Bókasafnið - 01.01.2003, Blaðsíða 71

Glasgow yfirlýsing IFLA um
bókasöfn, upplýsingaþjónustu
og vitsmunalegt frelsi
Fundur í Glasgow í tilefni 75 ára afrnælis stofnunar IFLA
- Alþjóðlegra samtaka bókavarðafélaga og stofnana kunngerir eftirfarandi:
IFLA lýsir yfir þeim grundvallarrétti manna bæði
til þess að hafa aðgang að upplýsingum og til að
geta tjáð þær án nokkurra hamlana.
IFLA og aðildarfélög þess um víða veröld styðja,
verja og stuðla að vitsmunalegu frelsi eins og það er
skilgreint í Mannréttindayfirlýsingu Sameinuðu þjóð-
anna. Vitsmunalegt frelsi tekur til auðlegðar mann-
legrar þekkingar, skoðana, skapandi hugsunar og
vitsmunalegrar virkni.
IFLA staðhæfir að fylgi við vitsmunalegt frelsi sé
þungamiðja ábyrgðar starfsstétta bókasafna og upp-
lýsingamiðstöðva um heim allan og komi fram í siða-
reglum starfsins og sé látið í ljósi í starfinu sjálfu.
IFLA lýsir eftirfarandi yfir:
• Bókasöfn og upplýsingamiðstöðv-
ar veita aðgang að upplýsingum,
hugmyndum og skáldskap á hvaða
formi sem er og án tillits til landa-
mæra. Þau þjóna sem lykill að
þekkingu, hugsun og menningu og
láta í té mikilvægan stuðning við
sjálfstæði í ákvarðanatöku, þróun
menningar, rannsóknir og
símenntun bæði fyrir einstaklinga
og hópa.
• Bókasöfn og upplýsingamiðstöðvar leggja fram
sinn skerf til vaxtar og viðgangs vitsmunalegs
frelsis og aðstoða við að tryggja lýðræðislegt
gildismat og almenn borgaraleg réttindi. Þar af
leiðandi eru þau skuldbundin til að veita við-
skiptavinum sínum aðgang að viðeigandi
heimildum og þjónustu án takmarkana og í
andstöðu við hvers konar ritskoðun.
• Bókasöfn og upplýsingamiðstöðvar eiga að
afla, varðveita og gera aðgengilegar mismun-
andi tegundir efnis, sem endurspegla menn-
ingu og fjölbreytileika þjóðfélagsins. Val og að-
gengi að safnkosti og þjónustu á að lúta fagleg-
um sjónarmiðum en ekki stjórnmálalegum,
siðferðilegum eða trúarlegum viðhorfum.
• Bókasöfn og upplýsingamiðstöðvar eiga að
gera safnkost, aðstöðu og þjónustu jafn að-
gengilega fyrir alla notendur. Engrar mismun-
unar á að gæta á nokkurn hátt vegna kynþátt-
ar, uppruna eða þjóðernis, kyns eða kyn-
hneigðar, aldurs, fötlunar, trúarbragða eða
stjórnmálaskoðana.
• Bókasöfn og upplýsingamiðstöðvar eiga að
vernda rétt sérhvers bókasafnnotanda á einka-
lífi og trúnaði varðandi upplýsingar sem leitað
er að eða tekið er á móti svo og heimildir sem
flett er upp í, fengnar eru að láni, aflað eða
dreift.
í ljósi ofanritaðs hvetur IFLA bókasöfn og
upplýsingamiðstöðvar og starfsfólk
þeirra til að styðja og efla grundvallar-
atriði vitsmunalegs frelsis og til að veita
óhindraðan aðgang að upplýsingum.
Yfirlýsingin uar útbúin af IFLA/FAIFE,
samþykkt afframkvœmdastjórn IFLA í Haag
í Hollandi þann 27. mars 2002 og staðfest af
fulltrúaráði IFLA í Glasgoiu í Skotlandi þann
19. ágúst 2002.
IFLA - Alþjóðleg samtök bókavarðafélaga og stofn-
ana (International Federation of Library Associations
and Institutionsjvoru stofnuð í Edinborg árið 1927.
Aðildarfélög IFLA eru um 1.700 í 150 löndum um
heim allan. FAIFE, sem stendur fyrir Free Access to
Information and Freedom of Expression, er nefnd
innan IFLA, sem stofnuð var formlega á IFLA árs-
þinginu í Kaupmannahöfn árið 1997. Skrifstofa FAIFE
opnaði þar 1. júlí 1998. Um IFLA og starfsemi samtak-
anna má fræðast nánar á heimasíðu þeirra www.ifla.org
og hjá FAIFE er heimasíðan www.ifla.org/faife/.
Þórdís T. Þórarinsdóttir þýddi ©2002
BÓKASAFNIÐ 27. ÁRG. 2003
69