanda sem uppi væri vegna þungrar umferðar á
Miklubraut og fyrirsjáanlegrar aukningar. Þá
15