Árbók Tryggingarstofnunar ríkisins - 01.12.1939, Qupperneq 49

31
D. Ellitrygging'ardeild.
1. Ellilaun og örorkubætur.
Eins og nánar skal skýrt í næsta kafla uin Lífeyrissjóð íslands,
er svo ráð fyrir gert, að í framtíðinni verði tekin upp eiginleg elli- og
örorkutrygging, en hún getur ekki komið til framlcvæmda fyrr en
safnazt hefir nokkur sjóður með iðgjöldum hinna tryggðu. Eins og að
framan hefir verið lýst, voru hinir gömlu ellistyrktarsjóðir aðeins mjög
ófullkominn og atls ófullnægjandi vísir að ahnennri ellitryggingu; ið-
gjöldin voru alltof lág til þess að urn slíka gæti verið að ræða.
Svo er til ætlazt, að Lífeyrissjóður íslands taki að veita ellilífeyri
þegar hinir tryggðu hafa með iðgjaldagreiðslum sínum eignast rétt
til 12%% af fullum lífeyri og er áætlað að það verði eftir ca. 12 ár frá
því lögin komu til framkvæmda. Fram lil þess tíma fyrst og fremst,
varð því að sjá gamla fólkinu og öryrkjunum farborða á einhvern hátt,
og auk þess varð að telja 12%% af fullum lífeyri með öllu ónógan.
Á þessu tímabili og þarigað iil lífeyrisgreiðslurnar eru komnar upp
í 50% af fullum lifeyri, ákveða lög'in því, að úthlutað skuli ellilaunum
og örorkubótum eftir sérstökum reglum. Margir rugla hinum eiginlega
elli- og örorkulífeyri, sem Lífeyrissjöður íslands á að greiða á sínum tíma,
saman við þau ellilaun og örorkubætur, sem nú eru greidd. Lífeyris-
sjóðsgjöld þau, sem þeir greiða, er nú eru á lífi, tryggja gamalmennum
framtíðarinnar ellilífeyri, en gamalmenni nútíðarinnar eru í raun og
veru ótryggð, því að vextir ellistyrktarsjóðanna hrökkva mjög skammt,
sbr. síðar. Þó er nokkurt samband milli ellilauna og örorkubóta og
Lífeyrissjóðs íslands — eins og síðar skal nánar greint þar sem líf-
eyrissjóðurinn leggur árlega fram allmikla upphæð til ellilauna og
örorkubóta, en það verður að skoða sem einskonar lán, sem hann fær
endurgreitt siðar af því opinbera.
a. Iiverjir úthluta ellilaunum og örorkuhótum?
Úthhitun ellilauna og örorkubóta er í höndum sveitarstjórna, en
ekki Tryggingarstofnunar ríkisins, eins og ýmsir virðast halda.
Sveitastjórnir skulu ár hvert auglýsa úthlutun ellilauna og örorku-
bóta í septembermánuði og skulu umsóknir vera komnar fyrir 1. okt.
Umsóknir skuln vera skriflegar, á sérstökum eyðiblöðum, sem Trygg-
ingarstofnunin lætur gera, og fylgja þeim skýrslur um efnahag og ástæður
umsækjenda. Umsóknum um örorkubætur skal ennfremur fylgja vottorð
tryggingarlæknis eða héraðslæknis um heilsufar umsækjandans.
Þegar umsóknarfrestur er liðinn, skulu sveitarstjórnir taka um-
sóknirnar til úrskurðar og skal ákveða þeim umsækjendum ellilaun eða
örorkubætur, sem að dómi sveitarstjórnar teljast hafa þeirra þörf, og
jafnframt ákveða, hve há ellilaun eða örorkubætur skidi vera til hvers
einstakling's. Skal haga úthlutuninni svo, að gamahnenni eða öryrki,