Læknaneminn - 01.10.1975, Qupperneq 44

Enzym notuð
við greiningu á kransœðastífiu
Benedikt Sveinsson, lœknanemi
I þessari grein mun einungis fjallað um þau
enzym, önnur en GPT, sem notuð eru hér á landi
við greiningu á kransæðastíflu (myocardial infarc-
tion), en þau eru:
SGOT=serum glutamate oxalacetate transaminase.
CPK=creatine phosphokinase.
LDH=lactate dehydrogenase.
a-HBDH=a-hydrxybutyrate dehydrogenase.
SAMANBURÐUR Á EIGINLEIKUM
ENZYMANNA:
SGOT CPK LDHaHBDH
1. Gildi hækkar að meðaltali í
% tilfella.
2. Meðalhækkun sem margfeldi
af ncrmalgildi.
3. Klukkustundir unz hækkun
gildis mælist.
4. Dagafjöldi þar til hámarksgildi
mælist.
>95 >90 >95 >95
5 7 3 4
6-8 3-6 10-12 10-12
11 2 2
5. Meðal dagafjöldi, sem hækkunin
varir, yfir normalgildi. 5 3 11 13
6. Normalgildi* í Ame/ml. 10-35 <50 <195 <144
* Uppgefin normalgildi nema, á SGOT, eru fengin frá
Landakoti, þar sem notaðir eru þýzkir reagensar frá Boe-
hringer og beitt er aðferð þar sem mæld er breyting
gegnsæi/mínútu (optical density/min) og einingin er
Ame/ml = alþjóðleg milli-eining á millilítra. Normalgildið
á SGOT er hins vegar fengið frá Lsp. og Bsp, þar sem
notaður er sænskur reagens frá Kabi og mælieiningin er sú
sama, Ame/ml.
SGOT = SERUM GLUTAMATE OXALACETATE
TRANSAMINASE.
Starj: Enzymið örvar burð á aminó-hóp í efna-
hvarfinu; 2-oxo-glutarate -þ L-asparate = L-gluta-
mate -þ oxalocetate.
Finnst: Mikið magn af SGOT íinnst í hjartavöðva,
lifur, þverrákóttum vöðvum og nýrum. Enzymið er
einnig að finna í minna magni í heila, briskirtli og
lungum. Þar sem verulegt magn af SGOT er að
finna í rauðum blóðkornum, ber að forðast, að
hemolysa eigi sér stað í hlóðsýnum teknum til
mælinga á því.
SGOT í kransœðastíflu: Við kransæðastíflu hækk-
ar SGOT í um og yfir 95% tilfella. Hækkunin mælist
fyrst eftir 6-8 klst. nær hámarki eftir u. þ. b. 24
klst. og varir ofan normalgildis í 4-6 daga. Hækk-
unin er oft fimm sinnum meiri en normalgildið
(normalgildi 10-35 Ame/ml), en getur stöku sinn-
um orðið enn meiri. Oftast fer magn hækkunar og
varanleiki eftir stærð hj artadrepsins þ. e. a. s. við
stórt hjartadrep mælist hátt gildi, sem varir lengi.
Við angina pectoris og pericarditis lielzt SGOT yfir-
leitt innan eðlilegra marka.
Aðrar orsakir SGOT hœkkunar: Allir þættir, sem
leiða til lifrarskemmdar, þar með talin hjartahilun
valda oftast verulegri SGOT hækkun. Myocarditis,
lyf eins og salicylöt í stórum skömmtum og sega-
varnarefni valda og stundum mælanlegri hækkun.
Við vefjadrep í lungum (pulmonar infarction) mæl-
ist hækkun í u. þ. b. 25% tilfella, en sú hækkun er
vanalega mun lægri en við hjartadrep.
CPK = CREATINE PHOSPHOKINASE
Starj: Enzymið hvatar efnabreytinguna: Creatine-
phosphat -f- ADP = creatine -f- ATP.
Finnst: CPK er aðallega að finna í þverrákóttum
vöðvum, hjarta, legi og heila. Lítið er af CPK í
rauðum blóðkornum, þannig að hemolysa í sýni á
ekki að breyta niðurstöðum mælinga á þessu enzymi.
Tveir þættir öðrum fremur valda hækkun á serum
CPK: 1) Kransæðastífla. 2) Sjúkdómar í þverrákótl-
um vöðvum.
38
LÆKNANEMINN