Jökull


Jökull - 01.01.2019, Blaðsíða 45

Jökull - 01.01.2019, Blaðsíða 45
Einarsson 1766: This longest eruption of Hekla in Historic times began in the morning of April 5 and lasted for 23 months. It was preceded by earthquakes. According to a report by bishop Hannes Finnsson the earthquakes were felt all through the night before the eruption be- gan, around 03:30. He also mentions a long-term precursory phenomenon, that all the streams in the Hekla area got smaller during the previous two years. Withering vegetation was also mentioned (Thorarins- son, 1967). 1845: An eruption began on September 2 and became visible around 10h. Weak trembling of the ground was noticed less than one hour befor the visible erup- tion. The detailed report of this eruption was written by Oddur Erlendsson at Þúfa (Figure 4) in Landssveit (Thorarinsson, 1967). „. . . Að ofanverðum dagmálum fór í einu vetfangi að heyrast dunur og ofsa niður í austri með þvílíkum undirgángji, að jörð iðaði við undir fótum manna, var niður þessi því líkastur, sem menn stæði undir ógurlegustu árgljúfrum, eða stríðasta öldufalls hljóð, fundu þeir sem voru í húsum inni hæga jarðskjálpta 3 eða 4 þar er næst var fjöllum, en ekki nema einn, þar er fjær var, en þeir er úti voru að verkum staddir, urðu þess ei varir. Sló þá upp á austur landnorður loptið blásvörtum myrkva æði miklum . . . “ The timing of this description is not very precise. The wording „ofanverð dagmál“ may be take to mean „well after 9 AM“. In another report it is mentioned that the eruption column was seen at 10 AM. The pre- cursor time is therefore likely to be shorter than one hour, probably considerably shorter. It is stated that the earthquakes were not felt by people at work out- side. This would suggest a value of III on the Mercalli Intensity Scale. The nearest farms were at distance of 15 km, so the magnitude of the earthquakes was not much more than 3. 1878: The eruption began on February 27 accompa- nied by strong earthquake activity. Continuous activ- ity was felt in the neighbouring areas from 15h until 5h the following morning (Thoroddsen, 1925; Peder- sen et al., 2018). Earthquakes were felt at least as far as 75 km from the eruption site. The eruption site was at Krakatindur (Figure 4), about 9 km east of the sum- mit of Hekla and 23 km from the nearest inhabited area. Fire was seen at 18–19h and appears to have in- creased strongly around 20h following a strong earth- quake. After that the seismicity gradually decreased but the visible fire slowly increased. 1913: An eruption began on a 5 km long fissure at Mundafell (Figure 4), some 6 km east of Hekla on April 25 at about 6h, preceded by vigorous earthquake activity for three hours (Bárðarson, 1930; Pedersen et al., 2018 ). The earthquakes were widely felt, the strongest ones also in Reykjavík (Figure 1) at the dis- tance of 120 km. About 10 hours later another erup- tive fissure, about 5 km long, opened up at Lambafit (Figure 4), 12 km NE of the first one. Both fissures produced basaltic lava with only minor ash. The erup- tion on the first fissure apparently only lasted about 24 hours, but the second one remained active until May 19 (Bárðarson, 1930). 1947: The latest (so far) of the large eruptions of Hekla began on March 29 without a significant warn- ing. The estimated time of the beginning is 06:41, but nine minutes later an earthquake occurred that was felt over a large part of SW-Iceland (Thórarinsson, 1967). A summary of Hekla eruptions with documented seismicity is in Table 2. Data on the five latest erup- tions are based on instrumental observations and in- cluded for comparison (Einarsson, 2018). The gen- erally low seismic activity associated with histori- cal Hekla eruptions is remarkable and is consistent with the findings of Soosalu and Einarsson (2005) for recent eruptions of Hekla. Exceptions are erup- tions outside the main edifice of Hekla, such as 1554, 1725, 1878, and 1913. The last two, at least, were lava eruptions from eruptive fissures. These eruptions may have a strong tectonic component reflecting the unique tectonic position of Hekla at the intersection between the Eastern Volcanic Zone and the South Ice- land Seismic Zone. Two of the bookshelf faults of the SISZ transform were identified beneath the Hekla edifice by Soosalu and Einarsson (2005) extending into adjacent areas. These are potential source faults of larger earthquakes. The difference in seismic be- haviour between eruptions originating from the main edifice and those occurring in the surrounding areas was noted by e.g., Thorarinsson (1970). The „proper“ Hekla eruptions were generally preceded by weak 44 JÖKULL No. 69, 2019
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.