Læknaneminn - 01.03.1981, Blaðsíða 15

°ns), væri einkenni um vanþroska, neurosis infanli-
■is, og í framhaldi af því sagði hann, að einungis
fullnæging vegna skeiðarertingar (vaginal) væri
^onum eðlileg. Ein afleiðing þessa er, að rannsókn-
lr a þessu sviði hafa leitt til vafasamra niðurstaðna.
Hefur t. d. orðið mjög erfitt að fá glögga mynd af
tíðni truflana á fullnægingu kvenna. Talið er þó,
að um 90% kvenna fái fullnægingu við samfarir og/
eða sjálfsfróun. Af þeim er líklega aðeins helmingur,
sem fær fullnægingu við samfarir án þess að til
komi snípiserting að auki. Þetta mál hefur valdið
póliiískum deilum og hafa umræður um þetta farið
mn á svið jafnréttisbaráttu. Þess má geta að lokum,
uð visindamenn á þessu sviði telja sig nú hafa sýnl
lram á, að aðeins sé um eina gerð fullnægingar að
ræða hjá konum, og þurfi til hæði ertingu sníps og
skeiðar.
Rætt verður hér um orsakir allra kynlífstrullana
kvenna, þar eð svo virðist, sem orsakirnar séu oft
þær sömu, þó svo að einkennin verði mismunandi.
kíkamlegar orsakir geta verið þær sömu og hjá karl-
nionnum, en sjaldgæfara er, að þær valdi truflunum,
°g yíirleitt ekki nema sjúkdómurinn sé á hærra stigi.
Sjúkdómar í kynfærum sem valda sársauka, hafa þó
serstöðu hér. Það sama má segja um lyf og önnur
efni. Sumir telja, að getnaðarvarnarlyf dragi úr kyn-
hvöt, en of fáar rannsóknir hafa verið gerðar til
þess að hér sé um marktækar ályktanir að ræða.
Sálrænar orsakir geta verið ýmsar eins og rakið
var hér framar. Til upprifjunar er rétt að minna á
IJað, að kynsvörun konunnar er hægari en karl-
manns og þarf hún því oft lengri forleik og lengri
samfarir eða annars konar ertingu eftir að mannin-
um hefur orðið sáðlát. Oft vill það vera svo, að kon-
an tjáir alls ekki þessar þarfir, og verður hún því
ofullnægð. Dýpri sálrænar orsakir eiga fyrst og
fremst rætur sínar að rekja til viðhorfa okkar sið-
roenningar til kynlífs, sem eru til þess fallin að vekja
UPP sektarkennd, hræðslu og kvíða; eins til breyttra
viðhorfa á stöðu konunnar í okkar samfélagi, sem
°ft valda verulegum innri árekstrum milli sjálfstæð-
isþarfa og undirgefni. Eins hafa hér áhrif sálar-
flækjur, sprottnar úr samskiptum við foreldra (Ödi-
pal flækjur).
Kynkuldi (frigidilas). Hér er um að ræða truflun
a svörun við ertingu. Konan fær enga ánægju af kyn-
e tingu, lífeðlisfræðileg svörun er lítil eða engin i
fonni þrútnunar eða slímframleiðslu slímhúðar. Ym-
is stig eru til á þessu. Til eru konur, sem geta náð
íullnægingu þrátt fyrir þetta með ertingu sníps, aðr-
ar eru kynkaldar undir sérstökum kringumstæðum
eða með ákveðnum aðila, og er þetta skylt vangetu
hjá körlum. Viðbrögð kvenna eru mjög mismunandi.
Sumar konur taka þess.i með stakri ró og er nokk-
uð sama. Eins eru aðrar, sem bregðast við með
kvíða, sjálfsásökunum og sektarkennd. Viðbrögð
maka eru líka breytileg. Til eru menn, sem telja þetta
ósköp eðlilegt, en aðrir kenna sjálfum sér um. Fer
þetta eítir \iðhorfum hvers og eins til kynlífs, og
íeyndar eru furðu margir, jafnvel í hópi lækna, sem
telja þennan skort á kynsvörun hjá konum ósköp
eðlilegan.
Meðferð miðar að því, að hjálpa konunni að
finna til kynkennda sinna og að gleyma sér í ástar-
leiknum. Fyrsta skrefið er næmisaukning (sensate
focus), og er þá lögð áhersfa á, að konan segi mann-
inum jafnóðum til um, hvað henni finnist gott og
hvetji hann áfram. Næsta skref er erting brjósta og
kynfæra, hægt og rólega, sem ekki þarf að leiða til
fuflnægingar. Síðasta skrefið er síðan samfarir, og
er yfirleitt talið ráðlegt, að í byrjun stjórni konan
ferðinni. Lögð er áhersla á, að þetta þurfi ekki að
leiða til fullnægingar. Oft fer það svo, að manninum
leiðist þófið, og er konan þá hvött til að fróa honum
á einn eða annan hátt. Oft þarf að eyða töluverðum
tíma í viðtöl, þar eð mótstaða og ilækjur koma upp
hjá báðum. Eins kemur stundum í ijós, að þó svo að
konan fari að finna fyiir ertingu og jafnvel veru-
legri kynsvörun, þá nær hún ekki fullnægingu. Þarf
þá að meðhöndla það sérstaklega.
Fullnœgingarerfiðleikar (anorgasmia). Erfitt er
að skilgreina svo vel sé, hvar mörkin eru milfi eðli-
legrar kynsvörunar, sem leiðir til fullnægingar, og
þess ástands sem kallað er anorgasmia. Til eru kon-
ur, sem aldrei hafa náð að fá fullnægingu þrátt fyr-
ir mikla ertingu. Algengara er, að konur þurfa mis-
mikla ertingu á sníp eða í skeið, með penis eða öðr-
um ráðum, áður en til fullnægingar kemur. Eins er
það með þetta eins og önnur kynlífsvandamál, að
aðstæður og mótaðili hafa mikil áhrif hér á. Auð-
veldast er að skilja þetta með því að nota fyrirmynd
úr taugalífeðlisfræði. Sumir taugaendar eru svo
LÆknaneminn
13