Heima er bezt - 02.01.2007, Side 27

Fra Hreppholum, kirkjan byggð 1909.
(MyndÁ.S. 1959)
Altaristajla Baltasars i Olafsvallakirkju
(merkt 1967, póstkort).
Hvítanes í Skötufirði, prestsetur í Ogui
þingum 1933-1946.
Prestsbœrinn og kirkjan á
Þingvöllum á 19. öld.
hug hans allan og hann vann
löngum að, var á dómkirkjuloft-
inu. - Getið skal þess, að Sig-
urður hlaut rífleg starfslaun fyrir
töflurnar: 100 og, að sagt er allt
að 200 ríkisdali á árunum um
og eftir 1862. Þykja verk hans
dýrmæt og má nefna nokkra
kirkjustaðina: Breiðabólstað í
Fljótshlíð og Garða á Akranesi,
nú Akraneskirkju, Kálfatjörn,
Hvalsnes og Kirkjuvog i Höfn-
um. Ungur stældi þessa lágkúm
Þórarinn B. Þorláksson, er síðar
varð einn dáðasti listamaður okkar og eftirsóktur
altari stöflumálari.
Af hverju kusu lénsherrar kirknanna, prest-
ar og útvegsbændur, fremur eftirlíkingar Sig-
urðar, en býsna frumlega útfærslu Þorsteins
málara á nær því sömu árum? Það var vegna
þess að danska Wegenersmyndefnið var upp-
risan á páskum. Þorsteinn var bundinn föstu-
deginum langa. Dýrðin tók við eftir þjáningu
boðskaparins, sem var íþyngjandi áherzlugjöm
frá siðskiptum.
Liðin var nær því öld, þegar segir frá því í kirkju-
skoðunargerð í Stafholti í Mýraprófastsdæmi (1956), að 1948
hafi verið byggð forkirkja þar með turni, og í framhaldinu
gengist Jón Bjömsson á Svarfhóli íyrir því að kirkjan fengi
nýja altaristöflu í stað krossfestingarmyndar Þorsteins mál-
ara frá 1853. Gaf Einar Jónsson myndhöggvari frá Galtafelli
einstætt verk sitt til: Komið til mín. Upphaflega gert 1915.
Kristsmynd við hjarta krossins yfir jarðarkringlunni. - Af
því að Einar Jónsson var mikill guðspekingur, er Stafholt-
staflan einstætt kirkjulistarverk á kórgafli. Höfðar til sókn-
arfólksins miðju Hnattasunds Einars Benediktssonar. Séum
við á báti, lyftist hann yfir hafsbrána.
Þorsteinn Guðmundsson, sjálfsmynd.
Þegar Baltasar listmálari var fenginn til að
gera hið mikla altarisverk á Ólafsvöllum, vék
krossfestingarmynd til hliðar og á kirkjuþil, nú
í viðgerð hjá Morkinskinnu í Reykjavík, eins og
getið var í íyrra þætti. Aðeins em því 4 af 9 töflum
Þorsteins málara enn yfir altari í kirkjunum, þar af viku
3 fyrir straumi nýrra tíma. Hér skal samt ekki tekið undir
við dr. Matthías Þórðarson fomminjavörð, sem gefur alt-
arismálverkum Þorsteins Guðmundssonar einkunnina: Að
engri þeirra hefur mér geðjazt vel (íslenzkir listamenn II,
útg. 1925). Ólíkindasögu dr. Matthíasar hef ég ekki fundið
stað í vísitazíugerðum prófasts Rangæinga um róttækan
útburð Arbæjartöflunnar og síðbúnar sættir eftir þá uppreisn
safnaðarins. Sé æsingakennd frásaga fomminjavarðar rétt,
hefur Þorsteinn málað 10 altaristöflur: Kvöldmáltíðarmyndin
burtkastaða í Arbæ í Holtum komin og borin út fyrir túngarð
Heima er bezt 27