Læknaneminn - 01.03.1981, Blaðsíða 37

Og beitt m. a. við rannsóknir á hæggengum veiru-
sjúkdómum. Ýmsir hafa lagt hönd á plóginn. Eggert
Gunnarsson dýralæknir stundaði framhaldsnám í
Noregi og heitti þá meðal annars ýmsum rannsókn-
araðferðum í ónæmisfræði, sem hafa síðan verið
nýttar á tilraunastöðinni. Eggert hefur einkum feng-
ist við rannsóknir á garnaveiki, en auk þess hefur
hann unnið að því ásamt fleirum að koma upp mæl-
ingaraðferðum á hormónum í blóði úr fylfullum
hryssum. Þörf er á nákvæmum mælingaraðferðum
til þess að mæla þetta hormón, en líkur eru á því að
sermi úr fyifullum hryssum geti orðið útflutnings-
vara, eða jafnvel hreinsað hormón úr slíku sermi.
Þá hefur aðferðum ónæmisfræði verið beitt við
sjúkdómarannsóknir vegna plasmacytosis í minkum,
en sá sjúkdómur hefur valdið ófrjósemi og afurða-
tjóni í minkabúum hérlendis. Greining hans hefur
verið auðvelduð með því að taka upp svokallaða
counterimmunoelectrophoresis. Þá hafa einnig verið
hafnar rannsóknir á immunoglobulini laxfiska og
einnig er unnið að því að framleiða prófefni sem
gera kleift að rannsaka mótefnaviðbrögð í hinum
ýmsu immunoglobulinflokkum sauðfjár. í undirbún-
ingi er að koma upp á tilraunastöðinni radioim-
munoassay, sem er mjög næm aðferð til mælinga á
ýmis konar efnum, t. d. hormónum, en rannsóknir í
innkirtlafræði búíjár virðast vænlegar til þess að
bæta frj ósemi og afurðir búfj ár og hag bænda. Yms-
ar aðrar aðferðir á sviði ónæmisfræði, svo sem hin
svokallaða ELISA-aðferð til þess að mæla mótefni
gegn ýmsum sýklum, bæði veirum og bakteríum,
hafa verið teknar upp á tilraunastöðinni að undan-
förnu.
Hér hefur verið stiklað á stóru um viðfangsefni
tilraunastöðvarinnar og raunar mörgu sleppt sem
áhugavert mætti teljast. Viðfangsefni eru einkum á
sviði sjúkdómarannsókna og þær fræðigreinar sem
helst eru iðkaðar á tilraunastöðinni eru sýkla-,
veiru- og ónæmisfræði, meinafræði, meinefnafræði
og lífefnafræði. Erfitt er að meta hversu mikill hluti
starfseminnar fellur undir það sem skilgreina má
sem vísindarannsóknir og hversu mikill hluti starf-
seminnar beinist að þjónustu, t. d. sjúkdómagrein-
ingar með rannsóknum á innsendum sýnum og fram-
leiðslu á bóluefnum. Þó má ætla að minnst 50%
Hormón mœld í hryssublóði.
starfseminnar geti flokkast undir vísindarannsóknir
fremur en þjónustu og framleiðslustörf.
Ekki liggja fyrir fastmótaðar áætlanir um þróun
tilraunastöðvarinnar í framtíðinni. Margir óvissu-
þættir eru þar og ólj óst er hvað verður um tengsl til-
raunastöðvarinnar við læknadeild, hvort þau muni
eflast eða hvort starfsemi tilraunastöðvarinnar verð-
ur um sinn tiltölulega óháð annarri starfsemi há-
skólans. Starfi á Keldum fylgir engin kennsluskylda,
hvorki við læknadeild né aðrar háskóladeildir, og
þeir starfsmenn sem fengist hafa við kennslu við há-
skólann hafa sinnt því sem aukastarfi, eða þá í sum-
um tilvikum að kennarar við Háskóla íslands hafa
verið í hlutastarfi við tilraunastöðina. Það er skoðun
mín að kennsluskyldu þeirra, sem ætla sér að ná
verulegum árangri við vísindastörf, verði að stilla
mjög í hóf. Hins vegar mætti örugglega auka sam-
vinnu starfsmanna tilraunastöðvarinnar við ýmsa
aðra vísindamenn læknadeildar og annarra deilda
háskólans.
Mörgum aðkallandi rannsóknaverkefnum hefur
lítið sem ekkert verið hægt að sinna á Keldum vegna
skorts á starfsliði, bæði sérmenntuðu og aðstoðar-
fólki. Fjárveitingar til eflingar starfseminnar á Keld-
um liggja ekki á lausu. Reynslan sýnir, að nær ó-
gerningur hefur reynst undanfarið að fá heimildir
hins opinbera til að fjölga starfsliði. Tel ég augljóst
að án þeirra tiltölulegra ríflegu tekna sem tilrauna-
læknaneminn
35