Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2022, Blaðsíða 73
AlDA BjöRk VAlDIMARSDóTTIR
72
lectual“) og hefur lítinn áhuga á ferðalögum. (78–79) Hún virðist því fremur
óvirk og tekur heldur ekki mikinn þátt í samfélagsumræðu eða deilir um
pólítík: „Stundum finnst mér eins og það væri gáfulegra að láta körlunum
það eftir að sjá um framkvæmdirnar og umræðurnar.“ (79) líta má svo á að
frú Wilcox taki ekki skýra pólitíska afstöðu í lífinu vegna þess að hún til-
heyri náttúrunni og sé því ekki eins bundin samfélaginu og aðrar persónur
sögunnar. En hún skiptir sér af samferðafólki sínu á óbeinni hátt eins og
náttúran gerir og virðist stýra á bak við tjöldin óséð. Hún er í raun valda-
mesta persóna verksins þegar upp er staðið því að hún er eins og lögmál sem
þau komast ekki undan að fylgja.
Ruth Wilcox er jafnframt stillt upp andspænis manni sínum Henry og
börnum þeirra. Henry er staðfastur, valdsmannslegur og einbeittur: „það
var hvergi veikleikamerki að sjá. Þó að augun bæru með sér hlýju og þörf
fyrir félagsskap og væru á þessari stundu rauð af tárum, þá voru þetta líka
augu einstaklings sem lætur ekki stýra sér.“ (94) En undir festu Henrys býr
óöryggi og hann, rétt eins og Charles sonur hans, forðast náin samskipti og
tilfinningar og óttist þau jafnvel: „Eða þá, eins og Helen áleit, að þeir gerðu
sér grein fyrir mikilvægi þess og óttuðust það. Undir niðri mátti merkja
skelfingu og tómleika.“ (96)
Þegar Henry hrósar eiginkonu sinni talar hann um sakleysi hennar, blíðu
og góðmennsku, og það hversu framandi illska heimsins sé henni: „Ruth var
sér jafn meðvituð um grimmd og visku heimsins eins og blómin í garðinum
hennar og grasið úti á enginu hennar.“ (93) Hún botnar heldur ekkert í
peningum ólíkt körlunum í fjölskyldunni og spyr Henry hvers vegna fólk
sem á nóg af öllu reyni alltaf að ná sér í meira. (93) Í sögunni má sjá hvernig
Henry tapar smátt og smátt karllægri stjórn sinni og beygir sig að lokum
undir femínískt vald seinni konu sinnar, Margaret Schlegel, þeirrar sem
sættir andstæðurnar í verkinu.26 lögð er áhersla á að vernda verðmæti, hvort
sem það séu eignir eða einfaldlega fortíðin, menningin, náttúran.27
upp til himins eins og sýni í flösku. Og inn í hvers konar himin – inn í grafhvelfingu
ættaða úr víti, sótsvarta, þaðan sem sótið féll!“ (88)
26 Margaret er send af stað af Ruth látinni og verður tengiliðurinn milli pólanna
tveggja. Hún segir við Helen að vinna þeirra felist ekki í því að vera á öndverðum
meiði heldur að öðlast skilning: „Verkefni okkar er ekki að vera í andstöðu við þau,
heldur finna sáttina á milli.“ (108) Sjá má að Margaret vill halda samræðunni áfram
þangað til þau ná að tengjast.
27 líklega er það ekki tilviljun að Margaret og Helen bera nafnið Schlegel en bræð-
urnir Friedrich (1772–1829) og August Wilhelm Schlegel (1767–1845) voru helstu
forsprakkar þýskrar hughyggju og hafa löngum verið kenndir við jena-rómantíkina.
Margt í menningar- og samfélagsskilningi Schlegel-systranna í Howards End má