Læknaneminn - 01.03.1974, Blaðsíða 16

3) Litlir möguleikar sjúklings til að hafa eftirlit
með lækni.
Þessi atriði móta sjúklingshlutverkið, sem krefst
þess að sjúklingurinn
a) geri grein fyrir ástandi sínu
b) sætti sig við ástandið í samræmi við hugmyndir
læknisins um það
c) samþykki takmark meðhöndlunarinnar, þ. e. a.
s. hugmyndir læknisins um hvað sé honum „fyrir
bestu“
d) sé fús til að fylgja fyrirmælum læknisins.
Að þetta allt sé upfyllt er skilyrði fyrir því að
læknirinn taki við sínu hlutverki, sem síðan felur í
sér ábyrgð á ástandi sjúklingsins. En hlutverk lækn-
isins er þó takmarkað í veigamiklum atriðum, því
eftir fyrstu meðhöndlunina er það í höndum sjúkl-
ings að meta hvort hegðun sjúkdómsins gefi ástæðu
til að hafa samband við lækninn aftur eða ekki.
Þetta gæti því ráðið nokkru um meðferðina og
leggur auk þess ábyrgð á herðar sjúklingsins.
2
Það á að vera megintakmark í sambandi sjúkl-
ings og læknis að bæta lieilsu sjúklingsins. En marg-
ir telja, að því miður sé sambandi læknis og sjúkl-
ings víða svo farið í dag, að læknirinn noti sam-
bandið sér til framdráttar. Sjúklingarnir hafa þ;u'
með orðið tæki læknanna til að
1) auka tekjur sínar
2) öðlast virðingu og frama
3) fullnægja andlegum þörfum
4) byggja upp og staðfesta sjálfsmynd sína
5) kenna öðrum.
Ad 1: SjjúSelintiuritin sem tteSei til aff
tmSiu teSejurnar
Þetta gildir einkum um praktíserandi lækna, er
samkvæmt samningi við sjúkrasamlögin vinna eftir
venjulegu ákvæðisvinnukerfi: Tekjurnar standa i
réttu hlutfalli við fjölda meðhöndlaðra sjúklinga a
tímaeiningu.
Allir þekkja þetta. Afgreiðsla á kvörtunum er
fljót; svo fljót að sjúklingurinn nær varla að stynja
upp öllu erindinu. Læknirinn ergilegur ef sjúkling-
urinn getur ekki gert grein fyrir sjúkdómnum i
stuttu og skýru máli. Hann framkvæmir yfirborðs-
kennda skoðun og skrifar loks lyfseðil því það er
fljót og þægileg lausn á vandanum.
Ad 2: Sjúlelinigurinn setn tteSei til aif
öðtasi virtfintfu tty frama
Læknastéttin er sem ríki í ríkinu og hefur sín
fastbundnu boð og skilyrði um virðingu og frama.
Eitt hið veigamesta þeirra er krafan um rannsóknir
og birtingu greina með jöfnu millibili. Sá sem ekki
uppfyllir þessi skilyrði lendir fljótt úti í kuldanum.
En til klínískrar rannsóknar þarf efnivið, þ. e. sjúkl-
inga. Um leið og læknir beitir sjúklingi í slíka rann-
sókn sér til framdráttar er hann ekki að vinna í
þágu sjúklings fyrst og fremst. Oft á tíðum vita sjúkl-
ingarnir ekki að þeir séu notaðir sem tilraunadýr;
verða svo að þola lengda innlögn, blóðsýnatökur og
alls kyns rannsóknir án þess að slíkt komi meðferð-
inni við.
Ad 3: Sjúlelintjurinn setn ttelei tiS ttd
fuSSntetija antSSetiutn fiöríuin
Þeim sem starfa á sjúkrahúsum þykir oft kyndugt
að sjá þá barnslegu gleði sem grípur lækna þegar
á fjörur þeirra rekur óvenjuleg „tilfelli“, þar sem
sjúkdómsgreining liggur ekki í augum uppi. 011 at-
hygli deildarinnar beinist að „tilfellinu“, allar hugs-
10
LÆKNANEMINN