Læknaneminn - 01.10.1971, Side 75

LÆKNANEMINN
61
VALDIMAR HANSEN, læknir:
Um svœfingar nýfœddra
Ég ætla að greina frá því helzta,
sem lýtur að svæfingum ungbarna.
Fátt setur okkur svæfingarlækna
í jafnmikinn vanda og nýfætt barn,
e.t.v. fyrirburður, sem gera þarf
aðgerð á eins fljótt og auðið er
vegna meðfædds líkamsgalla. Þar
við bætist, að sum barnanna hafa
fleiri en einn sjúkdóm, sem gerir
meðferðina örðugri og horfurnar
tvísýnni. Þessir eru helztir með-
fæddra sjúkdóma, sem kref jast að-
gerða eins fljótt og hægt er:
vélindislokun (atresia oesophagi)
eða lokun neðar í meltingarvegi,
svo sem lokun á skeifugörn og
endaþarmi (atresia duodeni,
atresia ani), þindarslit eða þindar-
haull (hernia diaphragmatica),
naflahaull (omphalocele), heila- og
mænuhimnuhaull (myelomeningo-
cele). Sumir þessara galla eru
greindir um leið og barnið fæðist,
en aðrir fljótlega á eftir. Aðalat-
riðið er að fá börnin til aðgerðar
strax, þegar ástand þeirra er
þokkalegt og horfurnar oftast
mjög viðunandi.
Það, sem við þurfum fyrst og
fremst að gera okkur grein fyrir,
þegar við svæfum lítið barn, er,
hve bygging þess og starfsemi er
ólík fullorðinna. Höfuð barnsins
er stórt miðað við líkamann, háls-
inn stuttur, brjóstkassinn lítill,
öndunarvöðvar veikir og þindin
hástæð. Efra barkaopið er ofar og
framar en hjá fullvaxta fólki og
barkalokið (epiglottis) er hlut-
fallslega stærra, myndað að veru-
legu leyti úr lausum bandvef, sem
fljótt bólgnar upp við hnjask og
getur fyllilega lokað öndunarveg-
inum. Inntúbun (intubatio) er því
oft erfið. Þrengsti hluti barkans
er á móts við hringbrjóskið (carti-
lago cricoidea). Einnig getur
myndast bjúgur þar, sem hindrar
öndun, annað hvort eftir harka-
lega inntúbun eða vegna of stórr-
ar túbu (endotracheal tubu).
Blóðrauði nýfæddra barna er
aukinn fyrst eftir fæðingu, en
minnkar síðan hratt, þar til barn-
ið nær 4ra til 5 mánaða aldri.
Heildarblóðmagn nýfædds full-
burða barns er um 260-300 ml og
blóðþrýstingur þess er 80/60. Hita-
dreifingu hjá nýfæddum börnum
er mjög áfátt, þau kólna fljótt í
svölu umhverfi og við innhellingu
(infusio) kaldra vökva í æð, t.d,
blóðs. Því er venjan að hita vel
skurðstofur fyrir aðgerðir barna,
og minnstu börnin eru jafnan lát-
in liggja á hitadýnum eða hitapok-
um á meðan á aðgerðinni stend-
ur, og góð regla er að fylgjast með
líkamshita þeirra.
Tæki og áhöld, sem notuð eru
við svæfingar ungbarna, eru
hvorki flókin né margbrotin, enda
kennir reynslan, að hið einfalda er
oft hið örugga. Gæta verður þó
þess, að hafa allt við hendina, sem
líkur eru á, að þurfi að nota.
Happadrýgst er ennfremur að
temja sér ákveðna aðferð, sem vel
hefur reynzt, í stað þess að vera
ávallt að breyta til. Slíkt léttir
starfið og skapar meira öryggi.
Inntúbun (endotracheal intuba-