Heima er bezt - 01.12.2004, Blaðsíða 21

r
Agúst Sigurðsson
frá Möðruvöllum
Lista-
skáldið
góða
á óoissri ferá
Aðalvíkusveit
3. grein
Nýverið hef ég skráð nokkurn þátt um síra Jón Eyjólfsson,
sem prestur var á Stað í Aðalvík í 24 ár frá vordögum 1843.
Sú grein birtist í bókriti Hallgríms Sveinssonar á
Hrafnseyri: Mannhf og saga fyrir vestan. Skal því ekki
endurtekið hér. A það minnzt, að í samfelldri frásögn úr
Aðalvíkursveit, er síðar var kölluð Sléttuhreppur, skv. þeirri
reglu, að sveitarfélag vœri kennt við þingstaðinn, væri
hentust efnistök að fylgja prestaröðinni á Stað.
ar var sóknarkirkja samfélag-
sins við yzta haf á Vest-
ijörðum frá öndverðu og til
1928, er Aðalvíkursveit var skipt i
Staðar- og Hesteyrarsóknir. Var það
ekki vonum fyrr, því að byggðina
kljúfa reginíjöll og er þar víða tæp
gatan og lítt og ekki hestfært, en
gönguleiðir mjög torfærar, einkum á
líkferð. Raunar allar nauðsynjar
hversdagslífsins mann fram af
manni. Og undir miðja 19. öld lætur
Aðalvíkurprestur svo um mælt, að
hvergi hafi hann spurt, að séu í einni
sveit jafnerfiðar og hættulegar leiðir
sem hér. Þar við sat öld af öld allt til
loka byggðarinnar 1952. Kyrrstaða
sjóbændasamfélagsins lá hér yfir,
unz útvegur Norðmanna rauf þögn-
ina rétt fyrir aldamót á Hekleyri,
fyrir innan sjóþorpið á Hesteyri.
Urðu áður óþekkt kjör með mörgum
manninum. Það voru ekki aðeins
tímamót, en aldahvörf. En verum
minnug, að hið gamla er grundvöllur
hins nýja.
Skáldkona lyftir
samfélaginu
Við langa og góða sögu síra Jóns
Jónas Hallgrímsson. Rithönd hans
neðst á myndinni.
Eyjólfssonar er ljúft og skylt að geta
Ágústínu Jóhönnu systur hans. Hún
kom með bróður sínum norður að
Stað, þegar hann settist þar að búi og
brauði. Sex árum siðar giftist hún
Einari Hallgrímssyni og bjuggu þau í
tvíbýli á prestsetrinu til starfsloka
síra Jóns 1867 í Aðalvík, raunar all
nokkru lengur. Afi þeirra var elskað
og dáð skáld, síra Jón Þorláksson,
kenndur við Bægisá á Þelamörk, þar
sem hann var prestur frá hausti 1788
til dauðadags 1819. Var síra Jón
fyrstur íslenzkra skálda, sem naut
þess heiðurs, þeirrar hamingju, að
handleika eigin ljóðabók, fallega
setta og einkar snoturlega úr garði
gerða. Var hún prentuð í Hrappsey
1774, hann við þrítugsaldur, starfaði
að prentverkinu, eins og síra
Sigurður Stefánsson rekur í ævisögu
skáldsins, útg. 1963. Átti Hrapps-
eyjarprentsmiðju Bogi Benediktsson,
ríkisbóndi og breiðfirzkur héraðs-
höfðingi, sem reisti hús yfir og rak
þessa fyrstu frjálsu prentsmiðju í
Skálholtsbiskupsdæmi. Áður var
Heima er bezt 549