Flug : tímarit um flugmál - 01.08.1949, Blaðsíða 3

JFlugvél hrapar tíl
\/IÐ höfum oft séð þessa fyiiisögn í ísJenzku blöð-
* unum. Vait skeðui það flugslys í heiminum, að
íslenzku blöðin og útvaip kalli það ekki að flugvél
hiapi til jaiðai. Og það algeilega án tillits til þess,
sem raunveruíega skeðui. Alveg viiðist það sama,
hvoit flugan lekst á fjall í þoku, hlekkist á í lend-
ingu eða veiðui að nauðlenda vegna mótoibilunai;
allt ei kallað að „Iirapa til jaiðai“.
Þessi þijú dæmi eiu algengustu tegundir fíugslysa,
en í engu þeina Iirapar flugan tií jaiðai. Og fátt hefii
haft skaðlegri áhiif á þióun flugsins héi á íslandi
en einmitt þessi hiapvitleysa dagblaðanna, og skiln-
ingsleysi fiéttaiitaia. Því auðvifað stafar þetta af skiln-
ingsleysi og vahkunnáttu, og skal héi stiax viðui-
kennt, að í flestum tilfellum ei það ekki að ástæðu-
Jausu og því fyrirgefaníegt.
Almenningui, sem engin, eða lítil, afskipti hefii
af flugmálum, og fiéttaiitaiai þai meðtaldii, á oftast
erfitt mcð að skilja, hveinig þessi stóiu niitíma
„málm-feilíki“ geta haldið séi uppi í hinu létta and-
rúmslofti. Flcstii reyna ckki einu sinni að gera se'r
grein fyiii þcssari „ótrúlegu" staðreynd, heldur láta
séi nægja að tríía augunum og hugsa: „Einhvern veg-
inn hanga þcssi undra tæki uppi í loftinu á Iireyfl-
unum“, eða eitthvað þvílíkt. Og þá ei ekki nema
eðlilegt. að þcir hinir sömu haldi, að sáialítið þuifi
að koma fyrir til að þau hrapi til jarðar og allt endi
mcð skelfingu. Ei því ekki nema skiljanlegt að marg-
ar raddir heyiast, sem segja: „Ekki myndi ég þoia
að faia upp í flugvél. Hún gæti hrapað.“ Eða: „Lastu
í blöðunum um flugvélina, sem hrapaði í gær. Ekki
þyrði ég að fljúga.“
Þetta vantraust stafar fyrst og fiemst at því, hve
flugið er ungt ennþá, og hve almenningur er Iítt
menntaður í fíugeðlisfræði.
Þegar sú kynslóð, sem mi er fullorðin, gekk í skóla,
vai lítið sem ekkert kennt um eðli flugsins, og þó
að flugtækninni hafi miðað öit áfram síðustu tuttugu
árin, hefii lítið verið gert til að fræða almenning um
undirstöðuatriði þess. Vonandi eru skólarnir farnir
að bæta úr þessu, svo að þeii unglingar, sem nú út-
skrifast, skilji, að það ei alveg eins eðlilegt að fluga
svífi í lofti eins og að skip fljóti á yfirborði sjávar.
Hér skal ekki reynt, að sinni, að útskýia flugið fiá
eðlisfiæðilegu sjónarmiði, heldur Játið nægja að stað-
hæfa, að yfirlcitt hrapa flugur ekki. Að vísu er hægt
að láta flugu hrapa, alveg eins og hægt er að Iáta
skip sökkva og bíí renna út af veginum. Munurinn
er samt sá, að þegar skip tekur að sökkva, ei oftast
ómögulegt að aftra því, og þegar bíll er byrjaður að
renna út af veginum, er venjulega eifitt að koma
honum upp á veginn aftur.
En ef fluga byrjar að hrapa — en það stafai venju-
lega af ofiisi (þ. e. flugunni er beitt of mikið upp
á við, svo að hún missir flughraðann) og þarf flug-
maðurinn að vera alveg fiamúiskaiandi klaufskur og
óaðgætinn til að það komi fyrir, og gæti naumast
verið um annað en byrjanda að ræða — er venju-
Iega hægt að rétta hana við mjög fljótlega, nema því
aðeins að flugan fljúgi mjög Iágt.
FLUG - 1