Heilbrigt líf - 01.12.1956, Blaðsíða 19

ekki þar með slá því föstu, að sérhver óknyttaangi eða
afbrotamaður hafi heilaskemmd á þessum stað, og valdi
það atferli hans. Slíkt væri fjarri sanni. Þessi heilahluti
starfar ekki einn sér frekar en aðrir, og prófessor Le
Gros Clark í Oxford hefur á síðustu árum sannað, að
frá neðri miðheilanum eru margvíslegar tengingar við
æðri heilastöðvar í heilaberkinum sjálfum, og að þar eru
teknar mikilvægar ákvarðanir um svaranir miðheila-
grunnsins og hegðunarform einstaklingsins í samræmi
við þjálfun hans og uppeldi. Þetta kemur heim við þá
reynslu okkar, að jafnvel þótt eiginleikar svo sem ágengni
og erglyndi séu sjálfstæðir þættir í persónuleika manns-
ins, eru stöðug gagnkvæm áhrif milli þeirra og annarra
þátta hugsanalífsins, og að meira og minna leytj eru þeir
undirorpnir virkri vitund.
Það væri freistandi að eyða lengra máli í það að minn-
ast á ýmsar fleiri heilastöðvar, sérhæfni þeirra og af-
stöðu innbyrðis, en það, sem hér hefur verið sagt, ætti
að nægja til þess að gefa í aðaldráttum hugmynd um þessa
verkaskiptingu. Hið næsta, sem fyrir liggur, er að at-
huga aðra höfuðundirstöðu mannlegrar heilastarfsemi, þá
hæfni, sem framar öllum öðrum greinir manninn frá dýr-
unum. Þetta er hæfileiki heilans að muna og læra.
Ýmsar líkur benda til þess, að heili mannsins hafi mjög
snemma verið fær um að leggja atvik á minni, reikna út
atburði og spá fram í tímann á rökrænan hátt. Maður-
inn varð sapiens, hin hugsandi tegund af homo, og þess-
um hæfileika á hann stöðu sína í veröldinni að þakka.
Löngu seinna mun óhlutræn eða abstrakt hugsun koma til
sögunnar og tamning skapsmuna og árásarathafna. Við
tölum um minni hjá dýrum, en samanborið við minni
mannsins er það naumast nafnsins vert. 1 síðasta erindi
þessa flokks verður því lýst enn nánar, hvernig þær
rafsveiflur, sem heilinn sendir stöðugt frá sér, gefa
Heilbrigt líf
57