AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.12.1999, Blaðsíða 74

HEIÐAR Þ. HALLGRÍMSSON, VERKFRÆÐINGUR
Landupplýsíngakerfí
Reykjavíkur
Landupplýsingakerfi Reykjavíkur er
heiti á samvinnuverkefni Borgarverk-
fræðings, Orkuveitu (áður Hitaveitu
og Rafmagnsveitu), Vatnsveitu, Borgar-
skipulags og Landssímans um upp-
byggingu og rekstur samtengds og
samhæfðs landfræðilegs gagnagrunns og upp-
lýsingakerfis fyrir Reykjavík, en skammstöfunin
LUKR er jafnframt notuð sem samheiti á
gagnasöfnum þessa gagnagrunns. Formlegt
samstarf um þetta verkefni hefur nú staðið frá
febrúar 1988. Á árinu 1993 var búið að tengja
aðildarstofnanir LUKR í háhraðanet og koma upp
samræmdu notendaviðmóti og í ársbyrjun 1996
var fruminnsetningu í flest helstu gagnaþemun
(gagnasöfnin) lokið.
Notkun landfræðilegra upplýsingakerfa eða
landupplýsingakerfa (sk.st. LUK) hefur á þessum
árum hvarvetna farið mjög vaxandi, ekki síst
sem upplýsingaveita í borgum. Á sama tíma hefur
sérhæfður hugbúnaður á þessu sviði tekið stór-
stígum framförum, og einnig tölvubúnaður og
netkerfi. Landupplýsingar eru skilgreindar sem
upplýsingar, sem tengjast eða tengja má ákveðn-
um stað, svæði eða heimilisfangi. Ljóst er að
yfirgnæfandi hlutfall upplýsinga í borgum fellur
undir þetta hugtak. Vandfundinn er betri grund-
völlur en LUK til að tengja saman allar upplýsing-
ar í einni borg í eina heild, þótt vissulega séu til
upplýsingar sem tengjast aðeins borginni sem
heild en ekki einstökum svæðum hennar eða
stöðum.
í árslok 1989 var valinn hugbúnaður frá ESRI-
fyrirtækinu í Kaliforníu, sem var þá og er enn í
fararbroddi á sviði LUK-kerfa. Hugbúnaðurinn
heitir Arc/INFO og gengur á flestum UNIX-vinnu-
stöðvum, en við úrvinnslu gagna og kortafram-
leiðslu er jafnframt notaður hugbúnaðurinn Arc-
View, sem keyrir undir Windows á PC-vélum.
Frá upphafi hefur verið lögð áhersla á að veita
þeim sem á þurfa að halda aðgang að gögnum í
LUKR og hefur svo verið gert frá miðju ári 1992. Á
svipuðum tíma var notkun tölvuvæddra hönnun-
ar- og teiknikerfa (CAD o.fl.) að færast mjög í vöxt
og þá fór jafnframt að vanta sárlega stafræna kort
grunna. Komu vaxandi gagnasöfn LUKR því í
góðar þarfir. Markviss uppbygging safnanna hófst
vorið 1990, en frá ársbyrjun 1997 hefur verið hægt
að taka gögn úr LUKR út á Vefnum og hefur sú
aðferð færst mjög í vöxt. Nú eru gagnaafgreiðslur
um 400 á ári til á annað hundrað aðila. Þetta eru
einkum arkitektar, auglýsingastofur, fyrirtæki í út-
sendingum, garðarkitektar, hugbúnaðarfyrirtæki,
skipulagsfræðingar, verkfræðistofur, verktakar svo
og einstaklingar í rekstri.
í gagnasöfnum LUKR eru eftirtalin gagnaþemu
afgreidd til almennings:
Lóðamarkalínur: Miðlínur gatna, kantar & bílast.
Þema Aðalskipul. Göngustígar og stéttar, holræsi
og br. G(runn)mynd Hús og byggingar.
Strandlínur: Ár og vötn, símastrengir o.fl., raf-
lagnir o.fl. Fastm./hæðarmerki.
Hæðarlínur: Hitalagnir o.fl., vatnslagnir o.fl.
Auk framantalinna gagna eru ýmis gögn sem
ekki eru til afgreiðslu en eru notuð á viðkomandi
stofnunum. Má þar m.a. nefna ýmis sérhæfð gögn
á veitunum og einnig mikið af loftmyndum og rétt-
myndum, þar sem höfundar- og birtingarréttur er
hjá öðrum en aðilum LUKR.
Afgreiðsla stafrænna gagna fer nú orðið að
mestu leyti fram á Veraldarvefnum á Netinu.
Slóðin er: www.rvk.is/lukr. Þar er hægt að fá ýtar-
legar upplýsingar um gögn í LUKR og afgreiðslu
þeirra, t.d. um verðlagningu, ábyrgð, gagnaform,
hnitakerfi o.fl. Gagnavinnsludeild LUKR hjá Borg-
arverkfræðingi, á 2. hæð í Skúlatúni 2, sér um
afgreiðslumálin fyrir hönd aðila LUKR. Þangað
snýr sér nýr viðskiptamaður sem ætlar að fara að
taka út gögn. Hann skrifar undir s.k. vefsamning
og fær úthlutað notandanafni og lykilorði, en sam-
ningsskjalið er einnig hægt að sækja á Netið og
koma með það undirritað. Eftir þetta getur hann að
vild tekið út gögn eins og lýst er á Netinu og fær
reikning sendan eftir á.
Við grafísku gögnin eru tengdar ýmsar „eigindir"
(attributes), en það eru mikilvægar upplýsingar,
72